Phát triển, thương mại và WTO - Chương 4

Bình diện thu chi ngân sách của tự do hóa mậu dịch . Bất chấp tự do hoá mậu dịch đáng kể trong thập niên vừa qua, nhiều quốc gia đang phát triển vẫn tiếp tục có các cơ chế mậu dịch hạn chế đặc trưng bởi thuế quan cao và các hàng rào phi thuế quan (NTBs) tràn lan.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển, thương mại và WTO - Chương 4Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Phát trịển, thương mại, và WTO Ch. 4 Bình dieän thu chi ngaân saùchNiên khóa 2005 – 2006 Thể chế và tác động cuûa töï do hoaù maäu dòch BÌNH DIỆN THU CHI NGÂN SÁCH CỦA TỰ DO HOÁ MẬU DỊCH Liam Ebrill, Janet Stotsky & Reint Gropp Bất chấp tự do hoá mậu dịch đáng kể trong thập niên vừa qua, nhiều quốc gia đang phát triển vẫn tiếp tục có các cơ chế mậu dịch hạn chế đặc trưng bởi thuế quan cao và các hàng rào phi thuế quan (NTBs) tràn lan. Ứng với mối quan hệ đã thiết lập lâu dài giữa các cơ chế ngoại thương mở cửa và thành quả tăng trưởng và xuất khẩu cải thiện, việc thực hiện tự do hoá mậu dịch hơn nữa để thúc đẩy tăng trưởng bền vững và hội nhập vào hệ thống thương mại toàn cầu vẫn có ý nghĩa thiết yếu. Vì tự do hoá mậu dịch có ý nghĩa và tác động đối với số thu ngân sách, và vì nhiều quốc gia thu nhập thấp vẫn tiếp tục trông cậy nhiều vào thuế xuất nhập khẩu như một nguồn thu ngân sách, nên ta cần chú ý đến bình diện thu chi ngân sách của cải cách ngoại thương khi thiết kế một chiến lược tự do hoá mậu dịch. Tác động về mặt thu ngân sách của tự do hoá mậu dịch Tự do hoá mậu dịch thường bị chậm trễ bởi những mối quan ngại rằng nó sẽ có tác động tiêu cực đối với số thu ngân sách và góp phần gây bất ổn kinh tế vĩ mô. Thật ra, tác động của tự do hoá mậu dịch đối với thu ngân sách nói chung là mơ hồ và tuỳ thuộc vào những cuộc cải cách được thực hiện và tình huống ban đầu của từng quốc gia. Bảng 4.1 trình bày việc phân loại các biện pháp cải cách ngoại thương và ảnh hưởng kỳ vọng của chúng đối với vị thế ngân sách chính phủ. Như đã lưu ý trên đây, tác động có thể là tích cực, tiêu cực, hay trung hoà, tuỳ thuộc vào bản chất của các biện pháp hạn chế và đặc điểm của từng quốc gia cụ thể. Tuy nhiên, trong phần lớn các bộ phận, các cuộc cải cách nhìn chung sẽ làm tăng số thu ngân sách hoặc sẽ có một ảnh hưởng mơ hồ không rõ rệt. Lộ trình tự do hoá mậu dịch trong các chương trình do Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới hỗ trợ thường dành ưu tiên cao nhất cho việc bãi bỏ các hàng rào phi thuế quan mà có xu hướng gây biến dạng nhiều nhất, tiếp theo là các biện pháp hợp lý hoá cơ cấu thuế quan. Dưới đây, chúng ta sẽ xem qua một số biện pháp này và ý nghĩa của chúng đối với vị thế ngân sách của quốc gia. Các hàng rào phi thuế quan bao trùm nhiều hoạt động thực tế, bao gồm hạn ngạch, cấm đoán, cấp giấy phép xuất khẩu và nhập khẩu, và các công ty thương mại nhà nước độc quyền. Ngoài các lập luận về hiệu quả kinh tế, trọng điểm ban đầu về giải toả các hàng rào phi thuế quan còn có ưu điểm là làm tăng số thu ngân sách. Hạn ngạch và cấm đoán không mang lại số thu ngân sách và mang đến nhiều cơ hội cho hành vi tìm kiếm đặc lợi hay buôn lậu. Vì thế, việc chuyển đổi hạn ngạch thành thuế quan tương đương (thường đi kèm với một biểu thời gian cho việc giảm thuế suất thuế quan) hoặc giải toả cấm đoán sẽ có tác động tích cực tức thời đến số thu ngân sách (giả sử các yếu tố khác không đổi) vì đặc lợi được chuyển giao cho chính phủ dưới hình thức số thu thuế xuất nhập khẩu. Vì lý do này, việc bãi bỏ các hàng rào phi thuế quan được nhắm đến trước tiên trong tiến trình cải cách. Bernard Hoekman 1 Biên dịch: Kim Chi Hiệu đính: Quang HùngChương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Phát trịển, thương mại, và WTO Ch. 4 Bình dieän thu chi ngaân saùch Thể chế và tác động cuûa töï do hoaù maäu dòch Bảng 4.1 Tác động về mặt thu ngân sách của tự do hoá mậu dịch Cải cách ngoại thương Tác động kỳ vọng về mặt thu ngân sách Thay thế các hàng rào phi thuế bằng thuế quan Tích cực Bãi bỏ các trường hợp miễn thuế Tích cực Bãi bỏ trợ cấp liên quan đến ngoại thương Tích cực Giảm tình trạng thuế suất phân tán Mơ hồ/ Tích cực Loại bỏ độc quyền ngoại thương nhà nước Mơ hồ/ Tích cực Giảm thuế suất bình quân cao Mơ hồ Hạ thấp thuế suất tối đ ...