Quản lý tài chính của các dự án cho các tổ chức quốc tế tài trợ

Quản lý tài chính của các dự án là vấn đề rất quan trọng và được quan tâm cả từ phía các nhà tài trợ cũng như Ban Quản lý dự án. Theo đó, đánh giá công tác quản lý tài chính dự án cần được thực hiện thường xuyên hoặc định kỳ. Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả tập trung đánh giá công tác quản lý tài chính trên các khía cạnh về (i) cơ cấu tổ chức và nhân sự; (ii) lập kế hoạch; (iii) luồng tiền và giải ngân; (iv) phần mềm kế toán; (v) hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ; và (vi) lập báo cáo tài chính.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý tài chính của các dự án cho các tổ chức quốc tế tài trợ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CỦA CÁC DỰ ÁN CHO CÁC TỔ CHỨC QUỐC TẾ TÀI TRỢ Quản lý tài chính của các dự án là vấn đề rất quan trọng và được quan tâm cả từ phía các nhà  tài trợ  cũng như Ban Quản lý dự  án. Theo đó, đánh giá công tác quản lý tài chính dự  án cần   được thực hiện thường xuyên hoặc định kỳ. Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả  tập trung   đánh giá công tác quản lý tài chính trên các khía cạnh về (i) cơ cấu tổ chức và nhân sự; (ii)  lập kế hoạch; (iii) luồng tiền và giải ngân; (iv) phần mềm kế toán; (v) hệ thống kế toán và   kiểm soát nội bộ; và (vi) lập báo cáo tài chính. Với trường hợp nghiên cứu điển hình là các dự  án do Ngân hàng Thế  giới tài trợ  tại Việt  Nam thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như y tế, giáo dục, môi trường; năng lượng, giao thông,  nông nghiệp... Thực hiện các dự án này có tác động rất tích cực đến mọi mặt của đời sống  xã hội. Tuy nhiên, kết quả của nghiên cứu này chỉ ra rằng trong công tác quản lý tài chính còn   tồn tại nhiều sai phạm trọng yếu cần khắc phục và hoàn thiện. Cơ cấu tổ chức và nhân sự Cơ  cấu tổ  chức và nhân sự  được đánh giá dưới khía cạnh Ban quản lý dự  án trung  ương  (CPMU) và Ban quản lý dự  án các tỉnh (PPMUs) có tổ  chức đầy đủ  các phòng ban để  triển  khai thực hiện dự  án và nhân sự  có đủ  năng lực trình độ  đáp  ứng công việc được giao hay   không. Đặc biệt, nhân sự và sắp xếp phân công công việc của Phòng Tài chính kế toán được   lưu tâm. Trong quá trình kiểm tra giám sát quản lý tài chính của các dự án do Ngân hàng Thế  giới tài trợ, liên quan đến cán bộ quản lý tài chính, xuất hiện một số tồn tại sau: Cán bộ  quản lý tài chính của một số  dự án còn thiếu chuyên môn như  được đào tạo  nghiệp vụ chưa tương xứng; còn thiếu kinh nghiệm trong công tác quản lý tài chính và   kế toán; và còn thiếu kinh nghiệm về quy trình quản lý tài chính và giải ngân của Ngân  hàng Thế giới. Cán bộ quản lý tài chính không làm việc chuyên trách cho dự án, vừa làm tại cơ quan  nhà nước, vừa kiêm nhiệm quản lý tài chính của dự án. Do vậy, họ có quá nhiều việc   phải làm cho công việc của Chính phủ và các dự án khác. Vì vậy, mà chất lượng công   tác quản lý tài chính và kế toán tại Ban quản lý dự án trung ương và Ban quản lý dự án   các tỉnh thực sự không cao. Một số dự án thậm chí tạm thời còn chưa tổ chức bộ phận kế toán dẫn đến công tác  quản lý tài chính kế toán bị coi nhẹ và không ai quản lý. Điều này đặc biệt là vấn đề  trầm trọng cần phải khắc phục ngay. Một số  kế  toán trưởng của Ban quản lý dự  án trung  ương và Ban quản lý dự  án các  tỉnh kiêm nhiệm một số dự án khác nhau nên không có nhiều thời gian quản lý và điều  hành công việc dẫn đến triển khai dự án gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù, quy trình quản lý tài chính của Ngân hàng Thế giới yêu cầu dự án cần có đầy đủ cán  bộ quản lý tài chính với trình độ và chuyên môn đạt yêu cầu; yêu cầu về nhân sự quản lý tài  chính là một điều kiện hiệu lực của dự án và được hoàn thiện trong quá trình chuẩn bị dự án   và bất kỳ sự thay đổi hay bổ nhiệm về nhân sự quản lý tài chính chưa cần được phê duyệt   bởi Ngân hàng Thế  giới. Tuy nhiên, cũng do chưa nhiều kinh nghiệm trong triển khai thực  hiện dự án nên các sai phạm vẫn tồn tại các Ban quản lý dự án cả ở cấp trung ương và cấp  địa phương. Lập kế hoạch triển khai dự án Nhiều dự án được triển khai cả từ nguồn vốn tài trợ của Ngân hàng Thế giới và nguồn vốn  đối  ứng từ phía Chính phủ Việt Nam. Căn cứ  vào hoạt động toàn dự  án, Ban quản lý dự  án   Trung ương lập kế hoạch hàng năm trình Ngân hàng Thế giới phê duyệt và cơ  quan Bộ phê   duyệt. Sau đó Ban quản lý dự án các tỉnh trình ủy ban Nhân dân tỉnh phê duyệt. Trên thực tế,  kế  hoạch triển khai tại Ban quản lý dự  án tỉnh và Ban quản lý dự  án trung  ương được phê  duyệt rất chậm, thậm chí có những dự án mà đến tháng 8 năm 2015 mới được phê duyệt kế  hoạch hoạt động và tài chính năm tài chính 2015. Chính vì vậy, cơ  quan Kho bạc Nhà nước   cũng như cơ quan ban ngành của tỉnh không có cơ sở phê duyệt chi tiêu của Ban quản lý dự  án trung ương và các tỉnh, bao gồm cả vốn đối ứng. Cũng theo quy định trong Hiệp định tín dụng, nhiều dự án và các hoạt động dự án được thanh  toán cả  bằng vốn tài trợ  và vốn đối ứng nhưng trong từng lần thanh toán thì tỷ  lệ  này vẫn   chưa được tuân thủ. Luồng tiền và giải ngân Theo quy định, Ngân hàng thế giới sẽ ứng trước tiền vào tài khoản chỉ định của Ban quản lý   dự  án trung  ương và Ban quản lý dự  án trung  ương  ứng trước tiền vào tài khoản của Ban  quản lý dự  án các tỉnh theo đơn xin rút vốn và bồi hoàn tiền. Thực tế, các đơn vị  thực hiện   dự án tỉnh phải vay mượn tiền từ ngân sách Chính phủ hoặc các dự án khác để thực hiện dự  án của Ngân hàng Thế giới. Có nhiều lý do được đưa ra như mức trần của tài khoản chỉ định  và tài khoản cấp tỉnh quá thấp; tiền được rút khỏi tài khoản chỉ  định để  thanh toán cho các   khoản chi phí nhưng để tồn đọng lâu và nhiều mà không xin bồi hoàn do chưa được Kho bạc   kiểm soát chi hoặc do chưa đủ  hồ  sơ  chứng từ  liên quan; đơn xin rút vốn bồi hoàn không   được lập và đệ trình thường xuyên. Có nhiều hiện tượng mà chi phí phát sinh và xin bồi hoàn   không đúng theo hạng mục được quy định trong Hiệp định tài trợ. Thanh quyết toán cho các  nhà thầu thường chậm do kế toán chưa thu thập đủ  chứng từ  liên quan; Kho bạc kiểm soát  chi thường kéo dài... dẫn đến tiến độ  giải ngân của dự  án rất chậm so với kế  hoạch, dẫn  đến có nhiều khả năng dự án sẽ phải xin gia hạn một vài năm. Phần mềm kế toán Các dự án do Ngân hàng Thế giới tài trợ sử dụng các phần mềm kế toán khác nhau miễn là   chúng đáp  ứng được công tác tài chính kế  toán. Các phần mềm cũng rất đa dạng như  Misa,  Bravo, Imas... Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra giám sát quản lý tài chính, một số yếu điểm   còn tồn tại liên quan đến phần mềm ...