Phương pháp quan trắc, lấy mẫu và phân tích các chất độc trong không khí 2005

1.Phương pháp lấy mẫu 1.1.Địa điểm và vị trí lấy mẫu Trƣớc hết cần phải điều tra nơi phát sinh ra hơi, khí độc ở đâu, trạng thái tồn tại của chất độc (thể rắn, lỏng hoặc khí…), nguồn hơi khí thải phát sinh ra từ khâu nào: chuẩn bị nguyên liệu, quá trình sản xuất, các chất trung gian, tạp chất hay sản phẩm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp quan trắc, lấy mẫu và phân tích các chất độc trong không khí 2005 Phương pháp lấy mẫu và phân tích các chất độc trong không khí 2005 PHƢƠNG PHÁP QUAN TRẮC, LẤY MẪU VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHẤT ĐỘC TRONG KHÔNG KHÍ 1.Phương pháp lấy mẫu 1.1.Địa điểm và vị trí lấy mẫu Trƣớc hết cần phải điều tra nơi phát sinh ra hơi, khí độc ở đâu, trạng thái tồn tại của chất độc (thể rắn, lỏng hoặc khí…), nguồn hơi khí thải phát sinh ra từ khâu nào: chuẩn bị nguyên liệu, quá trình sản xuất, các chất trung gian, tạp chất hay sản phẩm… Địa điểm và vị trí lấy mẫu phải đƣợc chọn trên cơ sở khoa học và có hệ thống theo đúng nhƣ yêu cầu của nội dung khảo sát nhƣ giám sát chất lƣợng môi trƣờng, kiểm tra quy trình sản xuất hoặc việc tuân thủ pháp luật môi trƣờng hay đánh giá tác động có hại của hoạt động sản xuất đến sức khoe cộng đồng và môi trƣờng... Chẳng hạn nhƣ, khi đánh giá tác động môi trƣờng của một hoạt động sản xuất nào đó, địa điểm lấy mẫu cần phải đặt giữa khu vực chất độc bay ra, nơi đi lại và làm việc của công nhân, đồng thời cần phải tránh các hệ thống thong hơi, cửa sổ. Khoảng cách từ địa điểm lấy mẫu có thể là 10, 50 hoặc 100m so với nguồn phát thải, nếu xét thấy cần xác định mức độ ô nhiễm do nguồn gây ra. Vị trí của các điểm lấy mẫu đƣợc chọn bằng việc sử dụng mạng lƣới đối xứng cực với nguồn nằm ở trung tâm. Độ lệch cho phép đối với các vị trí đã chọn theo cách có hệ thống cũng đƣợc xác định. Trong các khu vực có địa hình phức tạp, vị trí các điểm lấy mẫu đƣợc xác định chủ yếu theo các điều kiện phát tán cục bộ và phải xem xét cẩn thận trƣớc khi định vị trí lấy mẫu. Trong các khu vực nhƣ vậy một cuộc nghiên cứu với qui mô nhỏ đã đƣợc tiến hành trƣớ c khi lựa chọn lần cuối vị trí các điểm lấy mẫu. Nói chung, việc lựa chọn các địa điểm quan trắc và lấy mẫu cần phải tuân thủ các nguyên tắc sau: -Nếu đánh giá ảnh hƣởng của các khu công nghiệp đến chất lƣợng môi trƣờng không khí thì các địa điểm quan trắc đƣợc chọn phải là các khu công nghiệp - nơi mà môi trƣờng đang là vấn đề thời sự nóng bỏng. Đồng Kim Loan, HUS-VNU.VN Page 1 Phương pháp lấy mẫu và phân tích các chất độc trong không khí 2005 -Địa điểm phải phản ánh đƣợc chất lƣợng không khí từ các hoạt động công nghiệp. Muốn vậy, cần phải xét đến 2 yếu tố là không gian và thời gian : +Với yếu tố không gian: sử dụng mạng lƣới đối xứng với nguồn nằm ở trung tâm, xem xét vị trí của các cơ sở sản xuất trong 1 khu công nghiệp để chọn địa điểm đặt mẫu, đồng thời phải chú ý đến địa hình để tránh các tác động của địa hình (tức là tìm hiểu cả các điều kiện phát tán). +Với yếu tố thời gian: quan trắc theo mùa và các ốp nhƣ thế nào đó để có thể phán ánh đúng nhất ảnh hƣởng của khu công nghiệp đến chất lƣợng không khí. 1.2. Chiều cao lấy mẫu không khí và chiều cao điểm đo Chiều cao lấy mẫu không khí và chiều cao điểm đo đƣợc chọn ngẫu nhiên hoặc hệ thống so với một chiều cao qui chiếu đã đƣợc chọn ngẫu nhiên. Nói chung tại các điểm lấy mẫu, các điểm đo phải cao trên mặt đất 3 mét, nhƣng không nhất thiết phải áp dụng trong những khu vực có nhà cao tầng hoặc nơi mà nhiệm vụ khảo sát có qui định các mức cao khác. Cụ thể các cuộc điều tra về mức độ ô nhiễm không khí ở đƣờng giao thông thì việc lấy mẫu cần đƣợc tiến hành ở chiều cao hít thở (thông thƣờng chỉ dƣới 2 mét hoặc thậm chí thấp hơn để xác định các mức ô nhiễm không khí đối với đối tƣợng là trẻ em). Khi tiến hành ở các khu vực có tỉ lệ phần trăm các nhà cao tầng lớn, có nhiều ngƣời sống ở những độ cao khác nhau mà khi đo ô nhiễm không khí ở mức cao 3 mét không cho kết quả đại diện thì cần thiết sắp xếp để nơi lấy mẫu đƣợc đặt ở các độ cao khác nhau. Điều này đặc biệt quan trọng khi các nhà cao tầng nhƣ vậy ở gần kề các nguồn thải chính. Độ cao điểm đo và chiều cao lấy mẫu phải phản ánh đƣợc tác động của ô nhiễm không khí do hoạt động công nghiệp đến chất lƣợng không khí phải thoả mãn các điều kiện sau: +không gần nguồn thải +không bị ảnh hƣởng của địa hình +phản ánh đúng nồng độ nền của khu vực (chú ý đến yếu tố nhà cao tầng, dân cƣ và chiều cao ống khói). Đồng Kim Loan, HUS-VNU.VN Page 2 Phương pháp lấy mẫu và phân tích các chất độc trong không khí 2005 1.3.Nguyên tắc lấy mẫu Việc lấy mẫu khí và bụi cần phải đƣợc thực hiện theo đúng tiêu chuẩn pháp quy, mỗi địa điểm nên lấy hai mẫu song song cách nhau 20 cm. Chẳng hạn việc thu các mẫu bụi và khí nên thực hiện theo TCVN 5973 -1995 và ISO 9359- 1998. Đồng thời với việc thu mẫu, nhóm nghiên cứu cần phải quan trắc và đo đạc các yếu tố vi khí hậu. Việc lấy mẫu và phân tích đƣợc tiến hành theo đúng tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6152-1996, tiêu chuẩn của Bộ Y tế - 52 TCN 354- 89 và các tiêu chuẩn phân tích khí của Nhật Bản JIS Z-8808, K-0095, K-0096. Với bụi: dùng thiết bị thu bụi có lƣu lƣợng 30 -40 lít/phút, hoặc thiết bị thu bụi có lƣu lƣợng cực lớn (> 1000 lít/phút) để thu và xác định hàm lƣợng bụi trong các khu dân cƣ, đô thị và không khí xung quanh nói chung, cũng nhƣ để xác định hàm lƣợng kim loại, chất hữu cơ, sol khí… có mặt trong khí quyển. Ngoài ra có thể sử dụng thiết bị đo nhanh để phân tích bụi phục vụ cho việc lập công thức hiệu chỉnh, đánh giá nhanh môi trƣờng và thực hiện chƣơng trình giám sát ô nhiễm không khí. Kỹ thuật đơn giản nhất để lấy một mẫu khí là bơm không khí có chất độc vào trong một dụng cụ có thể tích xác định, hoặc thông thƣờng là hút không khí có chất độc qua dụng cụ thu giữ (phin lọc hoặc ống hấp thụ). Các thiết bị thu giữ chất độc thƣờng có tốc độ bơm từ 0,25 đến 2,50 lít/phút. Với CO: có thể sử dụng dung dịch hấp thụ hoặc lấy mẫu khí về phòng thí nghiệm để phân tích. Với các khí khác nhƣ NOx, SOx và O3 dùng dung dịch hấp thụ riêng cho mỗi l ...