Phát triển năng lực hướng dẫn thực tế thiên nhiên cho học sinh phổ thông của giáo viên sinh học đáp ứng đổi mới giáo dục

Bài viết Phát triển năng lực hướng dẫn thực tế thiên nhiên cho học sinh phổ thông của giáo viên sinh học đáp ứng đổi mới giáo dục phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn về việc phát triển năng lực hướng dẫn thực tế thiên nhiên cho học sinh phổ thông của người giáo viên sinh học góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục ở nước ta trong bối cảnh hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển năng lực hướng dẫn thực tế thiên nhiên cho học sinh phổ thông của giáo viên sinh học đáp ứng đổi mới giáo dục PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HƯỚNG DẪN THỰC TẾ THIÊN NHIÊN CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG CỦA GIÁO VIÊN SINH HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC NGUYỄN TẤN LÊ Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng Tóm tắt: Trong những năng lực nghề nghiệp của người giáo viên sinh học ở bậc phổ thông, năng lực hướng dẫn thực tế thiên nhiên cho học sinh vô cùng cần thiết, là yêu cầu đối với người giáo viên sinh học, giúp học sinh liên hệ được những kiến thức lý thuyết với thực tiễn và góp phần giúp cho học sinh thực hiện trải nghiệm sáng tạo. Những phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn về việc phát triển năng lực hướng dẫn thực tế thiên nhiên cho học sinh phổ thông của người giáo viên sinh học góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục ở nước ta trong bối cảnh hiện nay. Từ khóa: năng lực hướng dẫn thực tế thiên nhiên, giáo viên sinh học, đổi mới giáo dục.1. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong hoạt động nghề nghiệp của người giáo viên, năng lực bản thân có vai trò vôcùng quan trọng. Đó là khả năng thực hiện có hiệu quả hoạt động dạy học trên cơ sở amhiểu một cách sâu sắc kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo về nội dung và phương pháp giáo dục,rèn luyện và phát huy năng lực cho học sinh [8]. Năng lực của người giáo viên được quy định trong chuẩn nghề nghiệp giáo viên,là hệ thống các yêu cầu cơ bản đối với giáo viên trung học về phẩm chất chính trị, đạođức, lối sống, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ; trong đó có năng lực dạy học và nănglực giáo dục [1]. Mặt khác, theo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể của Bộ Giáo dục vàĐào tạo (2015), kiến thức sinh học sẽ được tích hợp trong môn Khoa học tự nhiên vànằm trong nội dung của Hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở cả hai bậc học Trung học cơsở và Trung học phổ thông hoặc là môn học tự chọn độc lập ở bậc học Trung học phổthông [3]. Từ đó có thể mô tả các năng lực chuyên biệt cần thiết có liên quan đến lĩnhvực chuyên sâu của người giáo viên sinh học ở trường phổ thông, bao gồm: năng lựcgiáo dục (năng lực giáo dục qua giảng dạy sinh học, năng lực tổ chức hoạt động trảinghiệm sáng tạo ở trường phổ thông), năng lực dạy học (các môn nền tảng, cơ sở,chuyên ngành, dạy học phân hóa, dạy học tích hợp) [4]. Sinh học là khoa học gắn với sự sống; thực tiễn thiên nhiên có vai trò quan trọng:vừa là nguồn gốc của kiến thức sinh học, vừa là môi trường minh họa cho người họctiếp thu tốt kiến thức sinh học. Từ đó cho thấy để dạy tốt kiến thức sinh học, đáp ứng tốtviệc đổi mới chương trình đào tạo phổ thông, người giáo viên cần phải được trang bịcác kỹ năng phù hợp với việc hướng dẫn học sinh thâm nhập thực tế thiên nhiên. Đây 304KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA... 03/2017cũng là năng lực nghề nghiệp cần thiết cần cung cấp cho sinh viên ngành sư phạm sinhhọc ở các trường sư phạm.2. NHỮNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN VỀ LĨNH VỰC SINH HỌC CỦA NGƯỜI GIÁO VIÊN SINH HỌC [1], [5] Căn cứ Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và Chuẩn đầu ra ngành sư phạmsinh học, những năng lực chuyên môn về lĩnh vực sinh học của người giáo viên sinh họcđược xác định như Bảng 1: Bảng 1. Yêu cầu về năng lực chuyên môn về lĩnh vực sinh học của người giáo viên sinh học Chuẩn nghề nghiệp Chuẩn đầu ra ngành Năng lực chuyên môn giáo viên trung học sư phạm sinh học sinh học Năng lực giáo dục Năng lực giáo dục Giáo dục qua môn học Năng lực giáo dục qua giảng Phương pháp giảng dạy sinh học dạy môn học Giáo dục qua các hoạt động Năng lực tổ chức hoạt động Tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục. Giáo dục qua các trải nghiệm sáng tạo ở trường sáng tạo gắn với sinh học hoạt động trong cộng đồng. phổ thông (gồm hoạt động Vận dụng các nguyên tắc, giáo dục qua môn học và giáo phương pháp, hình thức tổ dục ngoài giờ lên lớp) chức giáo dục Năng lực dạy học Năng lực dạy học Đảm bảo kiến thức môn Kiến thức, kỹ năng các khoa Hóa sinh học, Sinh học phân học. Đảm bảo chương trình học liên môn, bổ trợ, nền tảng tử; Tế bào học, Vi sinh vật môn học học, Thực vật học, Động vật học, Sinh lý học thực vật, Sinh lý người và động vật, Di truyền học, Di truyền quần thể, Cơ sở di truyền chọn giống, Sinh thái ...