Pháp luật Việt Nam về quyền riêng tư cá nhân trong bối cảnh chuyển đổi số và một số giải pháp hoàn thiện

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, chuyển đổi số tác động trực tiếp tới lĩnh vực pháp luật về quyền riêng tư cá nhân trên môi trường số cũng như trong đời thực. Thực tiễn xã hội cho thấy rằng, cơ sở dữ liệu chứa đựng những thông tin rất quan trọng liên quan đến bí mật cá nhân được lưu trữ trên máy tính và rất dễ bị lạm dụng. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Pháp luật Việt Nam về quyền riêng tư cá nhân trong bối cảnh chuyển đổi số và một số giải pháp hoàn thiện PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ QUYỀN RIÊNG TƢ CÁ NHÂN TRONG BỐI CẢNH CHUYỂN ĐỔI SỐ VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VIETNAMESE LAW ON PERSONAL PRIVACY IN THE CONTEXT OF DIGITAL CONVERTER AND SOME COMPLETE SOLUTIONS Bùi Thị Thu Đỗ Ngọc Minh Phương TÓM TẮT: Trong bối cảnh toàn cầu hóa, chuyển đổi số tác động trực tiếp tới lĩnh vực pháp luật về quyền riêng tư cá nhân trên môi trường số cũng như trong đời thực. Thực tiễn xã hội cho thấy rằng, cơ sở dữ liệu chứa đựng những thông tin rất quan trọng liên quan đến bí mật cá nhân được lưu trữ trên máy tính và rất dễ bị lạm dụng. Mặc dù pháp luật nước ta có nhiều quy định liên quan đến quyền riêng tư cá nhân song vẫn chưa có một văn bản nào đưa ra được một định nghĩa chính thức và chế tài đủ tính răn đe. Chính vì vậy, nội dung bài viết sẽ tập trung nghiên cứu về quyền riêng tư trong bối cảnh kỷ nguyên số, đưa ra những khó khăn, vướng mắc trong việc bảo vệ quyền riêng tư cá nhân, từ đó có những ý kiến đóng góp nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật. Từ khóa: bảo mật thông tin, chuyển đổi số, quyền riêng tư cá nhân. ABSTRACT: In the context of globalization, digital transformation has a direct impact on the legal field of personal privacy in the digital environment as well as in real life. Social practice shows that databases contain important information relating to personal secrets that are stored on computers and easily abused. Although our country's law has many provisions relating to personal privacy, there is still no document providing an official definition and sanction that are sufficiently deterrent. Therefore, the content of the article will focus on researching privacy in the context of the digital era, presenting difficulties and obstacles in protecting personal privacy, thereby giving suggestions to improve the provisions of the law. Keywords: information security, digital transformation, personal privacy.  Sinh viên Khóa 44 Trƣờng Đại học Luật Hà Nội ; Email: buithua32001@gmail.com  Sinh viên Khóa 44 Trƣờng Đại học Luật Hà Nội; Email: phuongdongocminh@gmail.com; 111 1. Đặt vấn đề Theo Hiệp hội Internet Việt Nam, Internet đã trở thành một dịch vụ thiết yếu đối với tất cả mọi ngƣời. Ngƣời Việt Nam có rất nhiều triển vọng trên môi trƣờng Internet.1 Tuy vậy, Việt Nam cũng đã và đang đối mặt với nhiều vấn đề và một trong những thách thức hiện nay là bảo mật dữ liệu cá nhân ngƣời dùng trong bối cảnh chuyển đổi số đã và đang diễn ra mạnh mẽ. Chúng ta đã từng bƣớc ghi nhận và tăng cƣờng các quy định về quyền đƣợc bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian số. Với một loạt các quy phạm pháp luật trong Bộ luật Dân sự, Luật An toàn thông tin mạng, và gần đây nhất là Dự thảo Nghị định quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân đang đƣợc soạn thảo và sắp đƣợc ban hành, các quy định của pháp luật Việt Nam đã tiệm cận với thế giới trong lĩnh vực này. Với những lý do trên, việc lựa chọn đề tài “Pháp luật Việt Nam về quyền riêng tƣ cá nhân trong bối cảnh chuyển đổi số và một số đề xuất” làm đề tài bài viết nghiên cứu là cấp thiết, có ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn trong tình hình hiện nay. 2. Nội dung 2.1. Khái quát chung về quyền riêng tư cá nhân trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Quyền riêng tƣ là quyền của cá nhân đƣợc tự quyết đối với đời sống của mình mà không chịu bất kỳ sự can thiệp nào từ những ngƣời xung quanh khác. Theo nhà luật học Ruth Gavison, sự riêng tƣ chứa đựng ba yếu tố: bí mật (secrecy), vô danh (anonimity) và yên tĩnh (solitute). Với quyền này, cá nhân đƣợc sống nhƣ mong muốn của mỗi cá nhân mà không chịu ảnh hƣởng, tác động bởi bất kỳ chủ thể nào khác. Quyền riêng tƣ đối với thông tin cá nhân là một vấn đề tƣơng đối mới tại Việt Nam. Trƣớc đây, BLDS (Bộ luật Dân sự) năm 2005 chỉ dừng lại ghi nhận “quyền bí mật đời tư cá nhân”; tức chỉ những thông tin mang tính chất bí mật (chƣa đƣợc công khai) thì mới đƣợc bảo vệ. Nhằm mở rộng hơn quyền nhân thân cho cá nhân, BLDS năm 2015 đã ghi nhận quyền về đời sống riêng tƣ, bí mật cá nhân, bí mật gia đình tại Điều 38. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng nhất của quyền riêng tƣ đối với thông tin cá nhân trong BLDS. Mặc dù Điều 38 không trực tiếp sử dụng thuật ngữ “quyền riêng tư 1 Huyền Thanh, “Bảo vệ dữ liệu cá nhân ngƣời dùng trong chuyển đổi số”, Báo Công an nhân dân, https://cand.com.vn/Khoa-hoc-Quan-su/Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-nguoi-dung-trong-chuyen-doi-so-i591512/ 112 đối với thông tin cá nhân” nhƣng nội dung của Điều luật đã phản ánh vấn đề này. Ngay thuật ngữ “đời sống riêng tư cá nhân”, “bí mật cá nhân” đã bao hàm nội dung về thông tin cá nhân, đó là những thông tin về đời sống cá nhân, thông tin về bí mật của cá nhân. Khoản 15 Điều 3 Luật An toàn thông tin mạng số 86/2015/QH13 ngày 19 tháng 11 năm 2015 (gọi tắt là “Luật An toàn thông tin mạng năm 2015”) định nghĩa nhƣ sau: “Thông tin cá nhân là thông tin gắn với việc xác định danh tính của một người cụ thể”. Quyền đối với dữ liệu cá nhân (the right to personal data, hay quyền bảo vệ dữ liệu cá nhân/quyền về sự riêng tƣ với dữ liệu cá nhân) là một phần cốt yếu của quyền về sự riêng tƣ (the right to privacy) của con ngƣời2, đã trở thành một trong những vấn đề nhân quyền quan trọng. Quyền riêng tƣ là quyền của cá nhân đƣợc tự quyết đối với đời sống của mình mà không chịu bất kỳ sự can thiệp nào từ những ngƣời xung quanh khác, giúp mỗi cá nhân tạo lập và kiểm soát ranh giới chính đáng với những ngƣời khác, từ đó bảo vệ bản thân trƣớc những sự can thiệp tùy tiện trong cuộc sống, đồng thời cho phép mỗi cá nhân xác định mình là ai ...