Phương pháp giảng dạy hóa học

Vai trò của hóa học trong việc hình thành thế giới quan DVBC và nhân sinh quan XHCNVai trò của hóa học trong việc hình thành thế giới quan DVBC Việc dạy và học hóa học ở trường PT có thể làm sáng
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp giảng dạy hóa họcVai trò của hóa học trong việc hình thànhthế giới quan DVBC và nhân sinh quan XHCNI. Vai trò của hóa học trong việc hình thành thế giới quan DVBCViệc dạy và học hóa học ở trường PT có thể làm sáng tỏ một số khái niệm quan trong của TGQ DVBCvà các quy luật cơ bản của phép biện chứng. Cụ thể, dạy học hóa học có thể làm sáng tỏ các nội dungsau:1. Quan niệm: thế giới là vật chấtTheo triết học thế giới là sự tồn tại của vật chất, chúng thống nhất với nhau và luôn vận động theonhững quy luật nhất định, sự tồn tại của vật chất là vĩnh viễna. Khái niệm vật chấtĐối tượng của hóa học là chất, hiểu rõ tính chất và cấu tạo của các chất giúp HS hiểu rõ khái niệm vậtchất từ đó khẳng định quan niêm thế giới là vật chất là oàn toàn đúng đắn.Trong hóa học, các kết quả của thực nghiệm đã chứng minh: mọi vật đều được tạo nên từ các chất hóahọc (khoảng 10 triệu chất), các chất hóa học được tạo nên từ các nguyên tố (110 nguyên tố), các nguyêntố hóa học đều được cấu tạo nên từ các hạt cơ bản là p, n và e. Nghĩa là chứng minh được sự tồn tạikhách quan của vật chất.b. Thế giới vật chất có tính thống nhấtTheo triết học DVBC, thế giới vật chất tồn tại trong một thể thống nhất. Tính thống nhất này được thểhiện trong các nội dung hóa học sau:VD1: sự thống nhất về các chất:+ các chất đều do nguyên tử của các nguyên tố tạo nên+ giữa các chất luôn có mối liên hệ với nhau: ví dụ trong vô cơ, các chất khác nhau có thể thuộc cùngmột loại chất hoặc có thể chuyển hóa lẫn nhauVD2: sự thống nhất của các nguyên tố:+ về bản chất nguyên tử của các nguyên tố đều được tạo nên từ các hạt p, n, e; chỉ khác về số lượngcác hạt+ các nguyên tố không độc lập, tách rời mà có liên quan đến nhau: tất cả các nguyên tố đều được xếpchung vào một bảng theo những nguyên tác nhất định; nguyên tố này có thể chuyển thành nguyên tốkhác hay các nguyên tố có thể kế hợp với nhau tạo thành các phân tửc. Sự vận động của vật chấtTriết học DVBC cho rằng, vật chất luôn vận động không ngừng teo những quy luật nhất định, xong nókhông tự sinh ra cũng không tự mất điCó 5 dạng vận động của vật chất: vận động hóa học, vận động cơ học, vận động lí học, vận động xãhội và vận động sinh học.Vận động hóa học thể hiện ở phản ứng hóa học : lúc đầu HS chủ yếu học biểu hiện bên ngoài tức làbiết chất này có thể chuyển thành chất khác, khi học sâu hơn các em sẽ hiểu bản chất của sự biến đổichất này thành chất khác là do sự vận động của các nguyên tử, sự chuyển động của các e hóa trị. Phảnứng giữa các chất không phải xảy ra ngẫu nhiên mà giữa các chất có những đặc tính xác định nào đó, khicác chất có nhứng đặc tính xác định và trong những điều kiện phù hợp sẽ phản ứng với nhau, không phụthuộc vào muons chủ quan của con gười hay đòi hỏi có một sức mạnh huyền bí nào; tức là các phảnứng hóa học xảy ra theo những quy luật nhất định hay sự vận động của vật chất luôn tuân theo nh ữngquy luật nhất định, do bản chất các chất gây ra.Theo định luật bảo toàn nguyên tố, cho thấy các chất không tự sinh ra cũng không t ự mất đi mà chỉchuyển từ chất này thành chất khác hay sự tồn tại của vật chất là vĩnh viễn2. Khả năng nhận thức được thế giớiTheo triết học DVBC, con người có khả năng nhận thức được thế giớiHóa học là một môn khoa học thực nghiệm, các kiến thức hóa học đều được rút ra hoặc chứng minhbằng thức nghiệm, đặc biệt học sinh có thể tự tiến hành nhiều thí nghiệm nên tin tưởng vào sự tồn tạikhách quan của các chất và các hiện tượng hóa học từ đó tin tưởng vào các học thuyết khoa học. Hơnnữa nếu các học thuyết sẽ càng được tin tưởng khi có ứng dụng thực tiễn.Ví dụ: khi Menđelêp đưa ra cách sắp xếp các nguyên tố và chỉ ra quy luật biến đổi tính chất trong bảngtuần, tự tính chất đó ông có dự đoán về sự có mạt và tính chất của một số nguyên tố chưa biết songkhông được các nhà khoa học khác tin tưởng lăm thậm chí còn bị công kích, nhưng sau đó nhờ việc tìmra các nguyên tố mới theo những dự đoán của ông từ đó sự đúng đắn cuarbangr tuần hoàn mới được xácnhận.3. Những quy luật cơ bản của phép biện chứng- Quy luật đấu tranh và thống nhất giữa các mặt đối lập- Quy luật sự biến đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chấtVD1: đơn chất và hợp chất là hai loại đối lập song vẫn thống nhất thể hiệ ở chổ có thể chuyển hóa qualại.Tính kim loại và phi kim là hai tính chất đối lập song có thể cùng tồn tại trong một nguyên tố như Ge.Tính axit và bazơ cùng thể hiện trong một chất như Al(OH)3, hay sự oxi hóa và sự khử luôn tồn tại songsong đồng thời trong một quá trình. Hạy trong BTH, các nguyên tố có tính chất khác nhau, có khi đối lậpnhưng cùng tồn tại trong 1 bảng hay một chu kì, một nhómVD2: số đơn vị điện tích hạt nhân tăng sẽ tạo ra chất khác hay các chất được tạo nên từ cùng một haymột số nguyên tố nhưng số nguyên tử mỗi nguyên tô khác nhau sẽ cho nhứng tính chất khác nhau: oxi vàozon, CO và CO2, SO2 và SO3,…* PHƯƠNG PHÁP :Từ các cơ sơ hiện tượng hóa học nghiên cứu để tổng quát hóa, phân tích so sánh tìm ra điểm chung vàđiểm khác biệt từ đó tìm ra bản chất của các hiện tượng giúp học sinh hiểu đúng bản chất và tính quyluật, tránh thái độ gò épII. VAI TRÒ CỦA DẠY HỌC HÓA HỌC TRONG VIỆC GIÁO DỤC QUAN ĐIỂM VÔ THẦNKHOA HỌC1. Từ việc chứng minh sự tồn tại của vật chất là khách quan để vạch trần tư tưởng phản động, giảithích thế giới theo quan điểm duy tâm thần bí. Ví dụ cho rằng thế giới vật chất do thượng đế sinh ra từcái hư vô2. Vạch trần, loại bỏ những luận điệu phản khoa học, biến công trình sáng tạo của nhân dân thànhphương tiện ma thuật3. Vạch trần loại bỏ những sự kiện phản ứng khoa học như bói toán, phù thủy,…4. Giải thích các hiện tượng thực tiễn bằng khoa học hóa học để HS thấy vai trò của hóa học trong việcgiải quyết những vấn đề thực tiễn, phân biệt tiên đoán khoa học với những điều mê tín* PHƯƠNG PHÁP: từ việc hình thành thế giới quan khoa học mà giáo dục quan điểm vô thầnIII. GIÁO DỤC LÒNG YÊU NƯỚC, TINH THẦN QUỐC TẾ, PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC (BỒID ...