Phương pháp viết một bài báo khoa học

Có lẽ phần quan trọng nhất của một bài báo khoa học là phần phương pháp. Kinh nghiệm làm biên tập của tôi cho thấy tập san tôi tham gia phụ trách trong ban biên tập (tập san Journal of Bone and Mineral Research) từ chối khoảng 75% những bài báo gửi đến; trong số bài báo bị từ chối, gần 70% là do khiếm khuyết trong phần phương pháp. Tôi đã thấy và đọc rất nhiều bài báo gửi đến cho tập san mà kết quả rất thú vị, nhưng đành phải từ chối vì phần phương pháp được...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp viết một bài báo khoa học Phương pháp viết một bài báo khoa họcCó lẽ phần quan trọng nhất của một bài báo khoa học là phần ph ương pháp. Kinhnghiệm làm biên tập của tôi cho thấy tập san tôi tham gia phụ trách trong ban biên tập(tập san Journal of Bone and Mineral Research) từ chối khoảng 75% những bài báogửi đến; trong số bài báo bị từ chối, gần 70% là do khiếm khuyết trong phần phươngpháp. Tôi đã thấy và đọc rất nhiều bài báo gửi đến cho tập san mà kết quả rất thú vị,nhưng đành phải từ chối vì phần phương pháp được mô tả quá sơ sài, hay mô tả mộtcách xem thường người đọc. Có thể tác giả không có ý xem thường ai, nhưng vì cáchviết và trình bày chưa đạt chuẩn mực nên gây ra ấn tượng đó. Trong phần 3 này, tôisẽ chỉ các bạn viết phần phương pháp một cách chuẩn mực và chắc chắn sẽ không bịai phê bình là … viết dở. :-)Phương pháp (Methods)Phần phương pháp nghiên cứu có lẽ là phần quan trọng nhất trong một bài báo khoahọc. Khoảng 70% bài báo khoa học bị từ chối chỉ vì phương pháp nghiên cứu khôngthích hợp hay sai lầm. Nhiều người đọc có thói quen đọc phương pháp trước, rồi sauđó họ đọc các phần khác. Nếu họ thấy phương pháp nghiên cứu có chất lượng, họ sẽđọc tiếp; nếu không, họ sẽ bỏ qua một bên! Do đó, đây là phần mà tác giả cần phảiđầu tư nhiều thì giờ để viết cho “đạt”.Trong phần phương pháp, tác giả phải trả lời cho được câu hỏi: tác giả đã làm gì”(What did you do?) Để trả lời câu hỏi này, tác giả phải cung cấp thông tin về thiết kếnghiên cứu, bệnh nhân (hay đối tượng nghiên cứu), phương pháp đo lường, độ tin cậyvà chính xác của đo lường, phương pháp phân tích dữ liệu. Do đó, phần phương phápnghiên cứu có thể có những tiêu đề nhỏ như sau:Thiết kế nghiên cứu (study design). Phát biểu ngằn gọn về mô hình nghiên cứu. Đâylà câu văn đơn giản, nhưng nói lên giá trị khoa học của công trình nghiên cứu. Ví dụ:“The study was designed as a cross-sectional investigation, in which 210 women agedbetween 50 and 85 were randomly sampled by the cluster sampling scheme.”Đối tượng tham gia (Participants). Thông tin về đặc điểm của đối tượng nghiên cứuđóng vai trò quan trọng để người đọc có thể đánh giá khả năng khái quát hóa của côngtrình nghiên cứu. Khi mô tả đặc điểm đối tượng nghiên cứu, tiêu chuẩn tuyển chọn vàtiêu chuẩn loại. Đôi khi tác giả cần phải các biến số quan trọng như độ tuổi, giới tính,sắc tộc, trình độ học vấn, tình trạng sức khỏe. Ví dụ: All women requesting anIUCD (intrauterine contraceptive device) at the Family Welfare Clinic, KenyattaNational Hospital, who were menstruating regularly and who were between 20 and 44years of age, were candidates for inclusion in the study. They were not admitted tothe study if any of the following criteria were present: (1) a history of ectopicpregnancy, (2) pregnancy within the past 42 days, (3) leiomyomata of the uterus, (4)active PID (pelvic inflammatory disease), (5) a cervical or endometrial malignancy,(6) a known hypersensitivity to tetracyclines, (7) use of any antibiotics within the past14 days or long-acting injectable penicillin, (8) an impaired response to infection, or(9) residence outside the city of Nairobi, insufficient address for follow-up, orunwillingness to return for follow-up.Địa điểm và bối cảnh nghiên cứu (setting). Cần phải cung cấp thông tin về địa điểmmà công trình nghiên cứu được thực hiện, hay nơi mà dữ liệu được thu thập, bởi vì địađiểm có thể ảnh hưởng đến tính hợp lí ngoại tại của kết quả nghiên cứu. Chẳng hạnnhư khi chúng tôi làm nghiên cứu về vitamin D, chúng tôi phải cung cấp thông tin vềthành phố mà mình thực hiện công trình nghiên cứu. Ví dụ: “The study was designedas a cross-sectional investigation, in which the setting was Ho Chi Minh City(formerly Saigon). The City is located at 10°45N, 106°40E in the southeasternregion of Vietnam. The City is in the tropic and close to the sea; therefore it has atropical climate, with an average humidity of 75%. There are only two distinctseasons: the rainy season, with an average rainfall of about 1,800 millimetresannually (about 150 rainy days per year), usually begins in May and ends in lateNovember; the dry season lasts from December to April. The average temperature is28°C (82°F), the highest temperature sometimes reaches 39°C (102°F) around noonin late April, while the lowest may fall below 16°C (61°F) in the early mornings oflate December.”Qui trình nghiên cứu (Procedures). Trong phần này, tác giả phải tóm lược từngbước nghiên cứu, kể cả những chỉ dẫn cho đối tượng nghiên cứu như thế nào. Việcphân nhóm trong nghiên cứu, chi tiết về can thiệp hay điều trị (nếu có). Nếu côngtrình có liên quan đến ngẫu nhiên hóa, tác giả cần phải mô tả cụ thể qui trình ngẫunhiên hóa (randomization) như thế nào, kĩ thuật gì đã được sử dụng để đảm bảo cácnhóm cân đối, v.v…Ví dụ: Patients with psoriatic arthritis were randomized to receive placebo oretanercept (Enbrel) at a dose of 25 mg t ...