Quyền sao chép và trích dẫn tác phẩm trong môi trường giáo dục

Trong phạm vi bài viết này, tác giả phân tích những quy định của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam hiện hành liên quan đến quyền sao chép và trích dẫn tác phẩm trong môi trường giáo dục, đồng thời chỉ ra một số bất cập và đề xuất hướng hoàn thiện trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm từ Pháp, Hoa Kỳ và một số quốc gia khác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quyền sao chép và trích dẫn tác phẩm trong môi trường giáo dục TẠP CHÍ PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN - SỐ 46/2021 QUYỀN SAO CHÉP VÀ TRÍCH DẪN TÁC PHẨM TRONG MÔI TRƢỜNG GIÁO DỤC NGUYỄN TRỌNG LUẬN Ngày nhận bài: 13/01/2021 Ngày phản biện: 21/01/2021 Ngày đăng bài: 30/3/2021 Tóm tắt: Abstract: Theo quy định của pháp luật sở hữu trí According to IP Law, the copyrighttuệ, chủ sở hữu quyền tác giả có độc quyền owner has the exclusive rights to reproducetrong việc sao chép tác phẩm và có quyền the copyrighted work and has the right tocho phép hoặc ngăn cấm người khác thực authorize or prevent others from makinghiện sao chép tác phẩm của mình. Tuy nhiên, copies. However, in certain cases thetrong một số trường hợp nhất định, chủ sở copyright holders are not entitled to preventhữu quyền không có quyền ngăn cấm người others from copying. Besides, reasonablekhác sao chép tác phẩm. Bên cạnh đó, trích quoting from other authors‟ works todẫn hợp lý tác phẩm của người khác để bình comment on or illustrate ones works isluận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình authorized by law. The recognition of thesecũng là hành vi hợp pháp. Việc ghi nhận exceptions of copyright is the progressivenhững ngoại lệ quyền tác giả này là một điểm development of the Vietnam Intellectualrất tiến bộ của pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Property Law. Even so, there are many issuesNam. Mặc dù vậy, vẫn còn tồn tại nhiều vấn to discuss on this topic. In this article, theđề cần phải bàn luận xoay quanh vấn đề này. author analyzes the provisions of theTrong phạm vi bài viết này, tác giả phân tích Vietnamese Intellectual Property Law relatingnhững quy định của Luật Sở hữu trí tuệ Việt to the right to make a copy and to quote aNam hiện hành liên quan đến quyền sao chép work in the educational field and proposes thevà trích dẫn tác phẩm trong môi trường giáo direction of improvement based on thedục, đồng thời chỉ ra một số bất cập và đề experience from France, the United States,xuất hướng hoàn thiện trên cơ sở tham khảo and some other countries.kinh nghiệm từ Pháp, Hoa Kỳ và một số quốcgia khác. Từ khóa: Keywords: Quyền sao chép, trích dẫn, tác phẩm, Right of reproduction, citation, works,quyền tác giả, sở hữu trí tuệ. copyright, intellectual property. ThS., Luật học, GV Khoa Luật Dân sự, Trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh; Email: ntluan@hcmulaw.edu.vn 14 TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT, ĐẠI HỌC HUẾ1. Đặt vấn đề Thực trạng hiện nay cho thấy rất nhiều sinh viên sử dụng các tài liệu, giáo trình đượcsao chép trái phép để phục vụ cho việc học tập mà không nhận thức được rằng đó là hành vixâm phạm quyền tác giả. Tình trạng nhiều cơ sở in ấn, photocopy sẵn sàng nhận sao chépgiáo trình, tập bài giảng, sách chuyên khảo hay bất cứ tài liệu nào theo yêu cầu đang diễn ratràn lan cho thấy ý thức về việc tôn trọng quyền tác giả của nhiều người còn rất kém. Điềunày ảnh hưởng không nhỏ đến lợi ích của tác giả và chủ sở hữu quyền đối với tác phẩm. Việcsao chép trái phép tác phẩm diễn ra phổ biến, mất kiểm soát ngoài việc gây thiệt hại về vậtchất cho tác giả, chủ sở hữu quyền còn khiến các tác giả không còn động lực để tiếp tục sángtạo và công bố các công trình khoa học của mình. Bên cạnh đó, quyền trích dẫn tác phẩmcũng chưa được hiểu đúng đắn hoặc bị lạm dụng dẫn đến những vi phạm quyền tác giả. Vậytheo quy định của pháp luật hiện hành, việc sao chép, trích dẫn tác phẩm của người khác trongnhững trường hợp, chừng mực nào thì được coi là hợp pháp và liệu rằng những quy định nàyđã hợp l chưa.2. Quy định pháp luật Việt Nam về quyền sao chép và trích dẫn tác phẩm2.1. Quyền sao chép tác phẩm trong môi trường giáo dục Sao chép tác phẩm là một trong các quyền tài sản quan trọng của chủ sở hữu quyền tácgiả và được ghi nhận tại điểm c khoản 1 Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (được sửa đổi,bổ sung năm 2009 và năm 2019)1, sau đây gọi tắt là Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005. Theokhoản 2 Điều 21 Nghị định số 22/2018/NĐ-CP2 thì “Quyền sao chép tác phẩm quy định tạiđiểm c khoản 1 Điều 20 của Luật Sở hữu trí tuệ là quyền của chủ sở hữu quyền tác giả độcquy ...