Pháp luật một số quốc gia trên thế giới về quản lý giao dịch Mobile money và một số gợi mở cho Việt Nam

Trong phạm vi bài viết, tác giả sẽ phân tích các khuôn khổ pháp lý liên quan đến việc thanh toán điện tử là Mobile money của các quốc gia trên thế giới. Từ kết quả phân tích này sẽ đưa ra các hàm ý chính sách cho Việt Nam trong việc xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý đối với hoạt động thanh toán điện tử là Mobile money.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Pháp luật một số quốc gia trên thế giới về quản lý giao dịch Mobile money và một số gợi mở cho Việt Nam PHÁP LUẬT MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI VỀ QUẢN LÝ GIAO DỊCH MOBLIE MONEY VÀ MỘT SỐ GỢI MỞ CHO VIỆT NAM Lê Thị Thùy Nhi Tóm tắt: Dưới sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, hoạt động thanhtoán điện tử là Money money diễn ra rất sôi động, dẫn đến mỗi quốc gia trên thế giớicó cách quản lý khác nhau đối với các giao dịch này. Có quốc gia giai đoạn đầu quyđịnh về việc quản lý Mobile money thắt chặt nhưng sau đó khi dịch vụ đã sử dụng ổnđịnh thì nới lỏng hơn, có quốc gia thì vừa thử nghiệm vừa học hỏi để từ đó xây dựngkhung pháp lý hoàn chính. Xuất phát từ thực trạng trên, trong phạm vi bài viết, tácgiả sẽ phân tích các khuôn khổ pháp lý liên quan đến việc thanh toán điện tử là Mobilemoney của các quốc gia trên thế giới. Từ kết quả phân tích này sẽ đưa ra các hàm ýchính sách cho Việt Nam trong việc xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý đối với hoạtđộng thanh toán điện tử là Mobile money. Từ khoá: Mobile money, pháp luật thế giới, Việt Nam 1. Tổng quan về Mobile money và quan điểm pháp lý về quản lý giao dịchMobile money trên thế giới Theo Hiệp hội thông tin di động thế giới (Global System Mobile Associations -GSMA), Mobile Money được định nghĩa là một dịch vụ, trong đó, các giao dịch tàichính được thực hiện thông qua điện thoại di động54. Theo Liên minh Viễn thông Quốc tế (International Telecommunication Union- ITU), Mobile Money đề cập đến các giao dịch tài chính và dịch vụ có thể được thựchiện bằng thiết bị di động như điện thoại di động hoặc máy tính bảng55. Thạc sĩ, giảng viên Khoa Luật Kinh tế,Trường Đại học Luật, Đại học Huế, Email: Nhiltt@hul.edu.vn54 GSMA (2010), ‘Mobile Money Definitions’,https://www.gsma.com/mobilefordevelopment/wpcontent/uploads/2012/06/mobilemoneydefinitionsnomarks56.pdf , truy cập ngày 20/8/2021.55 ITU (2013), “Mobile money”, https://www.itu.int/en/ITU-T/techwatch/Pages/mobile-money-standards.aspxtruy cập ngày 20/8/2021. 86 Từ đó, có thể thấy rằng, Mobile money là một hình thức thanh toán trên điệnthoại di động cho phép khách hàng mua bán, sử dụng hàng hoá, dịch vụ mà khôngcần sử dụng đến tiền mặt. Hiện nay, trên thế giới có hai mô hình cung cấp dịch vụ mobile money chính,đó là, mô hình ngân hàng cung cấp dịch vụ (Bank Led Model - BLM) và mô hình nhàmạng cung cấp dịch vụ (Mobile network operators - MNO)56: (i) Mô hình ngân hàngcung cấp dịch vụ (BLM) dựa trên việc mở rộng các dịch vụ thanh toán hiện có. Môhình này bao gồm nhà phát hành - cung cấp ứng dụng thanh toán cho người tiêu dùngvà ngân hàng thu nhận - thiết lập hệ thống mobile money cho người bán. (ii) Trongmô hình nhà mạng cung cấp dịch vụ (MNO), các nhà mạng cung cấp dịch vụ Mobilemoney cho các khách hàng của mình bằng cách phát triển và cung cấp một ứng dụngthanh toán cài đặt trên thiết bị cầm tay, thực hiện các giao dịch và lập hóa đơn chokhách hàng. Có thể thấy rằng, khung pháp lý của các quốc gia đang phát triển hiện nay làcần tạo môi trường cho thị trường Mobile money phát triển nhưng bên cạnh đó cũngcần có các biện pháp kiểm soát cần thiết. Bởi vì, các chính sách không cần thiết ở giaiđoạn đầu có thể gây bất lợi cho thị trường, mặt khác, việc thiếu các quy định cần thiếtvào đúng thời điểm, có thể gây hại cho tương lai của ngành57. Nhìn chung, việc triểnkhai Mobile money trên thực tế có thể trải qua các giai đoạn sau: - Giai đoạn đầu: đây là giai đoạn thử nghiệm các sản phẩm của các nhà cungcấp dịch vụ viễn thông đưa ra. Ở giai đoạn này, Nhà nước sẽ phải đảm bảo sự hài hoàtrong các quy định pháp luật để không quá nghiêm ngặt với nhà cung cấp, nhưngđồng thời, cũng phải bảo vệ người tiêu dùng. - Giai đoạn bùng nổ: lúc này, Mobile money đã thu hút được một lượng ngườidùng nhất định và các nhà cung cấp dịch vụ tiến hành mở rộng thị trường. Trongtrường hợp này, các cơ quan quản lý nên theo dõi chặt chẽ sự phát triển của thị trường.56 Đỗ Linh (2020), “Thí điểm Mobile money: Chuẩn hóa thông tin mới bảo mật an toàn”,https://www.saigondautu.com.vn/tai-chinh/thi-diem-mobile-money-chuan-hoa-thong-tin-moi-bao-mat-an-toan-81012.html truy cập ngày 21/8/2021.57 David Porteous (2006) The Enabling Environment for Mobile Banking in Africa (Report Commissionedby Department for International Development [DFID], Boston), http://bankablefrontier.com/wp-ontent/uploads/documents/ee.mobil_banking.report.v3.1.pdf truy cập ngày 20/8/2021. 87 - Giai đoạn củng cố: do sự gia tăng cạnh tranh và các yếu tố bên ngoài, nhàcung cấp dịch vụ đã phát triển ở một quy mô lớn hơn và cơ sở khách hàng tiếp tụctăng nhưng với tốc độ chậm hơn. Ở giai đoạn này, các quy định ...