Phùng Hưng

Phùng Hưng có tên tự là Công Phấn, cháu 7 đời của Phùng Tói Cái - người đã từng vào trong cung vua Đường Cao Tổ, thời niên hiệu Vũ Đức (618-626) dự yến tiệc và làm quan lang ở đất Đường Lâm. Bố của Phùng Hưng là Phùng Hạp Khanh - một người hiền tài đức độ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phùng Hưng Phùng HưngPhùng Hưng (chữ Hán: : ; ? - 791[1]) là thủ lĩnh cầm đầu cuộc khởinghĩa chống lại sự thống trị của nhà Đường ở Việt Nam thời Bắcthuộc lần thứ ba (602-905), đuổi được người phương Bắc và cầmquyền cai trị một thời gian.Tiểu sửNgoại thất đền thờ Phùng Hưng tại quê hương Cam Lâm, ĐườngLâm.Chính điện đền thờ Phùng Hưng tại Cam Lâm, Đường Lâm.Phùng Hưng xuất thân từ dòng dõi cự tộc lâu đời ở đất Đường Lâmnay là xã Đường Lâm, Sơn Tây, TP Hà Nội. Đường Lâm xưa kia vốnlà vùng đất gò đồi và rừng cây rậm rạp bởi vậy mới có tên gọi làđường lâm.Cho tới nay ngày sinh của ông vẫn chưa rõ. Các sách chính sử như ĐạiViệt Sử ký Toàn thư, Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục ghiông mất năm 791, chỉ một thời gian ngắn sau khi giành được chínhquyền. Một nguồn dã sử cho biết ông sinh ngày 25 tháng 11 năm 760(tức 5-1-761) và mất ngày 13 tháng 8 năm Nhâm Ngọ (tức 13-9-802),thọ 41 tuổi[2].Phùng Hưng có tên tự là Công Phấn, cháu 7 đời của Phùng Tói Cái -người đã từng vào trong cung vua Đường Cao Tổ, thời niên hiệu VũĐức (618-626) dự yến tiệc và làm quan lang ở đất Đường Lâm. Bốcủa Phùng Hưng là Phùng Hạp Khanh - một người hiền tài đức độ.Khoảng năm Nhâm Tuất (722) đời Đường Huyền Tông niên hiệuKhai Nguyên, Phùng Hạp Khanh đã tham gia cuộc khởi nghĩa của MaiThúc Loan (tức Mai Hắc Đế). Sau đó, ông trở về quê chăm chú côngviệc điền viên, trở nên giàu có, trong nhà nuôi nô tỳ có đến hàng nghìnngười[3].Theo sự tích, Phùng Hạp Khanh có một người vợ họ Sử. Ông bà sinhmột lần được ba người con trai khôi ngô khác thường, lớn lên ai cũngcó sức khỏe, có thể kéo trâu, quật hổ. Anh cả là Phùng Hưng, em thứhai là Phùng Hải (tự là Tư Hào) và em út là Phùng Dĩnh (tự là DanhĐạt). Đến năm ba anh em 18 tuổi thì bố mẹ đều mất. Trong ba anhem, anh cả Phùng Hưng là người có sức khỏe và khí phách đặc biệt.Sự nghiệpPhùng Hưng nối nghiệp cha trở thành hào trưởng đất Đường Lâm.Cho tới nay dân gian vẫn còn lưu truyền câu chuyện ông dùng mưu kếgiết hổ dữ mang lại bình yên cho làng xóm.Việt Nam thời thuộc Đường gọi là An Nam đô hộ phủ, khi đó đangnằm dưới ách cai trị hà khắc của chính quyền đô hộ. Các viên quan đôhộ nhà Đường ra sức vơ vét của cải của nhân dân, bắt dân Việt phảiđóng sưu cao thuế nặng khiến lòng người ngày càng căm phẫn.Năm 767, Cao Chính Bình, hiệu úy châu Vũ Định (miền Việt Bắc)giúp kinh lược sứ An Nam là Trương Bá Nghi đánh bại được cuộcxâm lược của quân Chà Và (Java) ở Chu Diên, sau đó được cử làm đôhộ An Nam. Chính Bình ra sức vơ vét của cải của nhân dân, đánh thuếrất nặng.Khoảng niên hiệu Đại Lịch (766-779), chưa rõ đích xác vào năm nào,nhân lòng căm phẫn của nhân dân, lợi dụng khi quân lính ở Tống Bình(Hà Nội) nổi loạn, Phùng Hưng đã phát động một cuộc khởi nghĩa lớnchống chính quyền đô hộ.Đền thờ Phùng Hưng tại thôn Mông Phụ, Đường Lâm, Sơn Tây, HàNộiCuộc khởi nghĩa do Phùng Hưng phát động nhận được sự hưởng ứngrộng rãi của nhân dân từ khắp các miền đất giao châu. Thoạt đầu, anhem họ Phùng nổi dậy làm chủ Đường Lâm rồi nghĩa quân tiến lênđánh chiếm được cả một miền rộng lớn quanh vùng thuộc PhongChâu, xây dựng thành căn cứ chống giặc. Phùng Hưng xưng là ĐôQuân; Phùng Hải xưng là Đô Bảo và Phùng Dĩnh xưng là Đô Tổng,chia quân đi trấn giữ những nơi hiểm yếu. Cao Chính Bình đem quânđi đàn áp nhưng chưa phân thắng bại. Tình hình diễn ra như vậy hơn20 năm.Được sự trợ giúp của người cùng làng có nhiều mưu lược là Đỗ AnhHàn, tháng 4 năm Tân Mùi (791), Phùng Hưng từ chỗ cầm cự đã cùngcác tướng lĩnh đem quân vây đánh thành Tống Bình. Quân của PhùngHưng chia làm 5 đạo do các tướng Phùng Hải, Phùng Dĩnh, Đỗ AnhHàn, Bồ Phá Cần và chủ tướng Phùng Hưng tiến công vây thành.Phần lớn các truyền thuyết đều kể rằng: Phùng Hưng nhận thấy lựclượng chưa thật đủ mạnh để đè bẹp quân địch, ông đã cùng các tướngtỏa đi xung quanh chiêu mộ thêm binh lính và sắm thêm vũ khí, cònviệc vây thành được giao cho 3 người cháu gái họ Phùng, gọi PhùngHưng bằng bác[4].Cuộc chiến đấu sau đó diễn ra quyết liệt, quân Đường chết nhiều,Cao Chính Bình phải vào cố thủ trong thành, lo sợ cuối cùng bị ốm rồichết.Phùng Hưng chiếm lĩnh thành trì và vào phủ Đô hộ, coi chính sự đấtnước.Qua đờiChính sử chép rằng ông cầm quyền cai trị không lâu sau đó đã qua đờingay trong năm 791. Các sử gia hiện nay xác định ông mất khoảngtháng 5 năm 791[5].Nguồn dã sử Việt điện U linh của Lý Tế Xuyên và giai thoại dân giancho rằng: ông cầm quyền được 7 năm, nhưng lại mất năm 802[6].Thông tin này không phù hợp về logic: Năm 791 giành được TốngBình mà mất năm 802 tức là Phùng Hưng cầm quyền trong 11 nămchứ không phải 7 năm. GS Nguyễn Khắc Thuần cho rằng: Lý TếXuyên và truyền thuyết dân gian đã có sự lầm lẫn: hơn 7 năm là thờigian tính từ khi Phùng Hưng làm chủ khu vực quanh Đường Lâm tớikhi ông mất, chứ không phải tính từ khi ông làm chủ Tống Bình[7].Ông được nhân dân suy tôn là Bố Cái Đại Vương.Em và conSau ...