Quan niệm về bản chất 'nhân học' của văn học trong các giáo trình lí luận văn học Việt Nam từ 1960 đến nay

Bài viết này phân tích, đánh giá quá trình vận động, phát triển quan niệm về bản chất “nhân học” của văn học trong các giáo trình Lí luận văn học Việt Nam từ 1960 đến nay. Giai đoạn từ 1960 đến trước 1986, quan niệm về bản chất “nhân học” của văn học phụ thuộc vào tính chất giai cấp; từ 1986 đến nay, quan niệm về bản chất “nhân học” của văn học dần thoát khỏi tính chất giai cấp, ngày càng được các nhà lí luận khẳng định và đề cao trên nhiều phương diện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan niệm về bản chất “nhân học” của văn học trong các giáo trình lí luận văn học Việt Nam từ 1960 đến nay Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Đăng Hai _____________________________________________________________________________________________________________ QUAN NIỆM VỀ BẢN CHẤT “NHÂN HỌC” CỦA VĂN HỌC TRONG CÁC GIÁO TRÌNH LÍ LUẬN VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ 1960 ĐẾN NAY NGUYỄN ĐĂNG HAI* TÓM TẮT Bài viết này phân tích, đánh giá quá trình vận động, phát triển quan niệm về bản chất “nhân học” của văn học trong các giáo trình Lí luận văn học Việt Nam từ 1960 đến nay. Giai đoạn từ 1960 đến trước 1986, quan niệm về bản chất “nhân học” của văn học phụ thuộc vào tính chất giai cấp; từ 1986 đến nay, quan niệm về bản chất “nhân học” của văn học dần thoát khỏi tính chất giai cấp, ngày càng được các nhà lí luận khẳng định và đề cao trên nhiều phương diện. Từ khóa: văn học, bản chất nhân học, giáo trình, lí luận văn học. ABSTRACT The belief of the literature’s “anthropological” essence in Vietnamese literary theory textbooks from 1960 to date This article aimed at analyzing and assessing the developing process of the belief of the literature’s “anthropological” essence in Vietnamese literary theory textbooks from 1960 to date. From 1960 to 1986, this belief depends on the characteristics of classes; however, since 1986, the belief has been parting with these characteristics gradually, and is being confirmed and recognized more and more by theorists on many aspects. Keywords: literature, anthropological essence, textbook, literary theory. 1. Mở đầu niệm “văn học quý tộc”, “văn học bình Giáo trình lí luận văn học Việt Nam dân”. Đây là một quan niệm mới nhưng là một trong ba bộ phận chính thể hiện phù hợp với đặc trưng bản chất của văn quan điểm, nhận thức cũng như thành tựu học. Do đó, quan niệm này đã nhanh của LLVH Việt Nam. Giáo trình LLVH chóng được sử dụng phổ biến trong các có một vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng tài liệu nghiên cứu văn học ở Việt Nam trong quá trình đào tạo, hướng dẫn sinh nói riêng cũng như các nước trên thế giới viên, giáo viên khám phá bản chất, đặc nói chung. Vì vậy, tìm hiểu quan niệm về trưng của văn học. Văn học là nhân học, bản chất “nhân học” của văn học trong như M. Gorki đã nói. Trong nghiên cứu các giáo trình LLVH Việt Nam giúp văn học, khái niệm “nhân học” được chúng ta hiểu rõ hơn nhận thức, quan M.Gorki sử dụng lần đầu tiên vào năm niệm về bản chất và đặc trưng văn học 1928. Sau đó, trong một bài viết năm của các nhà LLVH Việt Nam. Từ đó, 1931, M. Gorki đã đề xuất quan niệm: chúng ta có những định hướng, lựa chọn “văn học là nhân học” thay cho các khái các giá trị nhân văn trong việc biên soạn giáo trình LLVH Việt Nam trong thời * HVCH, Trường Đại học Sư phạm TPHCM gian tới. 39 Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 55 năm 2014 _____________________________________________________________________________________________________________ Quan niệm về bản chất “nhân học” như một phương tiện biểu đạt, một công của văn học trong các giáo trình LLVH cụ chứ chưa thật sự xem đó là đặc trưng, Việt Nam từ những năm 1960 đến nay bản chất của văn học. Do đó, các nhà vận động qua hai giai đoạn chính: giai nghiên cứu cũng chưa chú trọng xác lập đoạn từ những năm 1960 đến trước 1986 quan niệm về bản chất “nhân học” của và giai đoạn từ 1986 đến nay. Mỗi giai văn học với tư cách là một phạm trù đoạn, các nhà lí luận có những quan niệm trong nghiên cứu văn học. và cách thể hiện riêng về bản chất “nhân Quan niệm về bản chất “nhân học” học” của văn học. của văn học trong các giáo trình LLVH 2. Quan niệm về bản chất “nhân thường gắn liền với vấn đề tính người học” trong các giáo trình trước 1986 (còn gọi nhân tính, tính nhân loại hay Trước năm 1986, giáo trình LLVH tính chủng loại), tính giai cấp. Lí thuyết Việt Nam chỉ có ba bộ chính thức được ...