Phân tích 7 dòng thơ cuối bài thơ Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm

Tham khảo bài viết phân tích 7 dòng thơ cuối bài thơ "bên kia sông đuống" của hoàng cầm, tài liệu phổ thông phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích 7 dòng thơ cuối bài thơ "Bên kia sông Đuống" của Hoàng Cầm Phân tích 7 dòng thơ cuối bài thơ Bên kia sông Đuống của Hoàng CầmGợi ý:Trên cái nền của cảnh chợ chiều tưởng như hoang vắng, không còn ai làhình ảnh người mẹ yếu ớt và cô đơn :Chưa bán được một đồngMẹ già lại quẩy gánh hàng rongBước cao bước thấp bên bờ tre hun hútCó con cò trắng bay vùn vụtLướt ngang dòng sông Đuống về đâuMẹ ta lòng đói dạ sầuĐường trơn mưa tạnh mái đầu bạc phơĐây là những câu thơ giàu chất tạo hình của cả đoạn, gây ấn tượng chongười đọc.- Đầu tiên là hình ảnh bà mẹ già nua quẩy gánh hàng rong trở về khichưa bán được một đồng. Xung quanh mẹ không có ai mà con đườngnhư mỗi lúc một dài thêm : Bước cao bước thấp bên bờ tre hun hút.- Bỗng nhiên xuất hiện hình ảnh con cò :Có con cò trắng bay vùn vụtLướt ngang dòng sông Đuống về đâuNhưng đây lại là hình ảnh con cò lạ lùng nhất xưa nay. Đó không là concò trắng quen thuộc biểu tượng về người phụ nữ Việt Nam tảo tầnkhuya sớm :Con cò đi đón cơn mưaTối tam mù mịt ai đưa cò về?Con cò lặn lội bờ sôngGánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ nonĐó càng không phải là con cò thanh thoát, nhẹ nhàng, thong thả trongcảnh yên bình :Con cò bay lả bay laBay từ cửa phủ, bay ra cánh đồngLần đầu tiên con cò đi vào văn chương với dáng vẻ hoảng hốt, sợ hãi :Có con cò trắng bay vùn vụtLướt ngang dòng sông Đuống về đâuĐến con cò nhỏ kia cũng là nạn nhân của quân giặc. Những bãi míanương dâu có ngô khoai biêng biếc giờ không còn là đất sống của nónữa.- Hình ảnh con cò bay vùn vụt càng khắc sâu nỗi cô đơn, lẻ loi của ngườimẹ quê :Mẹ ta lòng đói dạ sầuĐường trơn mưa tạnh mái đầu bạc phơNỗi khổ vật chất (lòng đói) đi liền với là nỗi khổ tinh thần (dạ sầu ). Nhịpthơ lục bát 2/2 gợi gánh nặng chất chồng lên vai mẹ. Buổi chiều ảmđạm đọng mãi hình ảnh mái đầu bạc phơ của người mẹ già. Câu thơ chỉtả mà cảm xúc lại nghẹn ngào, đau đớn. BÊN KIA SÔNG ĐUỐNG Hoàng CầmI . ĐẶT VẤN ĐỀ .Quê hương mỗi người chỉ mộtNhư là chỉ một mẹ thôiQuê hương nếu aikhông nhớSẽ không lớn nổi thảnh ngườiMỗi một con người ai cũng có một quê hương . Và Hoàng Cầm cũngvậy, mảnh đất ăn sâu vào máu thịt ông là miền đất Kinh Bắc bên kiasông Đuống . Nhớ về quê hương là nhớ về những gì sâu nặng nhất trongtâm hồn và trong đáy sâu của cảm xúc đó nhà thơ cho ra đời “Bên kiasông Đuống”Bài thơ ra đời khi quê hương Kinh Bắc của ông rơi vào tay giặc Pháp .Nỗi đau xót khi nghe tin quê hương ngập chìm khói lửa chiến tranh trĩunặng tâm hồn ông .Đứng bên này Sông Đuống, mảnh đất tự do, hướngvề quê hương bên kia Sông Đuống , mảnh đất bị giặc chiếm đóng vớibao nỗi niềm và xót xa trong tâm trạng . Một dòng sông mà giờ đây đôibờ cách biệt .II . GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .Dòng thơ đầu tiên mở ra tác phẩm là một tiếng gọi cất lên từ sâu thẳmtrái tim đau đớn của nhà thơ, đồng thời cũng là một lời an ủi :Em ơi buồn làm chiAnh đưa em về sông ĐuốngNgày xưa cát trắng phẳng lì“Em” ở đây là một nhân vật phiếm chỉ . Tuy nhiên, có phần chắc chắnđó là một cô gái cùng quê bên kia sông Đuống với nhà thơ. Trong thơHoàng Cầm ta thường gặp một nhân vật em như vậy, bởi đó là cái cớ đểnhà thơ bộc lộ xúc cảm của mình một cách chân thành nhất .Và lời an ủi đưa em về sông Đuống thực chất chỉ diến ra trong hoài niệmcủa nhà thơ . Trong niềm hoài niệm đó, hình ảnh trung tâm là con sôngquê hương với bờ cát trắng phẳng lì chảy từ quá khứ xa xôi về hiện tại ,hiện lên trong tâm trí nhà thơ như một dòng sáng lấp lánh và trù phú haibên bờ những mầu xanh bạt ngàn của những bãi mía , nương dâu :Sông Đuống trôi điMột dòng lấp lánhNằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kìDáng nằm nghiêng nghiêng của dòng sông Đuống là một phát hiện, mộtsáng tạo độc đáo của Hoàng Cầm . Cảm xúc mãnh liệt cùng trí tưởngtượng phong phú đã giúp nhà thơ sáng tạo ra một hình ảnh thơ độc đáođầy ấn tượng, làm xáo trộn cả không gian và thời gian, ám ảnh hoài tâmtrí người đọc .Từ bên này, nhà thơ đau đáu hướng cặp mắt về bên kia sông Đuống .Đoạn thơ kết thúc bằng một hình ảnh diến tả nỗi đau “Sao xót xa nhưrụng bàn tay”. .Hoàng Cầm đã mượn nỗi đau của thể xác để diến tả, thểhiện một cách một cách cụ thể nỗi đau về tinh thần . Phải là người coiquê hương là máu thịt của mình mới có tình cảm mãnh liệt đến như vậy .Có thể nói, tâm trạng ở đây đã đạt đến độ điển hình .Cảm hứng chủ đạo trong đoạn thứ nhất là nỗi đau, sự nuối tiếc, xót xa ,căm giận trước cảnh tượng quê hương thanh bình, đông vui, tươi đẹp bịgiặc chiếm đóng . Từ cảm xúc về nỗi đau đó, quê hương Kinh Bắc dầndần hiện lên trong kí ức nhà thơ .Vùng quê Kinh Bắc, trong hoài niệm, được gợi lên bởi hương lúa nếpthơm nồng - biểu tượng của cuộc sống ấm no , và tranh Đông Hồ - biểutượng của đời sống tinh thần lành mạnh .Bên kia sông ĐuốngQuê hương ta lúa nếp thơm nồngTranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trongMàu dân tộc sáng bừng trên giấy điệpVẻ đẹp quê hương bừng sáng lên rồi bị ngập chìm trong khói lửa chiếntranh . Nhà thơ miêu tả thật xúc động những cảnh tan tác chia lìa củaquê hương khi quân giặc tới : ngùn ngụt lửa hung tàn, ruộng khô, nhàcháy, con người chia li, cả loài vật cũng thành ra tan tác :Mẹ con đàn lợn âm dươngChia lìa đôi ngảĐám cưới chuột đang tưng bừng rộn rãBây giờ tan tác về đâuỞ đây cái ảo đã hòa nhập cùng cái thực . Mượn hình ảnh trong tranh đểdiễn tả cảnh tượng thật ngoài đời, nhà thơ đã lay động sâu xa tình cảmcủa những con người vốn gắn bó máu thịt với truyền thống văn hóa hàngngàn đời của quê hương Kinh BắcKhông chỉ có vậy, hình ảnh quê hương Kinh Bắc còn được gợi lên vớinhững đền chùa cổ kính, những hội hè đình đám thể hiện khát vọng mộtcuộc sống hạnh phúc, bình yên của nhân dân . Vậy mà giấc mộng bìnhyên mấy trăm năm ấy giờ đây tan vỡ .Những nàng môi cắn chỉ quết trầuNhững cụ già phơ phơ tóc trắngNhững em sột soạt quần nâuBây giờ đi đâu về đâuNhững con người m ...