Phân tích bài thơ Câu cá mùa thu

Thu điếu nằm trong chùm thơ thu ba bài nức danh nhất về1 thơ Nôm của Nguyễn Khuyến. Bài thơ nói lên một nétthuđẹp tĩnh lặng nơi làng quê xưa, biểu lộ mối tình thu đẹpmà cô đơn,buồn của một nhà nho nặng tình với quê hương đất nước.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích bài thơ Câu cá mùa thu Phân tích bài thơ Câu cá mùa thu (Thu điếu) củaNguyễn KhuyếnThu điếu nằm trong chùm thơ thu ba bài nức danh nhất về1 thơ Nôm của Nguyễn Khuyến. Bài thơ nói lên một nétthuđẹp tĩnh lặng nơi làng quê xưa, biểu lộ mối tình thu đẹpmà cô đơn,buồn của một nhà nho nặng tình với quê hương đất nước.Thu điếucũng như Thu ẩm, Thu vịnh chỉ có thể được NguyễnKhuyến viết vàothời gian sau khi ông đã từ quan về sống ở quê nhà(1884).Hai câu thơ: Ao thu lạnh lẽo nước trong veo - Một chiếcthuyềncâu bé tẻo teo mở ra một không gian nghệ thuật, mộtcảnh sắcmùa thu đồng quê. Chiếc ao thu nước trong veo có thểnhìn đượcrong rêu tận đáy tỏa ra khí thu lạnh lẽo như bao trùmkhông gian.Không còn cái se lạnh đầu thu nữa mà là đã thu phân, thumạt rồinên mới lạnh lẽo như vậy. Trên mặt ao thu đã có mộtchiếc thuyềncâu bé tẻo teo tự bao giờ. Một chiếc gợi tả sự cô đơn củathuyềncâu Bé tẻo teo nghĩa là rất bé nhỏ; âm điệu của vần thơcũng gợira sự tun hút của cảnh vật (trong veo - bé tẻo teo). Đó làmột nétthu đẹp và êm đềm.Hai câu thực (Sông biếc theo làn hơi gợn tí - Lá vàngtrước giókhẽ đưa vèo) tá không gian hai chiều. Màu sắc hòa hợp,có sóng biếcvới lá vàng Gió thổi nhẹ cũng đủ làm cho chiếc lá thu màuvàngkhẽ đưa vèo, làm cho sóng biếc lăn tăn từng làn từng lànhơi gợn tí.Phép đối tài tình làm nổi bật một nét thư, tô đậm cái nhìnthấy vàcái nghe thấy. Ngòi bút của Nguyễn Khuyến rất tinh tếtrọng dùngtừ và cảm nhận, lấy cái lăn tăn của sóng hơi gợn tí phốicảnh với độbay xoay xoay khẽ đưa vẻo của chiếc lá thu. Chữ vẻo làmột nhãn tựmà sau này thi sĩ Tản Đà vừa khâm phục, vừa tâm đắc.ông thổ lộmột đời thơ mới có được một. câu vừa ý: Vèo trông lárụng đầy sân(cảm thu, tiễn thu).Bức tranh thu được mở rộng dần ra qua hai câu thơ:Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắtNgõ trúc quanh co khách vắng teo.Bầu trời thu xanh ngắt thăm thẳm, bao la. áng mây, tầngmây(trắng hay hồng ?) lơ lửng nhè nhẹ trôi. Thoáng đãng, êmđềm,tĩnh lặng và nhẹ nhàng. Không một bóng người lại quatrên conđường làng đi về các ngõ xóm: Ngõ trúc quanh co kháchvắng teo.Vắng teo nghĩa là vô cùng vắng lặng không một tiếngđộng nhỏnào, cũng gợi tả sự cô đơn, trống vắng. Ngõ trúc trong thơTamnguyên Yên Đo lúc nào cũng gợi tả một tình quê nhiềubângkhuâng, man mác:Dặm thế, ngõ đâu từng trúc ấyThuyền ai khách đợi bến dâu đây?(Nhớ núi Đọi)Ngõ trúc và tầng mây cũng là một nét thu đẹp và thânthuộccủa làng quê. Thi sĩ .như đang lặng ngắm và mơ màngđắm chìmvào cảnh vật.Đến hai câu kết thì bức tranh thu mới xuất hiện một dốitượng khác:Tựa gối ôm cắn lâu chẳng đượcCá đâu đớp động dưới chân bèo.Thu điếu nghĩa là mùa thu câu cá. Sáu câu đầu mới chỉ cócảnhvật: ao thu, chiếc thuyền câu, sóng biếc, lá vàng, tầngmây, ngõtrúc mãi đến phần kết mới xuất hiện người câu cá. Một tưth ếnhàn: tựa gối ôm cần. Một sự đợi chờ: lâu chẳng được.Một cáichợt tỉnh khi mơ hồ nghe cá đâu đớp động dưới chân bèo.Ngườicâu cá như đang ru hồn mình trong giấc mộng mùa thu.Người đọcnghĩ vế một Lã Vọng câu cá chờ thời bên bờ sông Vị hơnmấynghìn năm về trước. Chỉ có một tiếng cá đớp động sautiếng lá thuđưa vèo, đó là tiếng thu của làng quê xưa. âm thanh ấyhòa quyệnvới một tiếng trên không ngỗng nước nào, như đưn hồn tavề vớimùa thu quê hương. Người câu cá đang sống trong mộttâm trạngcô đơn và lặng lẽ buồn: Một cuộc đời thanh bạch, một tâmhồnthanh cao đáng trọng.Xuân Diệu đã hết lời ca ngợi cái diệu xanh trong Thu điếu.Cóxanh ao, xanh sóng, xanh trời, xanh tre, xanh bèo... và chỉcó mộtmàu vàng của chiếc lá thu đưa vèo. Cánh đẹp êm đềm,tĩnh lặngmà man mác buồn. Một tâm thế nhàn và thanh cao gắn bóvớimùa thu quê hương, với tình yêu tha thiết. Mỗi nét thu làmột sắcthu, tiếng thu gợi tả cái hồn thu đồng quê thân thiết. Vầnthơ: veo- teo - vèo - teo - bèo, phép đối tạo nên sự hài hòa cânxứng, điệuthơ nhẹ nhàng bâng khuâng... cho thấy một bút phápnghệ thuậtvô cùng điêu luyện, hồn nhiên - đúng là xuất khẩu thànhchương.Thu điếu là một bài thơ thu, tả cảnh ngu tình tuyệt bút.