Pháp luật về chuyển giới ở Hoa Kỳ và gợi mở cho Việt Nam (2)

Nội dung điều chỉnh của pháp luật chủ yếu tập trung vào hai vấn đề: thứ nhất, quy trình, thủ tục công nhận pháp ly đối với người chuyển giới và thứ hai là các quyền bình đẳng, không bị phân biệt đối xử của người chuyển giới. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Pháp luật về chuyển giới ở Hoa Kỳ và gợi mở cho Việt Nam (2) Kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới về pháp luật chuyển đổi giới tính và bài học cho Việt Nam PHÁP LUẬT VỀ CHUYỂN GIỚI Ở HOA KỲ VÀ GỢI MỞ CHO VIỆT NAM (2) ThS.Nguyễn Thùy Dương (Khoa Luật ĐHQG Hà Nội) 1. Một số quy định có liên quan đến chuyển đổi giới tính ở Hoa Kỳ Hiến pháp Hoa Kỳ quy định chính phủ liên bang có thẩm quyền liên quan đến việc quy định thuế, thương mại giữa các bang, cấp phép thông hành quốc tế. Như vậy, chính phủ liên bang có thẩm quyền cấp hộ chiếu và thiết lập hệ thống đăng ký số căn cước cho cá nhân, việc này có liên quan trực tiếp đến thuế, việc làm và các lợi ích công mà cá nhân có thể nhận. Tuy nhiên, từng bang cũng có thẩm quyền quy định dịch vụ chăm sóc sức khỏe công cộng và an sinh xã hội trong phạm vi bang mình miễn là không mâu thuẫn Hiến pháp Hoa Kỳ và luật pháp của chính bang đó. Cả chính phủ liên bang và chính quyền các bang đều trao trách nhiệm liên quan đến hồ sơ cá nhân cho các đại diện cơ quan khác nhau, với những quy tắc khác nhau cho từng loại tài liệu và loại đăng ký mình phụ trách. Công dân và người định cư tại Hoa Kỳ có thể phải tiến hành đăng ký nhân dạng nhiều lần và mỗi lần đăng ký hoàn toàn độc lập với các đăng ký khác, do vậy, thay đổi một loại giấy tờ có thể không gây ảnh hưởng đến các loại khác.50 Cá nhân muốn thay đổi giới tính trên các loại giấy tờ cá 50 Jameson Garland, “Pháp luật về người chuyển giới ở Hoa Kỳ”, trong cuốn “Pháp luật về người chuyển giới” (Jens M. Scherpe – Biên tập), Cambridge – Antwerp – Portland, 2015. 57 Pháp luật về chuyển giới ở Hoa Kỳ và gợi mở cho Việt Nam (2) nhân thường gặp phải rất nhiều rào cản về mặt hành chính, hệ quả của sự đa dạng về quy định giữa các bang, thường không có sự thống nhất với nhau. Theo báo cáo gần đây nhất, khoảng 21% người chuyển giới tại Mỹ sửa lại giới tính trên tất cả các các loại giấy tờ tùy thân và có 41 % người chuyển giới không sửa lại giới tính trên thẻ căn cước. Bên cạnh đó, có đủ điều kiện tài chính để tiếp cận chăm sóc y tế cũng là một gánh nặng đối với người chuyển giới. Hầu hết người chuyển giới không có đủ điều kiện về tài chính để tiến hành phẫu thuật chuyển giới cho dù có bảo hiểm. Ngoài ra, người chuyển giới cũng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các dịch vụ y tế liên quan. Mặc dù vậy, phần lớn các bang đòi hỏi các cá nhân phải tiến hành phẫu thuật chuyển giới mới có thể thay đổi giới tính trên giấy tờ. Như vậy, việc thay đổi giới tính trên giấy tờ của người chuyển giới tại Mỹ không chỉ bị ảnh hưởng bởi thủ tục hành chính mà còn bởi việc tiếp cận được các dịch vụ y tế liên quan trên thực tế. Phẫu thuật liên quan đến giới tính ở Mỹ bắt đầu từ những năm 1800, trước khi thực hiện việc đăng ký nhận dạng giới trên toàn liên bang, và bắt đầu gia tăng từ những năm 1920. Phẫu thuật đem lại hệ quả là việc thay đổi nhận dạng giới về cả mặt xã hội và pháp lý. Tuy nhiên phải đến cuối những năm 1960, phẫu thuật chuyển giới mới chính thức được công nhận bởi trước đó, việc phẫu thuật cắt bỏ bộ phận tự nhiên, bình thường trên cơ thể con người bị cấm theo luật hình sự. Kể từ đó, một số bang của Mỹ thông qua luật cho phép thay đổi lại giới tính trên giấy khai sinh, một số khác giới hạn đối với những người phát triển không điển hình về giới tính. Hầu hết những giấy tờ tùy thân quan trọng đều có mục nhận diện về giới, hai trong số đó có thể kể đến là giấy khai sinh và thẻ căn cước. Giấy khai sinh được cấp tại nơi sinh và là giấy tờ tùy thân đầu tiên để cá nhân trên cơ sở đó đăng ký các loại giấy tờ 58 Kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới về pháp luật chuyển đổi giới tính và bài học cho Việt Nam khác. Giấy khai sinh rất quan trọng, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, trong việc làm thẻ căn cước, hộ chiếu hay đăng ký tới trường. Việc cải chính hay sửa chữa giấy khai sinh được quy định khác nhau giữa các bang, một số bang cho phép việc sửa lại giấy khai sinh cũ, một số bang khác lại giữ lại giấy khai sinh cũ và cấp giấy khai sinh mới. Hiện nay, giấy khai sinh được lưu trên máy tính theo yêu cầu cầu của liên bang để có thể truy cập trong tình huống cần thiết. Một trong những giấy tờ tùy thân quan trọng khác là bằng lái xe hoặc thẻ căn cước của người không lái xe, trên những giấy tờ này luôn có ảnh, địa chỉ, tên và giới tính. Cục Đăng kiểm ở mỗi bang (DMV - Department of Motor Vehicles) kiểm soát việc đăng ký những giấy tờ trên của cả những người lái xe và những người không lái xe. Những giấy tờ này không được cấp vĩnh viễn mà sẽ được làm mới khi có thay đổi về thông tin chủ thể, trong đó có thông tin về giới tính, đồng nghĩa người chuyển giới buộc phải thông báo việc chuyển giới của mình với DMV nếu họ không muốn thẻ căn cước hoặc bằng lái xe của mình mất hiệu lực. Bên cạnh giấy khai sinh và thẻ căn cước, số bảo hiểm xã hội (Social Security Number – SSN) và hộ chiếu cũng đều lưu giữ thông tin về giới tính của chủ thể. Do vậy, việc thay đổi giới tính trên một loạt các loại giấy tờ tùy thân hoặc trong hồ sơ của cơ quan quản lý số bảo hiểm xã hội cũng là một trở ngại không hề nhỏ đối với người chuyển giới tại Mỹ. 2. Quy trình và yêu cầu đối với việc thay đổi giới tính đổi giới tính theo pháp luật Do mỗi loại giấy tờ, hồ sơ nhân thân có chứa thông tin về giới tính lại được kiểm soát bởi các cơ quan đại diện độc lập của liên bang, tiểu bang hoặc chính quyền địa phương, không có thủ ...