Phần một: DI TRUYỀN HỌC

ADN tồn tại chủ yếu ở trong nhân tế bào, cũng có ở ti thể, lạp thể, plasmit. ADN có cấu tạo đa phân tử, gồm nhiều đơn phân là nuclêôtit. Mỗi nuclêôtit gồm: Đường pentôzơ, 5C, là đường đêôxiribôzơ (C5H10O4) Nhóm phôtphat- PO4-Một trong 4 loại bazơ nitơ: Dẫn xuất của purin gồm: Ađênin (A) và Guanin (G). Dẫn xuất của pirimidin gồm: Timin (T) và Xitôzin (X).Nhóm phôtphat gắn với C5 của đường đêôxiribôzơ, còn bazơ nitơ gắn với C1. Mỗi đơn phân được gọi tên bằng tên của bazơ nitơ vì chúng chỉ khác nhau thành...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phần một: DI TRUYỀN HỌC PhÇn mét: di truyÒn häc Ch¬ng I: C¬ së ph©n tö cña di truyÒn vµ biÕn dÞ A. C¬ së vËt chÊt vµ c¬ chÕ di truyÒn - biÕn dÞ ë cÊp ®é ph©n tö.I. Tiªu chuÈn cña vËt ChÊt di truyÒn: - Mang th«ng tin di truyÒn. - Cã kh¶ n¨ng tù t¸i b¶n. - Cã kh¶ n¨ng biÕn ®æi.II. ADN. 1. CÊu tróc hãa häc cña ADN. - ADN tån t¹i chñ yÕu ë trong nh©n tÕ bµo, còng cã ë ti thÓ, l¹p thÓ,plasmit. - ADN cã cÊu t¹o ®a ph©n tö, gåm nhiÒu ®¬n ph©n lµ nuclª«tit. - Mçi nuclª«tit gåm: + §êng pent«z¬, 5C, lµ ®êng ®ª«xirib«z¬ (C5H10O4) + Nhãm ph«tphat- PO4- +Mét trong 4 lo¹i baz¬ nit¬: . DÉn xuÊt cña purin gåm: A®ªnin (A) vµ Guanin (G). . DÉn xuÊt cña pirimidin gåm: Timin (T) vµ Xit«zin (X). Nhãm ph«tphat g¾n víi C5 cña ®êng ®ª«xirib«z¬, cßn baz¬ nit¬ g¾n víi C1. - Mçi ®¬n ph©n ®îc gäi tªn b»ng tªn cña baz¬ nit¬ v× chóng chØ kh¸c nhauthµnh phÇn nµy. - Mét nuclª«tit cã kÝch thíc lµ 3,4 Ao vµ cã khèi lîng TB lµ 300 ®.v.C. - C¸c ®¬n ph©n nèi víi nhau b»ng mèi liªn kÕt hãa trÞ theo chiÒu tõ 5 - 3,nghÜa lµ b¾t ®Çu tõ C5 cña ®êng pent«z¬ cña ®¬n ph©n thø nhÊt liªn kÕt víi ®-êng cña nuclª«tit thø hai ë vÞ trÝ C3 t¹o thµnh chuçi p«linuclª«tit. ChiÒu dµi chuçilµ chiÒu 5 - 3. Liªn kÕt hãa trÞ cßn gäi lµ liªn kÕt ph«tpho®ieste, lµ liªn kÕt rÊt bÒn ®¶mb¶o cho TTDT trªn mçi m¹ch ®¬n æn ®Þnh ngay c¶ khi t¸i b¶n vµ phiªn m·. - Tõ 4 lo¹i nuclª«tit cã thÓ t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng vµ tÝnh ®Æc thï cña ADN ëc¸c loµi sinh vËt víi sè lîng, thµnh phÇn, tr×nh tù ph©n bè cña nuclª«tit. 2. CÊu tróc kh«ng gian cña ADN: Vµo n¨m 1953, Oatx¬n vµ Cric ®· x©y dùng thµnh c«ng m« h×nh cÊu tróckh«ng gian cña ph©n tö ADN víi c¸c ®Æc trng sau: - ADN lµ 1 chuçi xo¾n kÐp gåm 2 m¹ch ®¬n quÊn song song vµ ngîc chiÒunhau quanh mét trôc tëng tîng trong kh«ng gian theo chiÒu tõ tr¸i sang ph¶i ( xo¾nph¶i) nh mét thang d©y xo¾n; axit ph«tphoric vµ ®êng t¹o thµnh tay thang, cßn c¸cbaz¬ nit¬ ë 2 m¹ch liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh c¸c bËc thang. - C¸c baz¬ nit¬ cña 2 m¹ch liªn kÕt víi nhau theo nguyªn t¾c bæ sung(NTBS) b»ng liªn kÕt hi®r« ( lµ c¸c liªn kÕt yÕu). NTBS lµ nguyªn t¾c liªn kÕt 1baz¬ nit¬ cã kÝch thíc lín víi 1 baz¬ nit¬ cã kÝch thíc bÐ cã cïng hãa trÞ. V× vËy: + A chØ liªn kÕt víi T vµ ngîc l¹i b»ng 2 liªn kÕt hi®r«; + G chØ liªn kÕt víi X vµ ngîc l¹i b»ng 3 liªn kÕt hi®r«. - Mét vßng xo¾n (chu k× xo¾n) gåm 10 cÆp nuclª«tit, cã ®êng kÝnh lµ20A vµ dµi 34Ao. o - ë mét sè loµi virut ADN chØ gåm 1 m¹ch p«linuclª«tit. ADN cña vi khuÈn,ADN cña l¹p thÓ, ADN cña ti thÓ l¹i cã d¹ng vßng khÐp kÝn. 3. Chøc n¨ng cña ADN: - Chøa ®ùng vµ b¶o qu¶n TTDT; - TruyÒn ®¹t TTDT. 4. Gen, m· di truyÒn: a. Gen: - Kh¸i niÖm gen: Gen lµ mét ®o¹n cña ph©n tö ADN mang th«ng tin m· hãacho mét s¶n phÈm x¸c ®Þnh (chuçi p«lipeptit hay mét ph©n tö ARN). - CÊu tróc chung cña gen: mçi gen m· hãa pr«tªin gåm 3 vïng tr×nh tù + vïng ®iÒu hßa: n»m ë ®Çu 3 cña m¹ch m· gèc cña gen mang tÝnnuclª«tit:hiÖu khëi ®éng vµ kiÓm so¸t qu¸ tr×nh phiªn m·; + vïng m· hãa: mang th«ng tin m· hãa cho c¸c axit amin. ë ®a sè c¸c gen cña sinh vËt nh©n thùc vµ mét sè gen cña sinh vËt nh©ns¬ trong cÊu tróc gen xen kÏ c¸c ®o¹n m· hãa (ex«n) vµ c¸c ®o¹n kh«ng m· hãa(intr«n) nªn cßn gäi lµ gen ph©n m¶nh; + vïng kÕt thóc: n»m ë ®Çu 5 cña m¹ch m· gèc cña gen, mang tÝn hiÖukÕt thóc phiªn m·. - Mét sè gen thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng kh¸c nh: vËn hµnh (®iÒu khiÓn),khëi ®éng, ®iÒu hßa ho¹t ®éng cña 1 nhãm gen cÊu tróc. - Gen nh¶y: lµ nh÷ng yÕu tè di truyÒn vËn ®éng (TGE), ®ã lµ nh÷ng ®o¹nADN ®Æc biÖt xen vµo 1 hoÆc 1 sè vÞ trÝ trong hÖ gen t¹o nªn c¸c biÕn ®æi ditruyÒn, biÕn ®æi nµy mÊt ®i khi gen nh¶y rêi khái vÞ trÝ ®· xen. Trong c¸c lo¹i gen nh¶y th× ®¬n gi¶n nhÊt lµ c¸c ®o¹n xen (IS), cã cÊu trócgièng nhau ë c¸c sinh vËt. b. M· di truyÒn: - TTDT lµ tr×nh tù s¾p xÕp c¸c axit amin cña ph©n tö pr«tªin ®îc m· hãab»ng tr×nh tù s¾p xÕp c¸c nuclª«tit trong ph©n tö ADN. - M· di truyÒn lµ m· bé 3: mét axit amin trong ph©n tö pr«tªin ®îc m· hãab»ng 3nuclª«tit kÕ tiÕp nhau trong ph©n tö ADN. - Tæ hîp 3 nuclª«tit kÕ tiÕp nhau trong ph©n tö ADN øng víi mét a.a trongph©n tö pr«tªin lµ mét ®¬n vÞ m· hay mét bé 3 m· hãa hay mét codon. - Tõ 4 lo¹i nuclª«tit, t¹o ®îc 64 bé 3 nhng thùc nghiÖm chØ cã 61 bé 3 m·hãa axit amin, cßn 3 bé 3 (ATT, AXT, ATX) kh«ng lµm nhiÖm vô m· hãa axit aminmµ lµ tÝn hiÖu kÕt thóc qu¸ tr×nh gi¶i m· (m· kÕt thóc), bé 3 (TAX) cã 2 chøc n¨nglµ m· më ®Çu vµ võa m· hãa cho axit amin mªti«nin. - C¸c ®Æc ®iÓm cña m· di truyÒn: + M· di truyÒn ®îc ®äc tõ mét ®iÓm x¸c ®Þnh vµ theo tõng bé 3 nuclª«titmµ kh«ng gèi lªn nhau. + M· ...