Phát triển nghề sản xuất gạch nung ở huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên theo hướng thân thiện môi trường

Phát triển nghề sản xuất gạch nung ở Phổ Yên nên khảo nghiệm và áp dụng công nghệ mới, công nghệ lò nung liên tục kiểu đứng thân thiện hơn với môi trường. Để chuyển đổi theo công nghệ này huyện cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như quy hoạch vùng nguyên liệu và vùng sản xuất; thực hiện trình diễn công nghệ lò nung liên tục; tạo các điều kiện thuận lợi cần thiết để chuyển đổi công nghệ như hỗ trợ vốn; đào tạo chuyển giao công nghệ….
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển nghề sản xuất gạch nung ở huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên theo hướng thân thiện môi trườngĐỗ Xuân Luận và đtgTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ82(06): 133 - 138PHÁT TRIỂN NGHỀ SẢN XUẤT GẠCH NUNG Ở HUYỆN PHỔ YÊN, TỈNH THÁINGUYÊN THEO HƯỚNG THÂN THIỆN MÔI TRƯỜNGĐỗ Xuân Luận1*, Dương Thanh Tình1Trường Đại học Nông Lâm - ĐHTN, 2Trường Đại học KT&QTKD - ĐHTNTÓM TẮTPhổ Yên là huyện có tiềm năng về sản xuất gạch nung. Tuy nhiên, công nghệ sản xuất gạch nung ởPhổ Yên chủ yếu là công nghệ là thủ công, gây ô nhiễm môi trường. Hàng năm việc sản xuất gạchnung thủ công đã làm 114.000 m3 đất nông nghiệp bị đào bới và thải ra môi trường 11.250.000 tấnCO2/năm, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, sức khỏe của người dân địa phương và nảy sinhnhiều bất cập cần giải quyết. Phát triển nghề sản xuất gạch nung ở Phổ Yên nên khảo nghiệm vàáp dụng công nghệ mới, công nghệ lò nung liên tục kiểu đứng thân thiện hơn với môi trường. Đểchuyển đổi theo công nghệ này huyện cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như quy hoạch vùngnguyên liệu và vùng sản xuất; thực hiện trình diễn công nghệ lò nung liên tục; tạo các điều kiệnthuận lợi cần thiết để chuyển đổi công nghệ như hỗ trợ vốn; đào tạo chuyển giao công nghệ….Từ khóa: ô nhiễm môi trường, sản xuất gạch nung, Phổ Yên, Thái Nguyên.∗ĐẶT VẤN ĐỀHuyện Phổ Yên có gần 300 cơ sở sản xuấtgạch đất nung trong đó có 3 cơ sở sản xuấtcông nghiệp, còn lại đều là các cơ sở sảnxuất thủ công. Bên cạch những mặt tích cựcnhư tạo việc làm và tăng thu nhập cho ngườidân địa phương, các lò gạch thủ công đanggây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnhhưởng đến sức khỏe cộng đồng và sản xuấtnông nghiệp. Với mong muốn tìm hiểu hiệntrạng sản xuất nghề sản xuất gạch nung thủcông, những tác động của nó đến môi trường,phân tích và đề xuất một hướng phát triển mớithân thiện hơn với môi trường, người nghiêncứu đã lựa chọn đề tài:“Phát triển nghề sảnxuất gạch nung ở huyện Phổ Yên, tỉnh TháiNguyên theo hướng thân thiện môi trường”.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUNghiên cứu này chủ yếu sử dụng phươngpháp thống kê so sánh; các công cụ thu thậpvà phân tích thông tin như thu thập thông tinthứ cấp, phỏng vấn bán cấu trúc, phỏng vấncấu trúc và phân tích SWOT.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬNHiện trạng sản xuất gạch đất nung thủcông ở Phổ YênHuyện Phổ Yên có những lợi thế riêng biệt vềsản xuất gạch đất nung. Ngoài lợi thế về vị trí∗Tel: 0985 946507, Email: doxuanluan@gmail.comđịa lý thuận lợi và nguồn lao động dồi dào,huyện còn có lợi thế đặc biệt về nguồnnguyên liệu và nhiên liệu phục vụ sản xuấtgạch đất nung. Huyện có khoảng 4 mỏ đất sétvới trữ lượng khoảng 19 triệu m3 (bao gồmhai loại sét là phong hóa và trầm tích), chấtlượng sét tốt, đủ tiêu chuẩn để sản xuất gạch.Với trữ lượng đã thăm dò, dự kiến đến năm2020 huyện Phổ Yên mới chỉ sử dụng khoảng7 triệu m3, chiếm 37% nguồn nguyên liệuhiện có để sản xuất gạch nung. Phổ Yên ở gầncác mỏ than lớn như Núi Hồng và Khánh Hòavới trữ lượng khoảng 63 triệu tấn nên việcvận chuyển than từ các mỏ tới địa bàn các xãlà tương đối thuận tiện [3].Sản xuất gạch nung thủ công là một nghềtruyền thống của địa phương, đã được pháttriển từ những năm 1960. Hiện tại nghề nàyđược phát triển ở hầu hết các xã trong huyện(15/18 xã, thị trấn có cơ sở sản xuất gạch đấtnung), tập trung chủ yếu ở các xã Đắc Sơn,Trung Thành, Vạn Phái, Tiên Phong, ĐôngCao, Thành Công, Nam Tiến [1].Tính đến hết năm 2009, Phổ Yên có tổng số290 cơ sở sản xuất gạch nung thủ công, 3 cơsở sản xuất gạch Tuynel. Sản lượng gạchnung trên địa bàn huyện chủ yếu là gạch nungthủ công. Hàng năm các lò gạch này cho ra lòkhoảng 75 triệu viên/năm, chiếm tới 75% sảnlượng gạch nung toàn huyện. Sản phẩm gạchnung được tiêu thụ chủ yếu trong huyện (70%133Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyênhttp://www.lrc-tnu.edu.vnĐỗ Xuân Luận và đtgTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆsản lượng) để đáp ứng nhu cầu xây dựng tronghuyện do quá trình công nghiệp hóa và đô thịhóa, còn lại là cung cấp cho các huyện lân cậnnhư Sóc Sơn, Hiệp Hòa, Đại Từ, Phú Bình [4].Mỗi vỏ lò giải quyết công ăn việc làm cho 3040 lao động, thu nhập bình quân một lao độngkhoảng 1000.000-1.200.000 đồng/tháng. Laođộng tham gia và nghề này chủ yếu là laođộng phổ thông, chưa qua đào tạo chiếm 85%(kết quả điều tra của tác giả). Lao động trongcác lò gạch thủ công là lao động trong môitrường không an toàn, có không ít tai nạn domáy ép gạch, ép đất gây ra; người lao độnglàm việc trong điều kiện nóng bức, khói bụi.Công nghệ sản xuất thủ công nên các côngviệc xếp gạch vào lò, nung, làm nguội đượctiến hành gián đoạn theo từng mẻ đốt. Theođó các giai đoạn sấy, gia nhiệt, nung và làmnguội diễn ra một cách độc lập trong buồngđốt nên quá trình nung kéo dài, khả năng tậndụng nhiệt kém, hơn nữa nhiệt tích trữ trongvỏ lò cũng bị mất mà không tận dụng được.Bởi vậy nhiên liệu bị tiêu hao nhiều và gây ônhiễm môi trường. Chất lượng gạch khôngđồng đều giữa các ...