Phân tích tác động trái chiều của các khu công nghiệp đến kinh tế xã hội ở Việt Nam

Đời sống kinh tế xã hội của Việt Nam được cải thiện rõ rệt, vấn đề giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, đối lập với bức tranh toàn cảnh ấy thì những tác động trái chiều của các KCN đối với kinh tế - xã hội cũng đặt ra nhiều vấn đề quan trọng cần phải khắc phục để phát triển bền vững. Bài viết này sẽ góp phần nhận diện những tác động trái chiều, từ đó đề xuất những kiến nghị, giải pháp khắc phục để hướng các KCN phát triển đáp ứng với yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích tác động trái chiều của các khu công nghiệp đến kinh tế xã hội ở Việt NamPhân tích tác động . . .PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG TRÁI CHIỀU CỦA CÁC KHUCÔNG NGHIỆP ĐẾN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở VIỆT NAMPhạm Nguyễn Ngọc Anh*TÓM TẮTHơn hai mươi năm qua, sự phát triển các khu công nghiệp (KCN) đã góp phần quan trọngvào việc làm thay đổi căn bản diện mạo và cơ cấu của nền kinh tế, thúc đẩy quá trình công nghiệphóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH), xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, từng bước đưa đất nước hướngtới mục tiêu cơ bản trở thành một nước công nghiệp vào năm 2020 theo hướng hiện đại. Đời sốngkinh tế xã hội của Việt Nam được cải thiện rõ rệt, vấn đề giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập đãcó những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, đối lập với bức tranh toàn cảnh ấy thì những tác độngtrái chiều của các KCN đối với kinh tế - xã hội cũng đặt ra nhiều vấn đề quan trọng cần phải khắcphục để phát triển bền vững. Bài viết này sẽ góp phần nhận diện những tác động trái chiều, từ đó đềxuất những kiến nghị, giải pháp khắc phục để hướng các KCN phát triển đáp ứng với yêu cầu củasự nghiệp CNH, HĐH đất nước.Từ khóa: Tác động, trái chiều, khu công nghiệp, kinh tế - xã hội.ANALYSING COUNTER – EFFECTS OF INDUSTRIAL PARKS ON THESOCIO – ECONOMIC DEVELOPMENT IN VIETNAMABSTRACTOver twenty years, the development of industrial parks have contributed significantlyto alter the fundamental and structural aspects of the economy, to accelerate the process ofindustrialization and modernization, building material and technical base, gradually move thecountry towards the goal of 2020 basically become an industrialized country toward modernization.Economic and social life of Vietnam is markedly improved, problems to create jobs, raise incomeshave made positive changes. However, opposition to the overall picture was mixed, the impact ofthe industrial park for social economy raises many important issues need to be overcome for thedevelopment and sustainable development. This article will help identify these adverse effects, sinceit proposed recommendations and solutions to guide the development of industrial zones to meet therequirements of industrialization and modernization.Keywords: counter-effects, industrial parks, socio-economic.*ThS. Trường Đại học Ngô Quyền, Bộ Quốc phòng. NCS . Kinh tế Chính trị, trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh107Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật1. Giới thiệuKể từ khi Khu chế xuất Tân Thuận, Thànhphố Hồ Chí Minh được thành lập năm 1991đến nay số lượng KCN trên cả nước phát triểnnhanh chóng cả về số lượng và chất lượng.Tính đến hết năm 2014, cả nước hiện có 295KCN được thành lập trên tổng số 461 KCN cótrong quy hoạch với tổng diện tích đất tự nhiên82,8 nghìn ha, diện tích đất công nghiệp có thểcho thuê đạt 55,7 nghìn ha (chiếm khoảng 67%tổng diện tích đất tự nhiên); Trong 295 KCN đãđược thành lập có 208 KCN đang hoạt động và87 KCN đang đền bù, giải phóng mặt bằng vàxây dựng cơ sở hạ tầng. Các KCN đã thu hútđược 5.325 dự án FDI với tổng vốn đầu tư đăngký 79,4 tỷ USD và 5.262 dự án đầu tư trongnước với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 25,6 tỷUSD. Các dự án đầu tư trong KCN đã tạo việclàm cho trên 2,25 triệu lao động trực tiếp, tỷ lệlấp đầy các KCN đi vào hoạt động đạt 65%.30Thực tế sự phát triển của KCN đã trởthành nguồn lực thúc đẩy quá trình CNH,HĐH đất nước, góp phần tích cực trong việcchuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện mục tiêuđưa nước ta cơ bản trở thành một nước côngnghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020.Để có được các thành quả này, trước hết, phảikể đến sự chỉ đạo sát sao của chính phủ, đặcbiệt là với sự ra đời của Nghị định 29/2008/NĐ-CP, ban hành các chính sách phát triểnKCN; tiếp đến là sự nỗ lực của chính quyềnđịa phương và cộng đồng doanh nghiệp trongvà ngoài nước, tham gia hoạt động trên từngđịa bàn. Tuy nhiên, sau hơn 20 năm hìnhthành và phát triển, đặc biệt là trong khoảngthời gian 5 năm trở lại đây, với quy mô pháttriển rộng theo phương châm “trăm hoa đuanở”, mô hình phát triển của các khu/cụm côngnghiệp cũng đã trở thành tâm điểm của nhiềucuộc tranh luận sôi động, bàn về nhiều vấn đềkhác nhau: về hiệu quả kinh tế - xã hội, về tácđộng đến các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế củamỗi địa phương, đến an ninh lương thực quốcgia…Nổi bật lên trong số đó là các chủ đề liênquan đến tác động của các KCN tới sự pháttriển kinh tế xã hội của các địa phương. Rõràng, về mặt phương pháp luận sự tác động baogiờ cũng diễn ra theo hai mặt: thuận chiều, tráichiều hay tích cực và tiêu cực. Về mặt tích cực,nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra KCN gópphần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướnghiện đại, tăng trưởng kinh tế, giải quyết việclàm, đẩy nhanh quá trình đô thị hóa, cải thiệnvà xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ,thực hiện xóa đói giảm nghèo, nâng cao đờisống vật chất và tinh thần của nhân dân, bổsung nguồn thu ngân sách cho các địa phươngvà của quốc gia...Chúng ta không thể phủ nhậnvai ...