Rèn luyện kĩ năng thiết kế hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Toán cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học

Bài viết Rèn luyện kĩ năng thiết kế hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Toán cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học hướng tới đề xuất một số biện pháp giúp sinh viên (SV) ngành Giáo dục tiểu học (GDTH), trường Đại học Quảng Nam (ĐHQN) rèn kĩ năng thiết kế HĐTN với mong muốn mỗi SV ra trường đều có thể nghiên cứu, khai thác và thiết kế được các hoạt động phù hợp với nội dung từng bài học, từng chủ đề, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rèn luyện kĩ năng thiết kế hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Toán cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC Nguyễn Thị Thu Thủy1 Tóm tắt: Bài viết đề xuất các biện pháp rèn kĩ năng thiết kế hoạt động trải nghiệm cho sinh viên trong dạy học môn Toán ở tiểu học. Có thể nói khi muốn tổ chức bất kì hoạt động dạy học nào thì khâu thiết kế luôn là khâu khá quan trọng. Hoạt động trải nghiệm cũng vậy, muốn tổ chức tốt cần phải thiết kế một cách hợp lí. Theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 thì Hoạt động trải nghiệm là một nội dung bắt buộc vì vậy đòi hỏi trong dạy học ở tiểu học nói chung và dạy học môn Toán nói riêng cần phải có năng lực thiết kế được các hoạt động trải nghiệm. Việc làm này sẽ giúp học sinh vận dụng các kinh nghiệm tổng hợp của bản thân vào việc học tập qua thực tế, đồng thời tạo được sự hứng thú, tích cực khám phá ở học sinh. Để đạt được điều đó, mỗi sinh viên ngay từ khi còn ngồi trên giảng đường đại học cần phải trang bị cho mình những kiến thức và kĩ năng cần thiết để vững vàng và tự tin trong việc thiết kế và tổ chức các hoạt động trải nghiệm ở trường tiểu học. Từ khóa: tiểu học, thiết kế, hoạt động trải nghiệm, dạy học, môn Toán 1. Mở đầu Học tập qua trải nghiệm đã được thực tế chứng minh rất hiệu quả trong giáo dục, có những đóng góp giá trị đối với sự phát triển của học sinh (HS). Thông qua học tập trải nghiệm, HS có cơ hội áp dụng các kiến thức và ý tưởng vào các tình huống thực tế, từ đó HS nắm bắt khái niệm và ghi nhớ bền vững, bên cạnh đó HS còn có nhiều cơ hội để phát huy tính sáng tạo thông qua việc tìm tòi nhiều phương án giải quyết vấn đề, ngoài ra còn hình thành, phát triển ở HS năng lực thích ứng với cuộc sống, giúp HS khám phá bản thân và thế giới xung quanh, hình hành cho HS thói quen tích cực trong cuộc sống hằng ngày. Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 [1] bắt đầu thay đổi từ cấp Tiểu học. Đó là sự đổi mới căn bản toàn diện mọi mặt gồm nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá nhằm hướng đến phát triển năng lực và phẩm chất HS. Điểm nhấn trong nội dung thay đổi của CTGDPT 2018 chính là đưa Hoạt động trải nghiệm (HĐTN) vào dạy học bắt buộc xuyên suốt qua các cấp học và nội dung này được Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn thành chương trình cụ thể ở từng lớp. Có thể nói HĐTN là một nội dung mới và được các trường tiểu học không chỉ triển khai đối với lớp 1 ở chương trình mới mà ngay với cả học sinh từ lớp 2 đến lớp 5 đang học theo chương trình cũ cũng được khuyến khích thực hiện. Riêng đối với chương trình môn Toán 2018 [2], HĐTN được tách biệt thành một nội dung riêng biệt trong từng lớp và 1. ThS., Trường Đại học Quảng Nam 109 RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM... kèm theo những yêu cầu cần đạt cụ thể. Điều này giúp cho người dạy có cơ sở để xem xét và lựa chọn nội dung dạy học, tuy nhiên việc thiết kế các HĐTN có sự gắn kết giữa kiến thức Toán học với thực tiễn cuộc sống sao cho phù hợp với từng đối tượng HS và điều kiện của từng địa phương là một vấn đề không hề dễ dàng. Chính vì thế bài viết này hướng tới đề xuất một số biện pháp giúp sinh viên (SV) ngành Giáo dục tiểu học (GDTH), trường Đại học Quảng Nam (ĐHQN) rèn kĩ năng thiết kế HĐTN với mong muốn mỗi SV ra trường đều có thể nghiên cứu, khai thác và thiết kế được các hoạt động phù hợp với nội dung từng bài học, từng chủ đề, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Hoạt động trải nghiệm Theo Đặng Thị Thúy Hồng [4], “HĐTN là các hoạt động giáo dục bắt buộc, trong đó HS huy động tổng hợp các kiến thức và kĩ năng từ nhiều lĩnh vực giáo dục khác nhau để trải nghiệm thực tiễn, tham gia hoạt động hướng nghiệp và hoạt động phục vụ cộng đồng dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, qua đó hình thành những phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và một số năng lực thành phần đặc thù, nâng cao nhận thức về thế giới khách quan.” Theo Phạm Quang Tiệp [6], “HĐTN là HĐ giáo dục, trong đó HS dựa trên sự tổng hợp kiến thức của nhiều lĩnh vực giáo dục và nhóm kĩ năng khác nhau để trải nghiệm thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình và tham gia HĐ phục vụ cộng đồng dướisự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, qua đó hình thành những phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và một số năng lực thành phần đặc thù của HĐ này: năng lực thiết kế và tổ chức HĐ; năng lực thích ứng với sự biến động của nghề nghiệp và cuộc sống.” Theo chúng tôi, HĐTN là các hoạt động thực tiễn, trong đó HS được trực tiếp tham gia vào những hoạt động cụ thể, học sinh sẽ sử dụng kinh nghiệm, kĩ năng vốn có của mình để hoàn thành những nhiệm vụ được giao. Thông qua đó các em tự mình tiếp thu thêm những kiến thức kĩ năng mới, củng cố kinh nghiệm cũ. Như vậy HS sẽ ghi nhớ lâu hơn và khắc sâu kiến thức đã học. Điều này khẳng định vai trò của hoạt động trải nghiệm đối với hoạt động dạy học và giáo dục; nhấn mạnh đến tính tham gia trực tiếp, chủ động tích cực của HS, phạm vi các chủ đề hay nội dung hoạt động và kết quả đầu ra là năng lực thực tiễn, phẩm chất và tiềm năng sáng tạo ở người học. 2.2. Các hình thức hoạt động trải nghiệm Theo [5] các hình thức HĐTN gồm Hoạt động câu lạc bộ; Dự án học tập; Trò chơi học tập; Hoạt động chiến dịch; Tổ chức diễn đàn; Hoạt động nhân đạo; Sân khấu tương tác; Hoạt động tình nguyện; Tham quan dã ngoại; Lao động công ích; Hội thi/ Cuộc thi; Sinh hoạt tập thể; Hoạt động giao lưu; Hoạt động thực tiễn. Tuy nhiên theo chúng tôi, việc thiết kế HĐTN trong dạy học môn Toán ở tiểu học phù hợp với một số hình thức như: 110 NGUYỄN THỊ THU THỦY + Hoạt động câu lạc bộ: Câu lạc bộ là hình thức sinh hoạt ngoại khóa của những nhóm ...