Phương pháp nhận diện và làm nhanh các bài tập liên quan đến các biện pháp tu từ thường gặp trong phân môn tiếng Việt ở trường phổ thông

Bài viết nghiên cứu và đưa ra các phương pháp nhằm giúp học sinh nhận diện và làm nhanh các bài tập tiếng Việt, nhất là các bài tập liên quan đến các biện pháp tu từ thường gặp, từ đó giúp học sinh ngày càng yêu tiếng Việt, yêu tiếng mẹ đẻ, đặc biệt là có thể hứng thú với các bài tập có liên quan đến tiếng Việt. Điều này sẽ góp phần nầng cao chất lượng bộ môn Ngữ văn nói chung và phân môn tiếng Việt nói riêng trong trường phổ thông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp nhận diện và làm nhanh các bài tập liên quan đến các biện pháp tu từ thường gặp trong phân môn tiếng Việt ở trường phổ thông NATIONAL ACADEMY OF EDUCATION MANAGEMENT DOI: 10.53750/jem22.v14.n11.56 Journal of Education Management, 2022, Vol. 14, No. 11, pp. 56-63 This paper is available online at http://jem.naem.edu.vn PHƯƠNG PHÁP NHẬN DIỆN VÀ LÀM NHANH CÁC BÀI TẬP LIÊN QUAN ĐẾN CÁC BIỆN PHÁP TU TỪ THƯỜNG GẶP TRONG PHÂN MÔN TIẾNG VIỆT Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG Phan Văn Thắng1∗ , Phạm Thị Hương2 , Nguyễn Trần Cường3 Tóm tắt. Phương pháp nhận diện và làm nhanh các bài tập liên quan đến các biện pháp tu từ thường gặp trong phân môn tiếng Việt là một trong những phương pháp dạy học mang lại hiệu quả thiết thực, được cả giáo viên và học sinh đặc biệt quan tâm trong dạy học bộ môn Ngữ văn trong nhà trường phổ thông hiện nay. Qua bài viết, nhóm tác giả đã nghiên cứu và đưa ra các phương pháp nhằm giúp học sinh nhận diện và làm nhanh các bài tập tiếng Việt, nhất là các bài tập liên quan đến các biện pháp tu từ thường gặp, từ đó giúp học sinh ngày càng yêu tiếng Việt, yêu tiếng mẹ đẻ, đặc biệt là có thể hứng thú với các bài tập có liên quan đến tiếng Việt. Điều này sẽ góp phần nầng cao chất lượng bộ môn Ngữ văn nói chung và phân môn tiếng Việt nói riêng trong trường phổ thông. Từ khóa: Phương pháp, bài tập Tiếng Việt, các biện pháp tu từ thường gặp, phân môn Tiếng Việt, chất lượng bộ môn.1. Đặt vấn đề Tiếng Việt là môn học đóng vai trò quan trọng trong chương trình giáo dục. Nó vừa là đích đến, vừa làphương tiện để dạy học các môn học khác và hướng tới những mục đích khác nhau trong cuộc sống. Chươngtrình GDPT 2018 đã nhấn mạnh: Môn Ngữ văn (Tiếng Việt) giúp học sinh sử dụng thành thạo để giao tiếphiệu quả trong cuộc sống và học tập tốt các môn học và các hoạt động giáo dục khác, hình thành và pháttriển năng lực văn học, một biểu hiện của năng lực thẩm mĩ; đồng thời bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm để họcsinh phát triển về tâm hồn, tính cách. Học tiếng Việt và dạy học tiếng Việt tưởng chừng đơn giản, vì đa số mọi người đều nhầm tưởng nó làtiếng mẹ đẻ, ngôn ngữ từ thuở lọt lòng mà ai cũng biết, hay nói như nhà thơ Lưu Quang Vũ: “Chưa chữviết đã vẹn tròn tiếng nói.” Vậy mà khi bắt tay vào dạy học phân môn tiếng Việt một cách khoa học, sángtạo thì không phải người thầy nào cũng làm được. Trong quá trình giảng dạy, giáo viên chủ yếu chú ý đếnphần Đọc văn, Làm văn còn phần tiếng Việt dường như chưa được quan tâm một cách đích đáng. Vì thếnhiều học sinh trung học cơ sở thậm chí cả các em học sinh trung học phổ thông vẫn còn bị áp lực khi họcphân môn này trong nhà trường, đa số các em không biết nhận diện các thành phần câu, các biện pháp tutừ,. . . hay sử dụng từ tiếng Việt sao cho vừa đúng, vừa hay lại vừa phù hợp truyền thống ngôn ngữ dân tộcvà xu thế phát triển của thời đại.2. Thực trạng việc nhận diện và làm nhanh các bài tập liên quan đến các biện pháp tu từ thường gặp trong phân môn Tiếng Việt ở trường phổ thông Thực tế dạy học hiện nay cho thấy, có rất nhiều khó khăn trong việc giảng dạy tiếng Việt, đặc biệt là làmcác bài tập tiếng Việt (trong đó có các dạng đề liên quan đến các biện pháp tu từ thường gặp) ở nhà trườngphổ thông như:Ngày nhận bài: 25/09/2022. Ngày nhận đăng: 15/11/2022.1,2,3 Trường Trung học phổ thông Nguyễn Bỉnh Khiêm, Cư Jút, Đăk Nông∗ e-mail: tocmvansu.nbk@gmail.com56Ý KIẾN - TRAO ĐỔI JEM., Vol. 14 (2022), No. 11. Thứ nhất, việc phân bố các tiết tiếng Việt trong sách giáo khoa Ngữ văn ở chương trình phổ thông chưatương xứng thậm chí còn bị cắt giảm so với phân môn Đọc văn và Làm văn, chẳng hạn môn Ngữ văn 11ban cơ bản, phần tiếng Việt chỉ có 16 tiết /năm học - chỉ bằng gần một nửa so với sách tiếng Việt cũ,. . . vìthế điều đó ít nhiều cũng ảnh hưởng đến việc dạy học phân môn tiếng Việt. Thứ hai, trong các loại bài tiếng Việt, chiếm đa số là loại bài cung cấp kiến thức mới, còn loại bài thựchành, rèn luyện kỹ năng thì lại chiếm tỷ lệ rất ít. Đây là một nguyên nhân quan trọng khiến cho học sinhcảm thấy mơ hồ, lúng túng khi làm các bài tập tiếng Việt. Thứ ba, đó là khó khăn đến từ phía người dạy. Có thể nói, Tiếng Việt với cấu trúc nội tại cũng như cácquan hệ ngữ pháp phức tạp bên trong nên không dễ để nắm bắt, vì thế trong quá trình dạy học phân môntiếng Việt trong nhà trường phổ thông, nhiều giáo viên vẫn còn lúng túng, thậm chí vẫn chưa biết lựa chọncho mình các phương pháp dạy học phù hợp, nhất là các phương pháp nhận diện và giải nhanh các bài tậptiếng Việt, bao gồm cả các bài tập tiếng Việt liên quan đến các biện pháp tu từ thường gặp. Thứ tư, đó là khó khăn từ phía học sinh. Thực tế trong những giờ dạy tiếng Việt, tình trạng học sinh bịmất kiến thức gốc, kiến thức cũ là r ...