Quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam thực trạng và giải pháp

Bài viết đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam thời gian tới dựa trên cơ sở kết quả nghiên cứu lý luận và phân tích đánh giá thực trạng về quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài trong những năm gần đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam thực trạng và giải pháp QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP STATE MANAGEMENT OF FOREIGN DIRECT INVESTMENT IN VIETNAM - PRACTICES AND SOLUTIONS TS. Chu Thị Thủy ThS. Đặng Thị Thư Trường Đại học Thương mại Tóm tắt Trong thời gian qua, quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài đã đạt được những thành tựu đáng kể, cải thiện được môi trường đầu tư kinh doanh, môi trường pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi, bình đẳng giúp thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này còn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chế và cần có những biện pháp để khắc phục, đặc biệt là trong thời kỳ hội nhập sâu rộng hơn vào kinh tế khu vực và thế giới của Việt Nam. Bài viết đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam thời gian tới dựa trên cơ sở kết quả nghiên cứu lý luận và phân tích đánh giá thực trạng về quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài trong những năm gần đây. Từ khóa: quản lý nhà nước, đầu tư trực tiếp nước ngoài, Việt Nam Abstract In the recent years, state management of foreign direct investment has gained significant achievements, improved the business investment and legal environment and has created good and equal conditions to attract more and more foreign investors. However, the state management of this field still has difficulties and restrains that need to have solutions to overcome, especially in the era of deeper integration in regional and international economy of Vietnam. The article suggests the solutions to improve state management of foreign direct investment of Vietnam in the coming years which are based on the foundation of the results of studying, reasoning, analyzing and evaluating the situation of state management of foreign direct investment in the recent years. Key words: state management, foreign direct investment, Vietnam PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Bài viết được nghiên cứu trên cơ sở áp dụng phương pháp duy vật biện chứng, tư duy và phân tích kinh tế, nghiên cứu tổng hợp các tài liệu lý luận khoa học, phân tích tình hình thực tiễn có đối chứng, so sánh với lý luận khoa học, thống kê và phương pháp chuyên gia... để giải quyết vấn đề đặt ra. Bên cạnh đó bài viết sử dụng các số liệu của các cơ quan thống kê, các cuộc khảo sát, điều tra và trực tiếp thu thập và xử lý các số liệu, thông tin có liên quan đến quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. MỘT SỐLÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI 215 1.1. Khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài Đầu tư nước ngoài được hình thành thông qua sự chênh lệch về năng suất cận biên của vốn giữa các nước, sự khác nhau về quyền sở hữu các yếu tố sản xuất, tài nguyên thiên nhiên, vòng đời của sản phẩm, trình độ phát triển không đồng đều của lực lượng sản xuất. Đầu tư trực tiếp nước ngoài là một bộ phận cấu thành nên đầu tư nước ngoài. Đầu tư trực tiếp nước ngoài đang ngày càng chứng tỏ vai trò đặc biệt quan trọng khi tỷ trọng đóng góp vào đầu tư nước ngoài lớn và không ngừng gia tăng. Hiện nay trên thế giới, khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài được diễn giải theo nhiều cách khác nhau. Theo Tổ chức Thương mại quốc tế WTO: “Đầu tư trực tiếp nước ngoài xảy ra khi một nhà đầu tư từ một nước (nước chủ đầu tư) có được một tài sản ở một nước khác (nước thu hút đầu tư) cùng với quyền quản lý tài sản đó. Phương diện quản lý là thứ để phân biệt đầu tư trực tiếp nước ngoài với các công cụ tài chính khác”. Trong khi quỹ tiền tệ quốc tế IMF lại đưa ra cách định nghĩa như sau: Đầu tư trực tiếp nước ngoài là số vốn đầu tư được thực hiện để thu được lợi ích lâu dài trong một doanh nghiệp hoạt động ở một nền kinh tế khác với nền kinh tế của nhà đầu tư. Ngoài mục đích lợi nhuận, nhà đầu tư mong muốn tìm được chỗ đứng trong việc quản lý doanh nghiệp và mở rộng thị trường. Tổ chức OECD cũng đưa ra khái niệm như sau: Đầu tư trực tiếp nước ngoài là hoạt động đầu tư được thực hiện nhằm thiết lập các mối quan hệ kinh tế lâu dài với một doanh nghiệp đặc biệt là những khoản đầu tư mang lại khả năng tạo ảnh hưởng đối với việc quản lý doanh nghiệp nói trên bằng cách: Thành lập hoặc mở rộng một doanh nghiệp hoặc một chi nhánh thuộc toàn quyền quản lý của chủ đầu tư; Mua lại toàn bộ doanh nghiệp đó; Tham gia vào một doanh nghiệp mới; Cấp tín dụng dài hạn (trên 5 năm). Khái niệm của OECD về cơ bản cũng giống như khái niệm của IMF về đầu tư trực tiếp nước ngoài, đó là cũng thiết lập các mối quan hệ lâu dài (tương tự với việc theo đuổi lợi ích lâu dài trong khái niệm của IMF), và tạo ảnh hưởng đối với việc quản lý doanh nghiệp. Ở Việt Nam, khái niệm về đầu tư trực tiếp nước ngoài không được quy định cụ thể mà thông qua khái niệm về đầu tư nước ngoài. Khái niệm về đầu tư nước ngoài được quy định rõ tại khoản 12 điều 3 Luật đầu tư 2005: “Đầu tư nước ngoài là việc nhà đầu tư nước ngoài đưa vào Việt Nam vốn bằng tiền và các tài sản hợp pháp khác để tiến hành hoạt động đầu tư”. Từ những khái niệm trên, có thể hiểu một cách khái quát về đầu tư trực tiếp nước ngoài như sau: “Đầu tư trực tiếp nước ngoài tại một quốc gia là việc nhà đầu tư ở một nước khác đưa vốn bằng tiền hoặc bất kì tài sản nào vào quốc gia đó để có được quyền sở hữu và quản lý hoặc quyền kiểm soát một thực thể kinh tế tại quốc gia đó, với mục tiêu tối đa hóa lợi ích của mình”. Như vậy đầu tư trực tiếp nước ngoài bao giờ cũng là một dạng quan hệ kinh tế có nhân tố nước ngoài. 1.2. Quản lý nhà nước đối với đầu tư trực ti ...