Phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam

Đô thị luôn được coi là nơi nắm giữ các quyền lực về chính trị, kinh tế quan trọng của xã hội và có sức chi phối mạnh mẽ, ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của vùng và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Các đô thị thường là các trung tâm, động lực cho sự phát triển kinh tế của đất nước, của vùng, đóng góp phần lớn giá trị GDP, giá trị công nghiệp - dịch vụ và giá trị tăng trưởng nền kinh tế. Để vai trò và sự đóng góp của đô thị ngày càng hiệu quả, xu hướng phát triển đô thị bền vững là tất yếu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA THÚC ĐẨY TĂNG TRƯỞNG XANH HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG: KẾT NỐI TẦM NHÌN QUỐC GIA VỚI HÀNH ĐỘNG CỦA ĐỊA PHƯƠNG VÀ DOANH NGHIỆP PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG TẠI VIỆT NAM TS, KTS. Đào Ngọc Nghiêm Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam Tóm tắt: Đô thị luôn được coi là nơi nắm giữ các quyền lực về chính trị, kinh tế quan trọng của xã hội và có sức chi phối mạnh mẽ, ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của vùng và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Các đô thị thường là các trung tâm, động lực cho sự phát triển kinh tế của đất nước, của vùng, đóng góp phần lớn giá trị GDP, giá trị công nghiệp - dịch vụ và giá trị tăng trưởng nền kinh tế. Để vai trò và sự đóng góp của đô thị ngày càng hiệu quả, xu hướng phát triển đô thị bền vững là tất yếu. Từ khóa: phát triển, đô thị, bền vững, Việt Nam 1. Giới thiệu Phát triển bền vững là vấn đề toàn cầu hóa được quan tâm từ nửa cuối thế kỷ XX. Liên hợp quốc và nhiều hội nghị thượng đỉnh quốc tế đã được tổ chức để trao đổi tìm hướng giải quyết. Tháng 6/1992 tại Rio de Janeiro (Brazie) Hội nghị “Phát triển bền vững” với sự tham gia của 178 quốc gia đã có sự đồng thuận và xây dựng kế hoạch hành động để toàn thế giới cùng thực hiện trong thế kỷ XXI và khuyến nghị các nước cần xây dựng chương trình phù hợp với điều kiện đặc điểm riêng của nước mình. Việt Nam đã tham gia và cam kết từng bước xây dựng, hoàn thiện chương trình phát triển bền vững. Trong lịch sử phát triển, từ hoàn toàn phụ thuộc vào môi trường tự nhiên, con người đã chủ động tổ chức không gian cư trú để chủ động hoạt động sản xuất và sinh sống của cộng đồng. Việc tập trung dân cư là những bước khởi đầu của đô thị hóa. Xã hội càng phát triển, biến đổi, thì đô thị hóa cũng có những biến đổi theo từng giai đoạn lịch sử và ngày càng có vai trò trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội. Để phát triển bền vững cần triển khai nhiều lĩnh vực, ngành: Quản lý đô thị, văn hóa - xã hội, kinh tế đô thị, môi trường, kết cấu hạ tầng. Do vậy, cần quan tâm đến quá trình đô thị hóa để đảm bảo hình thành hệ thống đô thị bền vững, đáp ứng nhu cầu của hiện tại, nhưng không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của thế hệ tương lai. 2. Yêu cầu đặt ra trong phát triển đô thị bền vững ở Việt Nam Phát triển đô thị bền vững dựa trên nguyên tắc hợp nhất: kinh tế đô thị; xã hội đô thị; môi trường sinh thái đô thị; cơ sở hạ tầng đô thị; không gian đô thị, quản lý đô thị. Theo đó, phát triển đô thị bền vững cần đảm bảo các yêu cầu về: - Lấy con người làm trung tâm của sự phát triển. Phát huy yếu tố con người với vai trò là chủ thể, nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của phát triển bền vững. Phát triển đô thị bền vững là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, các cấp chính Economy and Forecast Review 79 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA THÚC ĐẨY TĂNG TRƯỞNG XANH HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG: KẾT NỐI TẦM NHÌN QUỐC GIA VỚI HÀNH ĐỘNG CỦA ĐỊA PHƯƠNG VÀ DOANH NGHIỆP quyền, các cơ quan, doanh nghiệp. Vì vậy, phát triển đô thị bền vững sẽ tạo điều kiện cho mọi người trong xã hội có cơ hội bình đẳng để phát triển, được tiếp cận nguồn lực chung và được tham gia, đóng góp và hưởng lợi, tạo ra những nền tảng vật chất, tri thức và văn hóa tốt đẹp cho thế hệ mai sau, đáp ứng ngày càng đầy đủ hơn về nhu cầu vật chất và tinh thần của mọi tầng lớp nhân dân, giúp cho người dân sống ở các khu đô thị được thoải mái, hạnh phúc. - Đảm bảo cân bằng giữa mục tiêu phát triển kinh tế và môi trường tự nhiên. Đô thị phát triển bền vững, cần phải đáp ứng các nhu cầu của thế hệ hiện tại, mà không phương hại đến khả năng của chúng ta, cũng như đáp ứng các nhu cầu của các thế hệ trong tương lai. - Đảm bảo phát triển đa văn hóa và đời sống đạo đức, tinh thần của các nhóm người khác biệt nhau. Hầu như tất cả các thành phố lớn đều mang màu sắc của đa văn hóa. Đây là điểm được coi là quan trọng nhất và cũng là đặc điểm lớn nhất của đô thị hiện đại, đặc biệt có ý nghĩa trong thời đại toàn cầu hóa. Bất cứ một thành phố nào cũng có sự đa dạng và khác biệt về tôn giáo, sắc tộc, quan điểm chính trị, phong tục tập quán, thói quen văn hóa. Nếu người cầm quyền không đảm bảo được quyền phát triển đa văn hóa thì nhất định sẽ xảy ra xung đột. - Đảm bảo an ninh, hòa bình, trật tự và ổn định xã hội. Một thành phố giàu có, đầy ắp hàng hóa, đầy đủ tiện nghi nhưng con người sống trong nó luôn cảm thấy bất an, tính mạng bị đe dọa, rủi ro cao, cuộc sống bấp bênh thì đó không thể gọi là thành phố phát triển bền vững dưới bất kỳ khía cạnh nào. Thành phố bền vững phải có trật tự, kỷ cương xã hội, tinh thần thượng tôn pháp luật được đề cao. - Đảm bảo sự tham gia dân chủ của người dân trong tiến trình phát triển đô thị. Một thành phố muốn phát triển bền vững, thì phải được người dân ủng hộ và chung tay đóng góp ở các lĩnh vực và cấp độ khác nhau. Công cuộc phát triển đô thị phải có sự đóng góp và chia sẻ của tất cả mọi người. Để việc “đồng tham gia” thành công phải có cơ chế rõ ràng và các điều kiện đảm bảo cho cơ chế ấy vận hành về mặt pháp lý, diễn đàn, cơ sở vật chất. Những chương trình làm xanh thành phố, giảm ngập lụt, giảm tắc nghẽn giao thông, phòng chống tội phạm chỉ có hiệu quả khi mà người dân coi đó là công việc của mình chứ không phải ...