Quản lý và tâm lý học: Phần 2

Nối tiếp phần 1 của tài liệu Quản lý và tâm lý học, phần 2 sẽ tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Kiểu người lãnh đạo và phong cách lãnh đạo, Những hiện tượng tâm lý trong hoạt động lãnh đạo quản lý, một số khía cạnh tâm lý trong công tác tổ chức cán bộ, giao tiếp trong công tác quản lý lãnh đạo. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản lý và tâm lý học: Phần 2CHƯƠNG VKIỂU NGƯỜI LẢNH ĐẠO VÀ PHONG CÁCH LÃNH ĐẠONhư chúng ta đã biết, tâm lý của mỗi cá nhân bao giờcũng có những nét chung (mang màu sắc thời đại, dân tộc, lứatuổi, giai cấp, nghề nghiệp v.v.) và những nét cá biệt của riêngcá nhân đó. Trong lĩiứi vực quản lý, lãnh đạo cũng vậy, mỗingười lãnh đạo đều có nét độc đáo riêng với tư cách là cá nhân,đồng thời lại có rứiững nét điển hình. Trong lý luận và thựctiễn, người ta thường phân loại kiểu người lãnh đạo sau khi đãgạt bỏ những nét riêng biệt ở từng cá nhân và chi giữ lại nhữngnét đặc trưng chung của từng rửióm các nhà lãnh đạo.Có một điều đặc biệt là, thông thường mỗi một kiểungười lãnh đạo lại có một phong cách lãnh đạo tưoTig ứng.Chính vì thế, khi tìm hiểu về phong cách lãnh đạo không thểkhông nghiên cứu bản chất của các kiểu người lãnh đạo.I. CÁC KIỂU NGƯỜI LÃNH ĐẠOTrong các sách, báo và tài liệu nghiên cứu đã xuất hiệnnhiều cách phân loại kiểu người lãnh đạo theo các cách tiếp cậnkhác nhau. Sau đây chúng ta sẽ nghiên cứu các cách phân loạicơ bản:1. Phân loại kiểu ngưòi lãnh đạo theo truyền thốngCách phân loại truyền thống chia ra ba kiểu ngưòd lãnhđạo; kiếu người lãnh đạo độc tài, kiểu người lãnh đạo dân chủvà kiều người lãnh đạo tự do. Đây là cách phân loại được nhiềungười rứiất trí.141- Người lãnh đạo thuộc kiểu độc tài hay chuyên c h ế ”là người luôn đòi hỏi cấp dưới phải phục tùng tuyệt đối mọimệnh lệnh của mình. Bản thân người lãnh đạo tự tìm hiểu, tựsuy nghĩ và quyết định tất cả các vấn đề, và cho rằng, chỉ cómình mới là người có quyền duy nhất được lựa chọn.- Người lãnh đạo thuộc kiểu dãn chủ là người luôntrưng cầu ý kiến của cấp dưới. Trước khi quyết định làm việc gìngười lãiứi đạo dân chủ thường tổ chức hội họp để lấy ý kiến vàsự trao đổi của mọi người. Trong mọi trường họp, người lãnhđạo dân chủ đều là chủ toạ và khuyến khích sự tham gia ý kiếncủa mọi nhân viên.- Người lãnh đạo thuộc kiểu tự do là người chỉ làm côngviệc cung cấp thông tin cho nhân viên. Người lãnh đạo tự dohầu như không tham gia vào hoạt động của tập thể mà để chomọi người phát huy hết khả năng độc lập, tự điều khiển tư duyvà hành động của mình, ít có sự điều hành của người lãnh đạo.Nếu xét về lịch sử hình thành thì kiểu lỄừửi đạo độc tàira đời sớm nhất, nó có từ thời thượng cổ. Chính bản thân mỗingười trong quá trình phát triển, sự lãnh đạo đầu tiên phải chịuvà trải qua là “sự lãnh đạo độc tài” của cha, mẹ và người lớn.Khái niệm dân chủ xuất hiện từ xã hội Hy Lạp cổ. Dođó, hình thành nên nguyên tắc dân chủ trong tổ chức và sự lãnhđạo dân chủ. Còn kiểu lãnh đạo tự do ra đòd muộn hom cả. Cácnhà lãnh đạo trong quá khứ chắc có dùng, song việc sử dụng nócòn mang tính cá nhân và chưa có tính phổ biến như ngày nay.Thực tế đã có nhiều ý kiến cho ràng, kiểu người lãnhđạo dân chủ là tốt nhất, và phê phán kịch liệt kiểu người lãnhđạo độc tài. Họ cho rằng, kiểu lãnh đạo độc tài xét vồ quanniệm đạo đức là không tốt, không “đắc nhân tâm” như kiểu nhàlãnh đạo dân chủ. Theo suy nghĩ của chúng tôi, sự đánh giá,nhận định dứt khoát như vậy chưa hẳn đã chính xác và kháchquan bởi lẽ:142- Hiệu quả của hoạt động quản lý, lãnh đạo không chỉphụ thuộc vào nhà lãnh đạo và phong cách lãnh đạo mà còn phụthuộc vào thực trạng của tổ chức đom vị, vào các khách thểquản lý, lãnh đạo.- Bản thân sự lãnh đạo dân chủ cũng không có nghĩa làmọi quyêt định đều dựa trên sự biểu quyết của tập thể. Sự lãnhđạo độc tài cũng không chỉ có nghĩa là sự thống trị bởi mộtngười và chỉ đem lại hậu quả xấu cho tập thể. Ngay kiểu lãnhđạo tự do cũng không là hoàn toàn không có sự lãnh đạo.Đe hiểu thêm về ba kiểu người lãnh đạo như đã nêu ra ởtrên, chúng ta hãy xem xét những đặc điểm tâm lý đặc trưngcho ba kiêu người lãnh đạo này.a)“chuyên chê ”Đặc điểm tâm lý ở kiểu người lãnh đạo độc tài hayThông thường ở kiểu người lãnh đạo độc tài, những đặcđiểm tâm lý nổi trội thường liên quan đến những đặc điểm vềkhí chất và ý chí. Có thể dẫn ra một số rứiững đặc điểm cụ thể sau:+ Phần nhiều những người lãnh đạo độc tài - có khí chấtnóng nảy hoặc thiên về nóng nảy. Trong rất nhiều tình huống ờhọ không tự chủ, kìm chế được bản thân, hay nổi cáu, thiên vềdam mê cá nhân và đánh giá theo chủ quan.+ Người lãnh đạo độc đoán thường hách dịch, có tínhtự ái và nhanh nhạy về thể diện bản thân. Họ là những người rấtkiên trì theo quyết định chủ quan của mình, ít thay đổi.+ Trong những tình huống công việc hay giao tiếp khikhông chịu nổi những tác động, phản bác, ý kiến nhận xét cóliên quan đến thể diện thường bộc lộ sư gay gắt. quyết đoán cao.+ Người lãnh đạo độc tài có khả năng tự tin, kiên địnhvà có nghị lưc, ý chí và đôi khi có cả tính tự kiêu, tự đại.Tuy nhiên, không phải bất cứ người nào có khí chấtnóng đều dẫn đến độc tài. Thực tế cho thấy nhiều người có khí143chất bình thản nhưng do háo danh, ích kỷ, muốn coi mình làtrên hết hay do kém cỏi năng lực và phẩm chât còn non yếucũng d ...