PHỤC HỒI ĐÀN XÃ TẮC TRIỀU NGUYỄN Ở HUẾ

Đàn Xã Tắc là một trong những di tích cung đình đặc biệt quan trọng của cố đô Huế. Trước năm 1945, cùng với đàn Nam Giao, Triệu Miếu, Thái Miếu, Hưng Miếu, Thế Miếu và Phụng Tiên Miếu, công trình này luôn luôn được xem là những “Miếu Đàn” trọng yếu của triều Nguyễn. Nhưng sau khi triều Nguyễn sụp đổ, đàn Xã Tắc đã bị xuống cấp và bị xâm hại nghiêm trọng. Nhưng sau khi triều Nguyễn sụp đổ, đàn Xã Tắc đã bị xuống cấp và bị xâm hại nghiêm trọng. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
PHỤC HỒI ĐÀN XÃ TẮC TRIỀU NGUYỄN Ở HUẾ PHỤC HỒI ĐÀN XÃ TẮC TRIỀU NGUYỄN Ở HUẾ bản đồ khu vực bảo vệ đàn Xã Tắc Đàn Xã Tắc là một trong những di tích cung đình đặc biệt quan trọng của cố đô Huế. Trước năm 1945, cùng với đàn Nam Giao, Triệu Miếu, Thái Miếu, Hưng Miếu, Thế Miếu và Phụng Tiên Miếu, công trình này luôn luôn được xem là những “Miếu Đàn” trọng yếu của triều Nguyễn. Nhưng sau khi triều Nguyễn sụp đổ, đàn Xã Tắc đã bị xuống cấp và bị xâm hại nghiêm trọng. Nhưng sau khi triều Nguyễn sụp đổ, đàn Xã Tắc đã bị xuống cấp và bị xâm hại nghiêm trọng. Những năm gần đây, khác với phần lớn các di tích cung đình đã được quy hoạch, trùng tu, bảo tồn tương đối tốt, đàn Xã Tắc gần như vẫn trong tình trạng hoang phế. Với quyết tâm phục hồi một di tích cung đình quan trọng, vừa qua Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã hoàn thành việc xây dựng hồ sơ và đề nghị xếp hạng di tích quốc gia cho đàn Xã Tắc đồng thời tiến hành dựng biển công khai quy hoạch cho di tích này1 1 Ngày 13 tháng 12 năm 2006, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thông tin đã ký quyết định số QĐ99/2006/QĐ-BVHTT chính thức xếp hạng di tích Lịch sử văn hóa cấp quốc gia cho đàn Xã Tắc. Vấn đề đàn Xã Tắc càng trở nên “nóng” hơn khi thủ đô Hà Nội cũng phát hiện và quyết tâm bảo tồn đàn Xã Tắc của Hoàng thành Thăng Long2 2 Báo Thanh Niên ngày 14.4.2007 (Thứ Bảy) đưa tin, ngày 13/4/2007, UBND Thành phố Hà Nội đã quyết định đầu tư 100 tỷ đồng cho dự án xây dựng khu bảo tồn đàn Xã Tắc. Còn ở Thừa Thiên Huế, lãnh đạo tỉnh đã quyết định giao cho Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế lập dự án trùng tu di tích và nghiên cứu phục hồi nghi lễ tế ở đàn Xã Tắc dưới thời Nguyễn để đưa vào chương trình Festival Huế 2008. Ngày 07 tháng 9 năm 2007, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định số 362/QĐ-BVH-TT-DL cho phép Bảo tàng Lịch sử Việt Nam phối hợp với Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tiến hành thám sát khảo cổ học khu di tích đàn Xã Tắc với diện tích thám sát 1.500m2 để tìm kiếm thêm các căn cứ khoa học cho việc phục hồi di tích quý hiếm này. Khu di tích đàn Xã Tắc thời Nguyễn hiện thuộc phạm vi của tổ 21, phường Thuận Hòa, Thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, trong giới hạn bởi 4 con đường: đường Ngô Thời Nhiệm (phía Bắc), Trần Nguyên Hãn (phía Nam), Trần Nguyên Đán (phía Đông), Nguyễn Cư Trinh (phía Tây). Năm 1806, sau khi quy hoạch cơ bản khu vực Kinh thành Huế vua Gia Long cho dựng đàn Xã Tắc. Theo Đại Nam thực lục, đàn Xã Tắc được xây dựng vào tháng 3 năm Bính Dần (4/1806). Vua Gia Long đã sai Chưởng quân Phạm Văn Nhân điều khiển việc thi công3 3 Quốc Sử Quán triều Nguyễn (1964), Đại Nam thực lục, Tập 3 - Bản dịch của Viện Sử học, Nhà xuất bản Khoa học, Hà Nội, tr.269 - 270 Do ý nghĩa đặc biệt quan trọng của di tích, nên triều đình huy động các dinh trấn ở trong cả nước cống đất sạch để đắp đàn4 4 Cụ thể như sau: dinh Quảng Đức (nay là phủ Thừa Thiên) 100 khiêng; Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Bình Thuận, Bình Hoà, Quảng Trị, Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hoá, mỗi dinh 50 khiêng; trấn Thuận Thành một khiêng; Phiên An (nay là tỉnh Gia Định), Biên Hoà, Vĩnh Thanh (nay là tỉnh Vĩnh Long), Định Tường 4 dinh mỗi dinh 50 khiêng, trấn Hà Tiên 2 khiêng; Bắc Thành: năm trấn ở trong mỗi trấn 50 khiêng, ở ngoài mỗi trấn 1 khiêng, dùng thuyền chở về Kinh để đắp đàn (Nội Các Triều Nguyễn (1993), Khâm định Đại Nam Hội Điển sự lệ, bản dịch của Viện Sử học, Nhà xuất bản Thuận Hoá, Huế , tập 13, tr.108). Từ số đất huy động từ các địa phương, vua Gia Long đã cho xây dựng đàn Xã Tắc với quy mô tương đối lớn. Đàn gồm 2 tầng, đều hình vuông, tầng thứ nhất cao 4 thước (1,7m), chu vi 28 trượng (118,72m), mặt nền tô 5 màu theo ngũ phương: ở trung tâm là màu vàng, hướng Đông màu xanh, hướng Tây màu trắng, hướng Nam màu đỏ, hướng Bắc màu đen. Chính giữa tầng này có 32 chân tảng để cắm tàn lọng. Chung quanh tầng này đều có bệ: bệ phía Bắc có 11 bậc; các bệ ở phía Đông, Tây, nam đều có 7 bậc. ở chính giữa tầng 1 đặt án thờ Thái Xã thần vị ở bên phải và Thái Tắc thần vị ở bên trái. Ngoài ra ở bên phải của tầng 1 còn thờ thêm Hậu thổ Câu Long thị và phía trái thờ Hậu Tắc thị. Hai bàn thờ Thái Xã và Thái Tắc đặt đối diện nhau. Tầng thứ 2 cao 2 thước 9 tấc (1,23m), chu vi 69 trượng 2 thước (293,4m). Mặt trước của nền gạch có 2 chân đá tảng để cắm tàn; bốn bên đều có bệ ra, mỗi bệ có 5 bậc xây bằng đá. Cả 2 tầng đều có xây lan bản và lan trụ bằng gạch, có song tiện. Tầng thứ nhất tô màu vàng. Tầng thứ 2 tô màu đỏ. Lan can của cả 2 tầng này đều cao 2 thước 2 tấc (93cm), dày 7 tấc (17,6cm). ở chung quanh đàn có tường thấp bao quanh: phía Nam dài 50 trượng 5 thước (214,12m); bên Đông bên Tây 40 trượng 5 thước (171,72m), chính giữa trồng các loại cây: cây thông, xoài, tùng, mù u; chu vi bức tường xây bằng đất cao 2 thước 9 tấc (1,23m), dày 1 thước 9 tấc (80cm). Phía Bắc của đàn Xã Tắc có 3 phường môn, xây bằng gạch, bên dưới có chân tảng chạm hoa sen. Phía Tây và Nam đều có cửa gạch. Bốn chung quanh đàn bao bọc bởi ...