Phát triển hệ thống thông tin thị trường vùng nông thôn miền núi tỉnh Quảng Ngãi

Nghiên cứu này xác định được hệ thống thông tin thị trường nông thôn vùng miền núi nhằm đề xuất các giải pháp cải thiện hệ thống thông tin để giúp cho các nông hộ nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, cải thiện sinh kế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển hệ thống thông tin thị trường vùng nông thôn miền núi tỉnh Quảng NgãiTẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 68, 2011PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG VÙNG NÔNG THÔNMIỀN NÚI TỈNH QUẢNG NGÃIMai Văn Xuân, Mai Lệ QuyênTrường Đại học Kinh tế, Đại học HuếTÓM TẮTQuảng Ngãi là một trong những tỉnh ở miền Trung có tiềm năng đáng kể về các sảnphẩm nông nghiệp hàng hóa. Nghiên cứu này nhằm mục đích xác định hệ thống thông tin thịtrường vùng nông thôn miền Núi tỉnh Quảng Ngãi, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằmgiúp các hộ gia đình nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất và cải thiện sinh kế của họ. 450nông hộ ở 15 xã khác nhau cùng với 16 thương lái ở 6 huyện miền núi, và 35 chuyên gia đượcđiều tra. Các phương pháp nghiên cứu thống kê như thống kê mô tả, ANOVA, Chi bình phương...được sử dụng để phân tích nguồn số liệu.Nghiên cứu chỉ ra rằng i) hệ thống thông tin thị trường ở vùng miền núi còn nghèo nàn,tính cạnh tranh thấp; ii) nông dân thiếu các thông tin về sản xuất và bán sản phẩm, khả năngnắm bắt thông tin còn rất hạn chế; iii) các dịch vụ về sản xuất và thương mại còn yếu; iv) cánbộ khuyến nông đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các thông tin về kĩ thuật sản xuất,trong khi đó thương lái cung cấp các thông tin thị trường. Dựa trên kết quả nghiên cứu, một sốgiải pháp nhằm phát triển hệ thống thông tin thị trường vùng miền núi Quảng Ngãi được đềxuất như sau i) xây dựng các chợ nông thôn; ii) phát triển các tổ hợp tác; iii) cải thiện điều kiệngiáo dục và tập huấn cho nông dân; iv) nâng cấp cơ sở hạ tầng nông thôn, đặc biệt là hệ thốnggiao thông; v) xây dựng các cơ sở chế biến nông sản.1. Đặt vấn đềHệ thống thông tin thị trường nông thôn đóng vai trò rất quan trọng trong việcnâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân. Trong những năm qua, hệ thốngthông tin thị trường ở vùng miền Núi tỉnh Quảng Ngãi đã có nhiều biến chuyển tích cực.Cơ sở hạ tầng nông thôn nhất là hệ thống đường sá, trường học, y tế đã được cải thiệnđáng kể; dịch vụ viễn thông, Internet và khuyến nông phát triển ngày cành mạnh mẽ...Tuy nhiên, thông tin thị trường của vùng còn nghèo nàn; người dân còn gặp nhiều khókhăn trong việc nắm bắt thông tin nên sản xuất mang tính tự phát và chịu nhiều rủi ro.Vì vậy, nghiên cứu tìm ra những giải pháp phát triển hệ thống thông tin thị trường có ýnghĩa rất quan không những đối với sinh kế của người dân mà còn cho sự phát triểnkinh tế - xã hội nông thôn.Mục đích nghiên cứu: xác định được hệ thống thông tin thị trường nông thôn147vùng miền núi nhằm đề xuất các giải pháp cải thiện hệ thống thông tin để giúp cho cácnông hộ nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, cải thiện sinh kế.Phương pháp nghiên cứu: Điều tra chọn mẫu ngẫu nhiên 450 hộ nông dân thuộc15 xã trong tổng số 57 xã ở 6 huyện vùng miền Núi tỉnh Quảng Ngãi; 16 thương lái; 35chuyên gia; nghiên cứu 6 chuỗi cung các sản phẩm chủ yếu ở địa phương. Số liệu đượcmã hóa và xử lý trên phần mền SPSS, áp dụng các phương pháp phân tích thống kê đểtính toán, so sánh và đánh giá các chỉ tiêu cần thiết.Vài nét về địa bàn nghiên cứu: Quảng Ngãi là tỉnh nằm ven biển vùng Duyênhải Nam Trung bộ, tổng diện tích tự nhiên là 5.107,67km2, dân số năm 2007 là1.306.307 người. Là địa phương tập trung nhiều khu công nghiệp lớn đặc biệt là khukinh tế Dung Quất - một trong những trung tâm Đô thị - Công nghiệp - Dịch vụ và đầumối giao lưu quốc tế quan trọng của khu vực miền Trung và Tây Nguyên. Điều đó tạonên một nhu cầu lớn về nông sản hàng hoá. Vùng miền núi tỉnh Quảng Ngãi bao gồm 6huyện, chiếm 62,9% diện tích tự nhiên và 14,3% dân số toàn tỉnh; có tiềm năng lớn vềphát triển chăn nuôi đại gia súc; cây lâm nghiệp, cây công nghiệp dài ngày và ngắn ngày,cây lương thực thực phẩm. Cùng với các vùng khác, hình thành nên vành đai nôngnghiệp phục vụ các khu kinh tế, khu đô của tỉnh.2. Vài nét về hệ thống thông tin thị trường nông thônHầu hết các nghiên cứu về thị trường nông thôn đều cho rằng hệ thống thông tinthị trường còn nghèo nàn, nông dân rất thiếu thông tin. Kết quả nghiên cứu của VAMIPcho rằng nông dân tin tưởng vào thông tin của thương lái hơn các nguồn thông tin khác,trên 80% hộ bán hàng trực tiếp cho thương lái, 10% hộ tiêu thụ thông qua HTX, 8% hộbán trực tiếp tại các chợ địa phương. Phương tiện thông tin đại chúng (truyền hình vàtruyền thanh) đóng vai trò chủ yếu trong việc chuyển tải thông tin cho nông dân. Một sốnghiên cứu khác cũng cho rằng chợ nông thôn, các điểm sinh hoạt cộng đồng như bưuđiện văn hóa xã... có vai trò đáng kể cung cấp thông tin cho người dân. Người nông dânkhông những thiếu thông tin sản phẩm mà còn yếu về khả năng phân tích thông tin. Vìvậy, họ luôn thiệt thòi khi mua sản phẩm đầu vào (phân bón, máy móc thiết bị...) với giátương đối cao và bán nông sản với giá tương đối thấp hơn. Nhiều nghiên cứu cho rằngđể cải thiện hệ thống thông tin thị trường nông thôn cần có cơ chế phối hợp chặt chẽhơn của các cơ quan như tổng cục thốn ...