Prozac và sự trả giá

Trầm cảm thường được coi là hậu quả những rối loạn thần kinh của não bộ. Đó là trạng thái tình cảm suy sụp gắn liền với sự thiếu hụt những chất dẫn xuất thần kinh như serotonin và noradrenalin. Người bệnh thường buồn bã, ủ rũ, cảm thấy mình kém cỏi, vô dụng, rất khó tập trung tư tưởng, luôn mệt mỏi, cảm giác bất an, hay đau đầu, ngủ không ngon giấc, không thiết tha với cuộc sống (!). ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Prozac và sự trả giá Prozac và sự trả giá Trầm cảm thường được coi là hậu quả những rối loạn thần kinh củanão bộ. Đó là trạng thái tình cảm suy sụp gắn liền với sự thiếu hụt những chấtdẫn xuất thần kinh như serotonin và noradrenalin. Người bệnh thường buồnbã, ủ rũ, cảm thấy mình kém cỏi, vô dụng, rất khó tập trung tư tưởng, luônmệt mỏi, cảm giác bất an, hay đau đầu, ngủ không ngon giấc, không thiết thavới cuộc sống (!). Căn bệnh trầm cảm và sự kỳ vọng vào “thần dược prozac” Cách đây hơn 20 năm, nhiều bác sĩ còn cho căn bệnh này chỉ xảy ra ởngười lớn tuổi nhưng sau đó theo các nhà nghiên cứu tại Viện quốc gia về sứckhỏe tâm thần Mỹ (NIMH), biểu hiện các triệu chứng trầm cảm không rõ rệt ở 8%thanh thiếu niên và 2% trẻ em (cá biệt có cháu mới 4 tuổi) và có tới 19 triệu ngườiở Mỹ mắc căn bệnh này. Trước đây, giải pháp xung điện và tâm lý trị liệu là phương pháp điều trịchủ yếu. Vào những năm 1950 đã xuất hiện loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng(amoscaprin, imipramin, tianeptin...) và đến năm 1987, sự xuất hiện của prozac(biệt dược của hãng Lilly_Mỹ- têngốc là fluoxetin) được kỳ vọng là một tiến bộvượt bậc trong điều trị trầm cảm. Prozac là mặt hàng chủ bài của hãng, một trongsố ít thuốc được kê đơn nhiều nhất thế giới, thường nhiều năm có mặt trong top 10thuốc bán chạy nhất toàn cầu, doanh số thường ở mức trên dưới 3tỷ đôla/năm. Khách hàng ruột của thuốc thường là giới chức cao cấp, các nhà hoạtđộng chính trị và các doanh nhân có tiếng. Thường sau thời gian làm việc căngthẳng hoặc trước các cuộc thương thảo quan trọng, để giữ được trạng thái bìnhthản, đạt hiệu quả, họ phải tìm đến thuốc chống trầm cảm, số 1 là prozac. Theo Tổchức Y tế thế giới (WHO), số doanh nhân phải cầu cứu đến prozac (hoặcamphetamin) để vượt qua căng thẳng, lên dây cót tinh thần, cao nhất là ở Pháp, cótới 46%; Đức: 42%; Ý: 38%; Mỹ: 36%; Bồ Đào Nha và Thụy Điển: 27%, mặc dùtất cả đều thấy phương pháp đó ảnh hưởng đến sức khỏe. Một trong những tác dụng của prozac là làm tăng tình trạng bạo lực. Tác dụng và cách dùng prozac Fluoxetin (tên biệt dược: prozac, fludac, fluxetin, proctin...) có dạngviên nang 10 và 20mg fluoxetin (hydroclorid) và dung dịch uống 20mg trong5ml. Tác dụng Đây là một thuốc chống trầm cảm hai vòng, tác dụng liên quan tới ứcchế tái thu nhập serotonin ở hệ thần kinh trung ương. Theo GrigoriEnikilopov và các đồng nghiệp Mỹ thì fluoxetin gia tăng sự hình thành nơronmới ở vùng cá ngựa bằng cách tác động đến các tế bào ANP. Thời gian tácdụng chậm, để có tác dụng điều trị đầy đủ thường phải kéo dài từ 3- 5 tuầnnên trường hợp trầm cảm nặng dùng thuốc này hạn chế hiệu quả. Do tácđộng đặc hiệu trên các nơron tiết serotonin nên giảm được một số tác dụngphụ của thuốc trầm cảm 3 vòng có trước. Thuốc được hấp thu tốt ở đườngtiêu hóa trước khi uống. Hơn 90% thuốc bài tiết qua nước tiểu dưới dạngchất chuyển hóa không tác dụng. Nửa đời của thuốc tương đối dài (1- 3 ngày)và biến đổi không tuyến tính sau khi dùng liều nhắc lại (7- 15 ngày), nhất là ởngười xơ gan do rượu thường kéo dài gần gấp đôi so với người bình thường.Thuốc thường được chỉ định trong điều trị bệnh trầm cảm, hội chứng sợ,chứng thèm ăn vô độ, rối loạn xung lực, cưỡng bức ám ảnh, mệt mỏi, giảmtập trung. Chống chỉ định: quá mẫn với fluoxetin, người suy thận nặng, người cótiền sử động kinh, trẻ dưới 16 tuổi. Tránh dùng cho phụ nữ có thai hoặc đangcho con bú. Giảm liều cho người mắc bệnh gan hoặc suy giảm chức năng gan.Thuốc có tương tác với các chất ức chế monoamin oxydase (MAO) nhưfurazolidin, procarbazin vì gây lú lẫn, kích động, chỉ nên dùng các thuốc ứcchế MAO khi fluoxetin đã được thải trừ hoàn toàn (ít nhất 5 tuần). Thuốc có thể gây buồn ngủ, giảm khả năng suy xét, phán đoán hoặcvận động nên cần lưu ý nhắc dùng thuốc khi lái xe, vận hành máy, làm việctrên cao hoặc thi hành công việc cần tỉnh táo. Thuốc có thể gây chóng mặtnên không đứng dậy đột ngột khi đang ở tư thế nằm hoặc ngồi. Liều dùng tùytheo từng thể bệnh, người bệnh mà được bác sĩ chỉ định dùng. Tác dụng phụ: gây mệt mỏi, chóng mặt, ra mồ hôi, phát ban ngứa,buồn nôn, tiêu chảy, chán ăn, bồn chồn, mất ngủ, liệt dương, suy giảm tìnhdục. Đã xảy ra ở một số ít người bệnh: tình trạng cơn hưng cảm và hưng cảmnhẹ. Nếu bị khô miệng, có thể nhai kẹo cao su hoặc kẹo không đường, kéo dài2 tuần thì nên đến bác sĩ để xử lý. Ngoài tác dụng chống trầm cảm, đầu năm2002, trong khi theo dõi, điều trị cho một bệnh nhân bị tai biến mạch máunão, tình cờ các nhà khoa học Pháp phát hiện prozac có khả năng kích hoạtcác dây thần kinh vận động của người bệnh chưa từng hoạt động để thay thếnhững vùng tế bào thần kinh bị hư hại, do đó prozac đang được thử nghiệmđối với những người bệnh bị liệt nửa người, hy vọng mở ra hướng điều trịmới. Cái giá ...