Phân tích đoạn trích Nỗi thương mình - Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du

Nguyễn Du là đại thi hào thơ cả của dân tộc. Ông được tiếp thu truyền thống học tập và sáng tác của cả gia đình, tạo cho ông vốn học vấn Nho học uyên thâm, lối sống tao nhã, khiến ông hiễu rõ về tầng lớp phong kiến . ‘’Nỗi Thương Mình’’ là một đoạn trích thể hiện khá rõ tài năng nghệ thuật độc đáo, cái nhìn vượt thời đại và đặc biệt tinh thần nhân đạo mới mẻ của đại thi hào nguyễn Du. Mời quý bạn đọc tham khảo tài liệu Phân tích đoạn trích Nỗi thương mình của Nguyễn Du.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích đoạn trích Nỗi thương mình - Trích Truyện Kiều của Nguyễn DuĐề bài: Phân tích đoạn trích Nỗi thương mình của Nguyễn DuNguyễn Du (1765 – 1820) quê ở Thăng Long, tên chữ Tố Như, hiệu làThanh Hiên. Ông sinh ra trong một gia đình quý tộc và sống trong xãhội phong kiến – một xã hội thối nát, suy thoái. Chính vì thế mà ôngcó dịp hiểu biết về lối sống phong lưu xa hoa của giới quý tộc phongkiến và có điều kiện dùi mài kinh sử. Ông được tiếp thu truyền thốnghọc tập và sáng tác của cả gia đình, tạo cho ông vốn học vấn Nho họcuyên thâm, lối sống tao nhã, khiến ông hiễu rõ về tầng lớp phong kiến. ‘’Truyện Kiều’’ còn có tên Đoạn Trường Tân Thanh là một trongnhững sáng tác chính của ông. Bên cạnh đó ‘’Nỗi Thương Mình’’ làmột đoạn trích thể hiện khá rõ tài năng nghệ thuật độc đáo, cái nhìnvượt thời đại và đặc biệt tinh thần nhân đạo mới mẻ của đại thi hàonguyễn Du. Đoạn trích chỉ vỏn vẹn hai mươi câu, từ câu 1229 đến câu1248, cho thấy tâm trạng đau đớn, tủi nhục, nỗi cô đơn, thương thântrách phận và ý thức sâu sắc về thân phận bất hạnh của Thúy Kiều ởchốn lầu xanh.Từ lúc gia đình gặp biến cố, phải bán mình chuộc cha, trao duyên lạicho em là Thúy Vân, Kiều đã trải qua 15 năm lưu lạc, trong 15 nămấy, Kiều gặp phải bao sự lọc lừa nhưng lần Thúy Kiều bị lừa đau đớnnhất có lẽ là lần nàng bị Mã Giám Sinh lừa bán đến lầu xanh. Nó làbước ngoặt bẻ ngang cuộc đời Thúy Kiều rẽ sang một hướng khác.Rơi vào tay Tú Bà, Kiều rút dao định tự tử nhưng không thành. Ở lầuNgưng Bích, Kiều lại mắc bẫy Sở Khanh, bị Tú Bà đánh đập tơi bời.Tiếp đó là những tháng ngày ê chề nhục nhã của nàng trong vai trò kĩnữ – gái làng chơi, đem tấm thân trong ngọc trắng ngà của mình muavui cho những kẻ lắm tiền háo sắc. Những ngày Thúy Kiều ở chốn lầuxanh là những ngày nàng vô cùng buồn tủi, tâm trạng rối bời như tơvò nghĩ về thân phận, sự tủi nhục của kiếp hồng nhan.Đoạn trích cómột kết cấu khá logic với diễn biến tâm trạng và trớ trêu của cuộc đòiđầy bất hạnh khi nghe những lời độc thoại nội tâm dầy đau đớn : “Khitỉnh rượu …xuân là gì?” Đó cũng là thời điểm mở đầu cho nhữngchuỗi tâm sự nối kết, ngỗn ngang. Kiều nghĩ đến thân phận mình đểrồi “mình lại thương mình xót xa” Kiều xót xa cho chính bản thânmình. Với nàng, hiện tại như một giấc mơ cay đắng khi nàng sánh vớiquá khứ.Mở đầu đoạn trích Nỗi Thương Mình là tâm trạng đau buồn, tủi hổđến ê chề của Thúy Kiều phải nếm trải trong chốn lầu xanh của mụ TúBà:“Biết bao bướm lả ong lơi,Cuộc say đầy tháng trận cười suốt đêm.Dập dìu lá gió cành chimSớm đưa Tống Ngọc tối tìm Trường Khanh”Bốn câu đầu của đoạn trích cho ta thấy rõ hình ảnh lối sống xô bồ,nhơ nhớp và thân phận bẽ bàng của người kĩ nữ ở chốn lầu xanh.Nguyễn Du đã miêu tả thật sống động bức tranh sinh hoạt ở chốn lầuxanh bằng bút pháp ước lệ tượng trưng. Trong chốn lầu xanh ấy Kiềuphải tiếp khách mua vui cho “biết bao” người mà nàng không thể nàonhớ đươc hay là đếm được, bởi lẻ một điều rằng hằng ngày Kiêu tiếpkhách làng chơi triền miên “suốt đêm, sớm đưa, tối tìm” những từ ngữấy đã cho ta thấy đươc sự nhộn nhịp của chốn lầu xanh , nơi mà Tú Bàăn nên làm ra. Bằng những hình ảnh ẩn dụ : bướm lả ong lơi, cuộc sayđầy tháng, trận cười suốt đêm” và các điển tích điển cố: “lá gió cànhchim”, “Tống Ngọc, Trường Khanh” – chỉ chung cho loại khách làngchơi phong lưu ND cho thấy tình cảnh của TK tuy sống trong cảnh lầuxanh tưởng như thanh tao, phong nhã nhưng thực chất đó chỉ là giảtạo, hằng ngày K phải làm công việc nhơ nhuốc, tiếp đủ các loạikhách đến mua vui. Điều này cho ta thấy rõ hơn về nỗi bất hạnh vàtình cảnh trớ trêu của TK. Bút pháp ước lệ giúp ND không tránh né sốphận thực tế của TK mà vẫn giữ được chân dung cao đẹp của nàng.Qua đó ta thấy được thái độ trân trọng, cảm thông của tác giả đối vớinhân vật.ND đã tái hiện cái hoàn cảnh của Thúy Kiều bằng những sự đối lậpnghiệt ngã: một bên là nước mắt Thúy Kiều – một bên là những cơnsay, trận cười triền miên. Do vậy ở bốn câu thơ đầu, mặc dù chưađược miêu tả trực tiếp, người đọc vẫn thấy Kiều đang bị cuốn đi trongmột cơn lốc vô hình, bị buộc vào cảnh sống nhơ nhớp nơi nhà chứa.Hiện thực nghiệt ngã mà nhân vật phải trải qua, hé mở thân phận bẽbàng của người kỹ nữ. Nguyễn Du đã mỹ lệ hóa cho cảnh sống ấybằng một thứ ngôn ngữ ước lệ rất tài tình: ước lệ theo thành ngữ dângian, ước lệ theo điển tích làm cho sự hồi tưởng kiếp sống đớn đaucủa Kiều trở nên tao nhã hơn. Bởi vì chỉ có hồi tưởng mới diễn tả hếtsức sống chân thật của nội tâm nhân vật, mới thể hiện đúng nỗi đau,mới nổi bật được phẩm giá và sự chịu đựng giày vò đáng thương củanhân vật. Đằng sau những câu thơ ấy là tấm lòng cảm thông, trântrọng mà tác giả dành cho Thúy Kiều.Bốn câu thơ đầu đã đặt ra một tình thế của tâm trạng. Ở lầu xanh cónhiều kĩ nữ, họ có thể bình thản coi việc làm của mình rất đỗi bìnhthường , trớ trêu thay Kiều lại có một nhân phẩm quá đỗi cao đẹp, mộttâm hồn trong trắng, một bông hoa từ cảnh sống “êm đềm trướng rủmàn che” bỗng nhiên bị ném vào bùn nhơ, hai câu tiếp nói về tâmtrạng của Kiều trong những ngày tủi nhục , nỗi ê chề , sự ép buộc ,đày đọa mà Kiều phải chịu đựng:“Khi tỉnh rượu, lúc tàn canhGiật mình mình lại thương mình xót xa”Ở nơi lầu xanh đầy “cuộc say, trận cười” thì chỉ “khi tỉnh rượu lúc tàncanh” Kiều mới có một khoẳng khắc hiếm hoi để sống thực với chínhmình và cũng là hoàn cảnh Kiều tỉnh táo nhất đối diện với con ngườimình. Thời gian và không gian thật vắng lặng như gợi lên nỗi niềmxót xa. Nhịp thơ có sự thay đổi giữa hai câu thơ trên từ nhịp 3/3chuyển sang nhịp 2/4/2. Hai chữ “giật mình” kết hợp với cách ngắtnhịp ấy đã diễn tả sự biến đổi đột ngột trong tâm hồn TK. Nàng bànghoàng đau xót trước thực tại phủ phàng và trơ trọi chỉ có một mìnhnàng tự xót xa, đau đớn cho chính số phận bi thương, đoạn trường củamình. Giật mình ko chỉ là hành động bên ngoài của nhân vật khi cómột sự tác động đột ngột nào đó của môi trường bên ngoài ...