Quá trình nhận thức và bảo đảm an ninh con người của Đảng Cộng sản Việt Nam

Trên cơ sở giới thiệu khái quát quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về an ninh con người, tác giả trình bày những thành tựu trong bảo đảm an ninh con người ở Việt Nam thời gian qua và đề xuất một số giải pháp tăng cường an ninh con người trong các chính sách của Nhà nước Việt Nam thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình nhận thức và bảo đảm an ninh con người của Đảng Cộng sản Việt NamTRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ BẢO ĐẢM AN NINH CON NGƯỜI CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM Võ Công Khôi Học viện Chính trị khu vực III Tác giả liên hệ: Võ Công Khôi, email: vocongkhoi.nnpl@gmail.com Tóm tắt: Những năm qua, khái niệm an ninh con người đã được chấp nhận rộng rãi nhằm giải quyết nhiều vấn đề phức tạp nảy sinh trong quan hệ quốc tế. Chính sách quản trị quốc gia của nhiều chính phủ đã chuyển trọng tâm từ an ninh của nhà nước sang an ninh của cá nhân. Sự thay đổi tư duy về an ninh con người khá tương đồng với quan điểm lấy con người làm trung tâm của Đảng Cộng sản Việt Nam. Xuyên suốt quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn xác định con người là trung tâm của các chính sách kinh tế - xã hội, là nhân tố quan trọng cho sự phát triển bền vững. Trên cơ sở giới thiệu khái quát quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về an ninh con người, tác giả trình bày những thành tựu trong bảo đảm an ninh con người ở Việt Nam thời gian qua và đề xuất một số giải pháp tăng cường an ninh con người trong các chính sách của Nhà nước Việt Nam thời gian tới. Từ khóa: quyền con người; an ninh con người; chính sách; quản trị quốc gia; Đảng Cộng sản Việt Nam.1. KHÁI NIỆM AN NINH CON NGƯỜI Khái niệm “an ninh con người” (tiếng Anh - human security) và bảo đảm anninh con người bắt đầu được nghiên cứu một cách hệ thống từ cuối thập niên 80 -đầu thập niên 90 của thế kỷ XX. Việc mở rộng mục tiêu phát triển từ thuần tuý tăngtrưởng kinh tế sang các vấn đề văn hoá, xã hội, môi trường, ngày càng tập trunghơn vào con người; và những tranh luận về an ninh tập thể sau khi Chiến tranhLạnh kết thúc là hai nguyên nhân chính khởi nguồn cho sự quan tâm của cộng đồngquốc tế và giới nghiên cứu về chủ đề an ninh con người. Theo đó, an ninh con ngườichiếm một vị trí quan trọng trong bốn lĩnh vực an ninh chủ yếu cùng với an ninhquốc gia, an ninh công cộng và an ninh phi truyền thống (Đặng & Đào, 2016, 32). Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) lần đầu tiên đưa cụm từ “anninh con người” vào Báo cáo Phát triển Con người năm 1994 gây ra một cuộc tranh 218 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN”luận kéo dài và khơi nguồn cho hàng loạt các nghiên cứu mang tính lý luận về anninh con người. Trong Báo cáo có một phần riêng về an ninh con người có tiêu đề“Xác định lại an ninh: các khía cạnh con người”. Báo cáo định nghĩa an ninh conngười là “sự an toàn trước các mối đe dọa kinh niên như đói kém, bệnh tật và ápbức; bảo vệ khỏi sự gián đoạn đột ngột và gây tổn hại trong cuộc sống hàng ngày,cho dù tại nơi làm việc, ở nhà hay trong cộng đồng. Theo đó, khái niệm an ninh conngười chứa đựng hai trụ cột chính: (i) con người được bảo vệ an toàn trước các mốiđe dọa triền miên, chẳng hạn như tình trạng thiếu đói lương thực, tình trạng lâynhiễm và mắc các bệnh truyền nhiễm, cũng như tình trạng áp bức và bạo hành; (ii)con người được bảo vệ an toàn trước những đổ vỡ đột ngột và gây nguy hại chocuộc sống sinh hoạt hàng ngày, bất kể là trong phạm vi gia đình, công sở hay cộngđồng xã hội. Đến năm 2005, Tổng Thư ký Liên hiệp quốc - Kofi Annan - đã bổ sung thêmtrụ cột thứ ba “tự do sống một cuộc sống có phẩm giá” nhằm nhấn mạnh vào phápquyền, nhân quyền và dân chủ. Tiếp đó, Bogardi và Brauch đã đề xuất trụ cột thứtư “thoát khỏi những mối nguy hiểm rình rập” nhằm hướng đến sự phát triển bềnvững và bảo đảm cho thế hệ tương lai được thừa hưởng một môi trường lành mạnh. Dựa trên các cứ liệu thực tế, an ninh con người được hình thành từ bảy thànhtố cơ bản, bao gồm: (i) an ninh kinh tế (một sinh kế cơ bản được đảm bảo từ việclàm, tài nguyên công cộng và môi trường, hoặc mạng lưới an toàn xã hội đáng tincậy); (ii) an ninh lương thực (tiếp cận thuận lợi đối với thực phẩm cơ bản); (iii) anninh y tế (tiếp cận các chế độ chăm sóc sức khỏe cá nhân và cộng đồng), (iv) an ninhmôi trường (an toàn trước thiên tai và sự khan hiếm tài nguyên khi suy thoái môitrường); (v) an ninh cá nhân (an toàn thân thể khỏi xung đột bạo lực, vi phạm nhânquyền, bạo lực gia đình, tội phạm, lạm dụng trẻ em và bạo lực tự gây ra như tronglạm dụng ma túy); (vi) an ninh cộng đồng (an toàn trước các tập quán áp bức củacộng đồng và xung đột sắc tộc); (vii) an ninh chính trị (không bị nhà nước áp bứcvà lạm dụng quyền con người, quyền công dân).11Trong Báo cáo Phát triển con người (HDR) năm 2003 có tiêu đề “An ninh hiện tại: Bảo vệ và traoquyền cho người dân”, Uỷ ban về an ninh con người (CHS) của Liên hợp quốc đã sử dụng địnhnghĩa và bảy lĩnh vực này. ...