Quá trình đông máu - Nhóm máu và sự truyền máu

Lịch sử Từ năm 1895, Bordet bằng các thực nghiệm của mình đã chứng minh được rằng huyết tương của loài vật này có khả năng làm cho hồng cầu của loại vật khác bị ngưng kết lại. Năm 1900, Landsteiner và các cộng sự qua các công trình nghiên cứu cũng đã cho thấy ngay trong cùng 1 loài vật cũng đã xảy ra hiện tượng ngưng kết khi đem trộn hồng cầu của cá thể này với huyết tương của cá thể khác. Từ đó Landsteiner đã tìm ra các kháng nguyên và kháng thể đặc hiệu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình đông máu - Nhóm máu và sự truyền máu Quá trình đông máu - Nhóm máu và sự truyền máuA. NHÓM MÁU VÀ SỰ TRUYỀN MÁUI. Lịch sửTừ năm 1895, Bordet bằng các thực nghiệm của mình đã chứng minh được rằnghuyết tương của loài vật này có khả năng làm cho hồng cầu của loại vật khác bịngưng kết lại. Năm 1900, Landsteiner và các cộng sự qua các công trình nghiêncứu cũng đã cho thấy ngay trong cùng 1 loài vật cũng đã xảy ra hiện tượng ngưngkết khi đem trộn hồng cầu của cá thể này với huyết tương của cá thể khác. Từ đóLandsteiner đã tìm ra các kháng nguyên và kháng thể đặc hiệu của các nhóm hồngcầu trong máu người và một số động vật.II. Nhóm máu1. Hệ thống nhóm máu ABONguyên nhân xảy ra hiện tượng ngưng kết: qua nhiều công trình nghiên cứu ngườita đã thấy trên màng của hồng cầu có các ngưng kết nguyên (NKN) A và B tácđộng như một loại kháng nguyên.Trong huyết tương lại có các ngưng kết tố (NKT) alpha và beta tác động như mộtkháng thể. Hiện tượng ngưng kết sẽ xảy ra khi các NKN gặp các NKT tương ứng.Dựa vào sự có mặt của các NKN và NKT ở màng hồng cầu và huyết tương, ngườita đã xác định được 4 nhóm máu cơ bản:- Nhóm máu O (I) trên màng hồng cầu không có NKN còn trong huyết tương thìcó cả NKT alpha và beta- Nhóm máu A (II) trên màng hồng cầu có NKN A còn trong huyết tương có NKTbeta- Nhóm máu B (III) trên màng hồng cầu có NKN B còn trong huyết tương có NKTalpha- Nhóm máu AB (IV) trên màng hồng cầu có cả NKN A và B, còn trong huyếttương thì không có NKT nào cảCó 2 gen nằm trên 1 cặp NST để quy định nhóm máu ABO nhưng có đến 3 alenquy định nhóm máu, là O, A, B. Vì thế sẽ có 6 kiểu kết hợp của các alen là OO(quy định nhóm máu O), OA và AA (quy định nhóm máu A), OB và BB (quy địnhnhóm máu B) và AB (quy định nhóm máu AB). Do vậy nhóm máu có khả năng ditruyền và được ứng dụng trong ngành pháp y và y học để xác định nhóm máu.Khi truyền nhầm nhóm máu, hay nói một cách khác, NKT alpha hoặc beta gặpNKN A hoặc B thì sẽ xảy ra quá trình ngưng kết. Do đó các trường hợp sau xảy rangưng kết:+ Hồng cầu nhóm máu A gặp huyết tương nhóm máu B+ Hồng cầu nhóm máu B gặp huyết tương nhóm máu A+ Hồng cầu nhóm máu AB gặp huyết tương nhóm máu A hoặc B hoặc O+ Hồng cầu nhóm O không bị huyết tương nhóm máu nào làm ngưng kết cảLưu ý rằng mỗi NKT có thể gắn vào 2 hoặc 10 hồng cầu và làm cho hồng cầu dínhlại với nhau kết thành một khối. Các đám hồng cầu nàu bịt kín những mạch máunhỏ trong hệ tuần hoàn. Trong vài giờ hoặc vài ngày tiếp theo, các đại thực bào sẽphá hủy các hồng cầu ngưng kết và giải phóng Hb vào huyết tương.Đôi khi ngay sau khi truyền nhầm nhóm máu, hồng cầu sẽ bị vỡ trong máu lưuthông, do các kháng thể trong máu lưu thông hoạt hóa hệ thống bổ thể, hệ thốngbổ thể giúp giải phóng các enzim làm vỡ màng hồng cầu. Tuy nhiên hiện tương vỡhồng cầu ngay lập tức thường ít gặp hơn là ở tan máu chậm sau khi ngưng kếthồng cầu.2. Hệ thống nhóm máu RhNăm 1940, Landsteiner và Wiener qua các công trình nghiên cứu của mình đã chothấy: khi lấy máu của loài khỉ vàng Macacus rhesus tiêm vào thỏ nhiều lần, kếtquả là máu thỏ đã hình thành một hệ thống miễn dịch với hồng cầu của máu loàikhỉ vàng.Sau đó lại lấy huyết thanh của máu thỏ đã được miễn dịch trộn đều với máu củakhỉ vàng và cả máu người, người ta nhận thấy rằng huyết thanh của loài khỉ vàngcó khả năng làm ngưng kết hồng cầu của khỉ vàng và cả hồng cầu của máu ngườiđã thử. Kháng nguyên phát hiện được gọi là yếu tố Rh. Những người có yếu tố Rhgọi là Rh+, không có thì gọi là Rh-. Nếu truyền máu của người có Rh+ cho ngườicó Rh- thì sẽ xảy ra ngưng kết vì máu của người Rh- sẽ sản sinh ra một loại khángthể đặc biệt chống Rh+.Kháng thể chống Rh+ không có sẵn trong huyết tương như alpha và beta của máumà chỉ được hình thành ở những người Rh- sau khi nhận được nhiều lần 1 lượngmáu Rh+. Kháng thể phát triển chậm, khoảng 2 - 3 tháng sau khi nhận máu Rh+mới phản ứng. Khi đã được tạo ra thì tính miễn dịch sẽ được tồn tại nhiều năm. Dođó, nếu 1 người Rh- chưa hề tiếp xúc với máu Rh+ thì việc truyền máu sẽ khônggây 1 phản ứng tức thời nào. Tuy nhiên nếu lần sau họ lại được truyền máu Rh+có thể xảy ra tai biến nghiêm trọng như ở hệ thống ABO.Hội chứng tăng nguyên hồng cầu ở bào thaiĐây là một bệnh của bào thai và trẻ sơ sinh, đặc trưng bởi sự ngưng kết hồng cầutiến triển và sau đó các hồng cầu này sẽ bị thực bào. Trong hầu hết trường hợp,người mẹ là Rh- và bố là Rh+, đứa trẻ được di truyền nhóm máu Rh+ từ bố.Yếu tố Rh của thai nhi sẽ khuếch tán qua nhau thai sang c ơ thể mẹ. Ở mẹ sẽ xuấthiện kháng thể chống Rh+ và kháng thể sẽ khuếch tán qua nhau thai vào máu củathai nhi để gây ngưng kết hồng cầu. Thường thì ở lần mang thai đầu, lượng khángthể chống Rh+ còn ít không đủ để gây nguy hiểm cho thai nhi nhưng ở lần mangthai sau lượng kháng thể đã tăng lên rất nhiều và gây nguy ...