Phân tích Người trong bao của Sê Khốp

Tác giả Sê-khốp qua truyện ngắn Người trong bao đãphơi bày lối sống hèn nhát, co cụm, thủ tiêu đấu tranh, tựhạ thấp nhân phẩm và nhân cách con người của một bộphận trí thức Nga cuối TK XIX, sự trì trệ, thụ động, lốisống co mình được thể hiện qua các nhân vật mà ôngmiêu tả trong truyện ngắn này là sản phẩm gắn liền vớithời kì lịch sử đó.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích Người trong bao của Sê KhốpPhân tích Người trong bao của Sê KhốpI. Tác giả Sê-khốp qua truyện ngắn Người trong bao đãphơi bày lối sống hèn nhát, co cụm, thủ tiêu đấu tranh, tựhạ thấp nhân phẩm và nhân cách con người của một bộphận trí thức Nga cuối TK XIX, sự trì trệ, thụ động, lốisống co mình được thể hiện qua các nhân vật mà ôngmiêu tả trong truyện ngắn này là sản phẩm gắn liền vớithời kì lịch sử đó. Lối sống đó đã làm hạ thấp giá trị nhânphẩm của con người, biến con người thành một nô lệ tựnguyện, chỉ răm rắp phục tùng mà không hề biết phân biệtđúng sai, thật giả, tạo ra một cơ chế sống giả tạo, máymóc, rập khuôn. Nhà văn cho rằng “không thể sống nhưthế mãi được”. Ông phủ nhận xã hội đương thời và nhiệttình cổ vũ cho một xã hội mới tốt đẹp hơn. Ông chứngminh một cách thuyết phục về những cái xấu xa đang tồntại để chỉ cho mọi người thấy trách nhiệm của họ là phảithanh toán những cái xấu xa, lạc hậu ấy. Truyện ngắn của Sê-khốp có dáng vẻ độc đáo riêng.Đó là hình thức nhỏ, nhưng mang nội dung lớn, khôngrườm lời nhưng ý thì lại sâu sắc, có sức gợi lớn, nhằm tạora khả năng liên tưởng giữa độc giả và văn bản, giữa tácgiả và độc giả. Truyện ngắn Người trong bao được sángtác năm 1898, trong thời gian Sê-khốp đi dưỡng bênh tạithành phố I-an-ta trên bán đảo Crưm thuộc biển Hắc Hải.Trước hết, câu chuyện được kể trong truyện ngắn Ngườitrong bao về nhân vật kì cục Bê-li-cốp là do nhân vật Bu-rơ-kin, một GV và là đồng nghiệp của Bê-li-cốp, kể lại chobạn anh ta, bác sĩ thú y I-van I-va-nứt. Trong đoạn trích, nhân vật chủ yếu được tái hiện từgóc nhìn của người kể chuyện, của tác giả và người nghekể chuyện là Bê-li-cốp. Qua cuộc trò chuyện giữa hai tríthức - một thầy giáo trường làng Bu-rơ-kin và bạn ông ta,bác sĩ thú y I-van I-va-nứt – nhân vật Người trong baohiện ra. Đó là thầy giáo dạy tiếng Hi Lạp cổ Bê-li-cốp, tácgiả dường như chỉ là người ghi chép lại một cách tình cờcâu chuyện nghe được. Song đây là cách kể khách quan. Bê-li-cốp xuất hiện qua lời kể như là một điển hìnhcho loại người trong bao, loại người luôn tự tìm cho mìnhmột cách thức bao gói để tự co mình lại vì sợ cuộc sốngđang diến ra ồn ã xung quanh. Y sợ và “ghê tởm” hiện tạicho nên hướng về quá khứ, “luôn ngợi ca những gì khôngcó thật”. Nghề nghiệp của y là dạy tiếng Hi Lạp cổ, thứtiếng này cũng là một hình thức bao gói, giúp anh ta ẩnsâu hơn vào quá khứ mà trách đi cái hiện thực đang diễnra. Chạy trốn hiện tại cũng có nghĩa là từ chối tương lai,từ chối cái sẽ đến hoặc sẽ phải đến. Tìm về quá khứ, kểcả quá khứ không có thật, chính là sự vô trách nhiệm vớibản thân, với cuộc đời. Chui vào bao, tự tìm cho mìnhnhững cái bao để che chở đã trở thành lối sống của Bê-li-cốp, trở thành “thói quen kì cục” của nhân vật này. Lốisống đó trở thành nỗi ám ảnh triền miên đối với mọingười, vì chẳng ai biết là y muốn gì, cần gì và lại càngkhông biết phải nói với y thế nào. Y đã khống chế cảtrường học, cả thành phố “suốt mười lăm năm trời”. Trong việc khắc hoạ nhân vật, Sê-khốp thường sửdụng nhiều chi tiết tưởng chừng “vặt vãnh”, “nhỏ nhoi”,“tầm thường” như giày, ô, mũ, bông nhét tai,... Và đặc biệtlà hình ảnh “cái bao” . Có thể phân tích hình ảnh cái bao qua ba cấp độ : Hình ảnh “cái bao” qua các vận dụng hàng ngày củaBê-li-cốp. Hình ảnh “cái bao” qua công việc hàng ngày. Hình ảnh “cái bao” thường trực trong tư tưởng. Cách kể của tác giả qua đoạn trích tỉ mỉ, chậm rãi thểhiện qua giọng văn mỉa mai, giễu cợt, vừa hài hước vừangậm ngùi, chua xót đã tạo ra hiệu quả nghệ thuật lớn, tácđộng thức tỉnh độc giả mọi thời đại. II. Để hiểu rõ ý nghĩa người trong bao, đầu tiên ta cầntìm hiểu ý nghĩa của cái bao: 1. Xét về nghĩa đen: Vật dùng để bao gói bảo vệ đồdùng khỏi những tác nhân có hại 2. Xét về nghĩa bóng: Lối sống tính cách cần phêphán và bài trừ của Bê-li-côp Tú đó ta có thể rút ra ý nghĩa hình tượng người trangbao là điển hình cho một kiểu người, một hiện tượng xãhội đã và đang tồn tại trong cuộc sống của bộ phận tríthức Nga đương thời, có ý nghĩa phổ quát cao mang tínhquy luật. III. Người trong bao- Sêkhốp là một trong những tácphẩm mới được đưa vàp trong chương trình Ngữ văn lớp11. Bởi đây là một tác phẩm văn học nước ngoài mớiđược đưa vào trong chương trình nên chúng ta gặp khánhiều khó khăn trong việc tiếp cận tác phẩm. Trong phạmvi bài viết này, người viết sẽ tìm hiểu nghệ thuật xây dựngnhân vật Bê-li-cốp. Nhân vật Bê-li-cốp được xây dựng bằng 2 nghệ thuậtcơ bản: nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình và nghệthuật xây dựng nhân vật lưỡng diện. Trước hết là nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình.Theo từ điển tiếng Việt thì điển hình được hiểu là kiểumẫu và có khả năng tập trung nhiều tính chất tiêu biểu.Như vậy, một nhân vật điển hình phải là một nhân vật vừamang những nét chung, khái quát lạ vừa mang những nétriêng, đặc biệt. Bê-li-cốp là kiểu người trong bao: ô trongbao, dao trong bao, suy nghĩ trong bao, khuôn mặt trongbao...Nét riêng của nhân vật này là tính cách trong bao, lốisống trong bao được đẩy đến đỉnh điểm. Như vậy, Bê-li-cóp là nhân vật có khả năng đại diện cho một kiểu ngườitrong bao, một lối sống Mêsian- lối sống tiểu tư sản tầmthường, dung tục đã và đang tồn tại trong xã hội NGA cuốiTK XIX-đầu TK XX. Thứ hai, Bê-li-cốp là nhân vật lưỡng diện(2 mặt). ỞBê-li-cốp tồn tại cả mặt tích cực và mặt tiêu cực. Mặt tíchcực: Bê-li-cốp luôn tuân theo những chỉ thị, thông tư củacấp trên. Như vậy, hắn là một thầy giáo chuẩn mực củanhà trường, một viên chức tận tuỵ với cấp trên và mộtcông dân gương mẫu của nhà nước. Mặt tiêu cực: lốisông trong bao, thu mìnhmột cách thái quá, việc máy móctuân theo những chỉ thị, thông tư của Bê-li-cốp biến hắnthành ...