Rèn các kĩ năng đọc hiểu cho học sinh qua dạy học đọc hiểu thể thơ Cinquains sách giáo khoa ngôn ngữ nghệ thuật của Mỹ

Bài viết xây dựng các giai đoạn dạy học đọc hiểu thể thơ Cinquains trong SGK Ngôn ngữ nghệ thuật Mỹ; từ đó, áp dụng vào thiết kế giáo án, bài giảng, hoạt động cho các giờ dạy học về thơ cũng như các tiết thực hành làm thơ có trong chương trình giảng dạy bộ môn Ngữ văn của Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rèn các kĩ năng đọc hiểu cho học sinh qua dạy học đọc hiểu thể thơ Cinquains sách giáo khoa ngôn ngữ nghệ thuật của Mỹ TẠP CHÍ KHOA HỌC - SỐ 42/2020 51 RÈN CÁC KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU CHO HỌC SINH QUA DẠY HỌC ĐỌC HIỂU THỂ THƠ CINQUAINS SÁCH GIÁO KHOA NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT CỦA MỸ Nguyễn Thị Linh, Nguyễn Thị Mai Anh Trường Đại học Thủ đô Hà Nội Tóm tắt: Rèn các kĩ năng đọc hiểu cho học sinh phổ thông theo định hướng phát triển năng lực là vấn đề được các nhà nghiên cứu giáo dục, các nhà giáo quan tâm. Dạy đọc hiểu tác phẩm văn chương, nhất là dạy đọc hiểu các thể thơ nổi tiếng trên thế giới trong các sách giáo khoa Ngữ văn, sách ngôn ngữ nghệ thuật có độ khó, cũng như sức hấp dẫn đặc biệt. Bài viết xây dựng các giai đoạn dạy học đọc hiểu thể thơ Cinquains trong SGK Ngôn ngữ nghệ thuật Mỹ; từ đó, áp dụng vào thiết kế giáo án, bài giảng, hoạt động cho các giờ dạy học về thơ cũng như các tiết thực hành làm thơ có trong chương trình giảng dạy bộ môn Ngữ văn của Việt Nam. Sau bài học, học sinh rèn luyện được tư duy phản biện và có được các kĩ năng đọc hiểu hay các kĩ năng xã hội khác. Từ khóa: Hoạt động trải nghiệm, Ngôn ngữ nghệ thuật, sách giáo khoa Mỹ, Cinquains, Haiku, thơ, giáo án. Nhận bài ngày 18.6.2020 ; gửi phản biện, chỉnh sửa, duyệt đăng ngày 20.7.2020 Liên hệ tác giả: Nguyễn Thị Mai Anh; Email: nmanh@hnmu.edu.vn 1. MỞ ĐẦU Dạy kĩ năng đọc hiểu là hoạt động quan trọng trong môn Ngữ văn chương trình giáo dục phổ thông mới, đặc biệt là dạy học Ngữ văn thông qua tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong môn. Các tiết thực hành làm thơ giờ đây đã trở thành một biện pháp để rèn 4 kĩ năng: Đọc, viết, nói, nghe giúp học sinh (HS) có thể chủ động quan sát, suy ngẫm và trải nhiệm để áp dụng vào các hoạt động thực tiễn, rèn kĩ năng xã hội cho học sinh. Giáo viên (GV) là người đồng hành, hướng dẫn học sinh tham gia vào các hoạt động trải nghiệm. Sách giáo khoa (SGK) Ngôn ngữ nghệ thuật của Mỹ với các chủ đề tích hợp, trong đó có các bài học cụ thể như: Dạy làm thơ Haiku, dạy làm thơ Cinquains đã thực sự giúp học sinh không chỉ hiểu về thể thơ mà còn biết cách làm thơ; hiểu những thông điệp về cuộc sống thông qua bài thơ, từ đó phát triển kĩ năng xã hội vận dụng vào cuộc sống. Đây là một hướng đi có ý nghĩa về nghiên cứu khi áp dụng dạy làm thơ trong nhà trường phổ thông tại Việt Nam. 2. NỘI DUNG 52 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 2.1 Hoạt động trải nghiệm trong dạy học Vấn đề học tập qua trải nghiệm không phải là vấn đề mới với nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, đây vẫn là vấn đề khá mới mẻ ở Việt Nam và cần nhiều nghiên cứu hơn về hoạt động trải nghiệm trong dạy học. Theo D.olb (1984) và Serre (1995), hoạt động học tập trải nghiệm dựa trên tương tác giữa kiến thức và sự trải nghiệm, đó là kiến thức được rút ra từ chính nguồn gốc của sự trải nghiệm của người học và giá trị, ý nghĩa của kiến thức lại được xác nhận qua sự trải nghiệm mới của người học. Quá trình này tạo thành một vòng lặp giữa kiến thức và sự trải nghiệm. Kiến thức mới luôn được hình thành qua sự trải nghiệm và sự trải nghiệm mới lại là môi trường để xây dựng kiến thức mới. Do đó, bản chất của mô hình chính là tổ chức hoạt động học tập dựa trên các hoạt động, hành động để người học tự kiến tạo kiến thức cho bản thân, và qua hoạt động, hành động người học lại vận dụng, áp dụng được kiến thức vào thực tiễn để xây dựng, hình thành các kiến thức mới. Hình ảnh: Mô hình hoạt động trải nghiệm. Giữa thế kỉ XX, nhà khoa học nổi tiếng người Mỹ John Dewey đã đưa ra quan điểm về vai trò của kinh nghiệm dạy học trong giáo dục. Theo ông, học qua trải nghiệm xảy ra khi một người học sau khi tham gia trải nghiệm nhìn nhận lại và đánh giá, xác định cái gì là hữu ích hoặc quan trọng cần nhớ và sử dụng những điều này đề thực hiện các hoạt động khác trong tương lai. Trong “Chương trình giáo dục phổ thông Anh Quốc” năm 2013, trung tâm Widehorizon thành lập năm 2004 được coi là niềm hi vọng của giáo dục ngoài trời, trong đó dạy học phiêu lưu - mạo hiểm là một hình thức của trải nghiệm sáng tạo. Các nghiên cứu về tâm lí học và giáo dục học cũng như các mô hình học tập trải nghiệm sáng tạo trên thế giới đã và đang khẳng định được vai trò, tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong hình thành và phát triển năng lực học s ...