Quản trị công ty - cần thực chất hơn hình thức

Quản trị công ty (Corporate governance) là thuật ngữ thường được đề cập đến trong hoạt động quản trị doanh nghiệp ở nước ta thời gian gần đây. Ngày càng có nhiều công ty cổ phần quan tâm đến khái niệm này, một phần, do đòi hỏi của pháp luật doanh nghiệp Việt Nam, phần khác, do đòi hỏi của chính các cổ đông (shareholders) và các bên liên quan (stakeholders) khác của doanh nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản trị công ty - cần thực chất hơn hình thức Quản trị công ty - cần thực chất hơn hình thứcQuản trị công ty (Corporate governance) là thuật ngữ thường được đề cập đến trong hoạt độngquản trị doanh nghiệp ở nước ta thời gian gần đây. Ngày càng có nhiều công ty cổ phần quantâm đến khái niệm này, một phần, do đòi hỏi của pháp luật doanh nghiệp Việt Nam, phần khác, dođòi hỏi của chính các cổ đông (shareholders) và các bên liên quan (stakeholders) khác của doanhnghiệp.Mặc dù pháp luật doanh nghiệp nước ta đã có những quy định điều chỉnh việc thành lập, tổ chức quản lývà hoạt động của doanh nghiệp, trong đó rất nhiều điều khoản ràng buộc doanh nghiệp phải hoạt độngcông khai, minh bạch, tuân thủ pháp luật, đối xử công bằng giữa các cổ đông, đảm bảo quyền lợi cổđông... nhưng trong thực tiễn vận hành, vẫn còn rất nhiều vấn đề phát sinh mà luật pháp không thể điềuchỉnh hết. Đó là lý do nhiều cổ đông, nhất là các cổ đông nhỏ trong các công ty cổ phần, cùng với một sốbên liên quan khác thường gây áp lực, buộc công ty phải xây dựng quy chế quản trị công ty riêng.Quy chế quản trị công ty thường được xây dựng trên cơ sở tuân thủ các quy định của pháp luật hiệnhành, đồng thời bổ sung thêm những quy định riêng cho phù hợp với đặc thù doanh nghiệp và mongmuốn của cổ đông cùng các bên liên quan.Mặt khác, không chỉ xuất phát từ áp lực của cổ đông hay các bên liên quan, mà chính HĐQT và bangiám đốc công ty cũng thường có khuynh hướng muốn xây dựng một quy chế quản trị công ty bài bản đểgiúp công ty hoạt động chuyên nghiệp, minh bạch nhằm nâng cao uy tín công ty và thu hút sự quan tâmcủa các nhà đầu tư bên ngoài.Tuy nhiên, do nhận thức về quản trị công ty còn nhiều hạn chế, đồng thời, không loại trừ yếu tố cố tìnhhiểu sai bản chất và ý nghĩa của quản trị công ty, các quy chế quản trị công ty được các doanh nghiệpViệt Nam xây dựng hiện nay thường mang tính hình thức, chung chung, chưa đáp ứng được yêu cầucần có của những nguyên tắc quản trị công ty theo thông lệ quản trị tốt nhất và chưa đáp ứng đượcnguyện vọng của cổ đông cũng như các bên liên quan.Hiện nay, các công ty niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán đều phải áp dụng quy chế quản trị công tydo Bộ Tài chính ban hành kèm theo Quyết định số 12/2007/QĐ-BTC ngày 13-3-2007. Tuy vậy, quy chếnày không chỉ bao gồm các quy định cụ thể để các công ty niêm yết áp dụng ngay mà còn bao gồm mộtsố điều khoản mang tính hướng dẫn để các công ty tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ riêng, miễn saođáp ứng các yêu cầu mang tính nguyên tắc trong quy chế.Vấn đề đặt ra là các công ty niêm yết sẽ thực hiện quyền tự quyết này như thế nào khi xây dựng quy chếnội bộ về quản trị công ty; và các công ty chưa niêm yết liệu có cần phải xây dựng quy chế quản trị côngty hay không?Để trả lời các câu hỏi này, trước hết, chúng ta hãy xem định nghĩa của cụm từ “quản trị công ty” trongquy chế quản trị công ty do Bộ Tài chính ban hành như sau:“Quản trị công ty” là hệ thống các quy tắc để đảm bảo cho công ty được định hướng điều hành và đượckiểm soát một cách có hiệu quả vì quyền lợi của cổ đông và những người liên quan đến công ty. Cácnguyên tắc quản trị công ty bao gồm:- Đảm bảo một cơ cấu quản trị hiệu quả;- Đảm bảo quyền lợi của cổ đông;- Đối xử công bằng giữa các cổ đông;- Đảm bảo vai trò của những người có quyền lợi liên quan đến công ty;- Minh bạch trong hoạt động của công ty;- Hội đồng quản trị và ban kiểm soát lãnh đạo và kiểm soát công ty có hiệu quả.Cách hiểu khái niệm quản trị công ty như trên tương đối phù hợp với thông lệ quốc tế tốt nhất (bestpractices) về quản trị công ty. Ở đây, cần lưu ý rằng quản trị công ty không chỉ liên quan đến cổ đông màcòn chi phối và ảnh hưởng đến các bên liên quan đến công ty. Vì vậy, các công ty (dù là niêm yết haychưa niêm yết), khi xây dựng quy chế quản trị công ty (đôi khi, gọi là các nguyên tắc quản trị công ty -corporate governance principles), cần hết sức lưu ý đến những người liên quan đến công ty, bao gồm cổđông, khách hàng, đối tác, chủ nợ, nhân viên, các cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng...Một quy chế quản trị công ty, ngoài việc phải đáp ứng các yêu cầu bắt buộc trong pháp luật doanhnghiệp như Luật Doanh nghiệp, Luật Chứng khoán và các văn bản dưới luật; quan trọng hơn, còn phảithể hiện được cách thức quản trị công ty chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả. Nếu như các yêu cầubắt buộc trong luật là điều kiện cần thì chính các yêu cầu từ thực tiễn hoạt động quản trị doanh nghiệp,trong đó rất quan trọng là kỳ vọng của cổ đông và các bên liên quan, mới là điều kiện đủ.Vì vậy, khi xây dựng quy chế quản trị công ty, ban lãnh đạo công ty phải biết công ty thực sự cần gì đểhoạt động chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả, đảm bảo được sự công bằng trong cả quyền, nghĩa vụvà lợi ích của cổ đông, và sự hài hòa với lợi ích của các bên liên quan khác. Tương tự như giấy chứngnhận ISO không phải chỉ để cho có, quy chế quản trị công ty cần thực chất hơn là hì ...