QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA

Tham khảo tài liệu quản lý phát triển văn hóa, khoa học xã hội, lịch sử văn hoá phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA Phan Công Khanh Cùng với kinh tế và chính trị, văn hoá là yếu tố định hình cho một chế độ nguyên thuỷ. Tên gọi cộng sản nguyên thuỷ, chiếm hữu nô lệ, phong kiến hay TBCN, ngoài hàm nghĩa về phương thức sản xuất và chế độ chính trị còn ẩn chứa những thông điệp văn hóa. Sự liên kết trên bình diện dân tộc đã định hình thế giới từ thời cổ xưa, thực chất là liên kết trên bình diện văn hóa: những cộng đồng có nền sản xuất cùng một trình độ, có chung ngôn ngữ, chung những đặc điểm đời sống vật chất và tinh thần thì liên kết trong một dân tộc. Văn hóa tồn tại và vận động trong không gian dân tộc. Không có văn hóachung thì các cộng đồng thiếu điểm tựa tinh thần để liên kết thành dân tộc. Nhưngkhông có dân tộc thì cũng không có văn hóa vì thiếu đi cái chủ thể để liên kếtnhững giá trị sáng tạo chung. Cá nhân, giai cấp, khu vực, nhân loại… chỉ là nhữngchủ thể yếu nếu không có vai trò của chủ thể dân tộc. Như vậy, dân tộc - ởphương diện lịch đại và chế độ xã hội - ở phương diện đồng đại, là không gian tồntại của văn hóa. Trong phạm vi dân tộc, văn hoá là những yếu tố đã định hình, ổnđịnh neo giữ những giá trị chung. Trên bình diện chế độ xã hội, văn hóa là kếtquả của sự tương tác giữa các giá trị trong những quan hệ sống. Trên cả haiphương diện, văn hoá vừa mang tính ổn định vừa mang tính vận động, vừa là cáiphần tĩnh của dân tộc vừa là cái phần động của xã hội, vừa là kết quả của tích luỹvà kế thừa vừa là kết quả của sáng tạo và giao lưu, vừa là cái truyền thống vừa làcái hiện đại, vừa là cái bảo tồn vừa là cái phát triển. Ai đó đã nói: văn hóa là cáicòn lại sau khi tất cả đã quên đi, là cái còn thiếu sau khi đã biết tất cả. Cái còn lạilà cái ổn định, cái còn thiếu là cái đang vận động. Cái ổn định và cái vận độngtương tác và chuyển hóa cho nhau. Quan niệm trên đặt ra yêu cầu về quản lý phát triển văn hóa. Quản lý pháttriển văn hoá là một bộ phận của quản lí phát triển xã hội. Đây một yêu cầu có tínhkhách quan của đời sống. Quản lí văn hóa (theo nghĩa hẹp) là quản lí cái phần tĩnh,bề nổi còn quản lí phát triển văn hóa là quản lí cái phần động, phần chìm, cái phầnnảy sinh, tương tác trong sự vận động của đời sống văn hoá. Nếu xem xét văn hóalà tổng thể những giá trị mà con người đã sáng tạo và tích luỹ trong quá trình hoạtđộng thực tiễn nhằm cải biến tự nhiên, xã hội và bản thân thì quản lí phát triển vănhoá mới là chức năng đích thực của quản lí văn hoá (theo nghĩa rộng). Quản lí văn hóa về thực chất là sự tác động vào quá trình hình thành và vậnđộng của hệ giá trị theo những mục tiêu định sẵn. Hệ giá trị vốn ổn định nhưngvẫn có sự chuyển đổi dưới tác động của không gian, thời gian và chủ thể. Nói cáchkhác, văn hóa luôn vận động và biến đổi, nên quản lí văn hóa chính là quản lí cáiphần động, biến đổi ấy: quản lí phát triển văn hoá. Thiếu quản lí phát triển văn hóasẽ không thể dự báo và định hình chính sách; hoạt động của bộ máy nhà nước trênlĩnh vực này sẽ bị động, không phát huy đầy đủ tác động của văn hóa đối với sựphát triển kinh tế - xã hội. Quản lí phát triển văn hoá kém hiệu quả sẽ ảnh hưởngđến sự phát triển bền vững. Xã hội chúng ta hiện nay thuộc loại hình chuyển biến xã hội (socialtransformation). Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, tác động của xu thếtoàn cầu hoá, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đã đưa đến sự chuyển đổi sâu sắccủa hệ giá trị. Những giá trị mới đang hình thành đan xen với những giá trị cũ,những giá trị tốt đẹp đang phát huy ảnh hưởng tích cực bên cạnh cái phản giá trịđang tác động tiêu cực đến đời sống. Thế giới phẳng đã dần tạo nên một khônggian đa văn hóa tác động nhiều chiều vào nền văn hóa dân tộc với tất cả sự phứctạp của nó. Bên cạnh những thành tựu, những mặt hạn chế trong xây dựng và pháttriển văn hoá đang bộc lộ. Trên bình diện vĩ mô, xung đột giữa cái kinh tế và cáivăn hóa đang hiện ra dần: tham nhũng tràn lan, ô nhiễm môi sinh đến mức báođộng, phân hóa giàu nghèo, bất bình đẳng xã hội, ma tuý và mại dâm phát triểnv.v… Ở bình diện vi mô, trong từng lĩnh vực xã hội, cái xấu đang bùng nổ. Chưabao giờ chúng ta nói nhiều và nói đúng về vai trò của văn hoá như hiện nay nhưngcũng chưa bao giờ văn hóa cộng đồng lại bộc lộ những yếu kém, sa sút như hiệnnay. Đạo đức học đường, y tế xuống cấp. Con đánh mẹ, người giữ trẻ đánh đập trẻ,thầy giáo thì mua trinh / cưỡng hiếp / làm tiền học trò, sinh viên tạt axit thầy giáo,cán bộ nhũng nhiễu người dân, người tham quan lễ hội hoa thì cướp hoa, bóng đáchuyên nghiệp trở nên xấu xí, hiện tượng buôn thần bán thánh diễn ra nhan nhảnở các lễ hội v.v… Có điều gì đó bất ổn trong trạng thái đạo đức, lối sống của xãhội. Cơ chế kinh tế của xã hội đang hồi bùng phát nên chiếc áo văn hóa bỗngtrở nên chật chội không che kín được và làm đẹp được ...