Rối loạn vị giác do thuốc

Rối loạn vị giác do thuốcVị giác của con người có thể bị ảnh hưởng bởi hàng trăm loại thuốc khác nhau, bao gồm cả các thuốc kê đơn, thuốc bán không cần đơn, thảo dược, các loại vitamin và khoáng chất. Thuốc có thể gây ảnh hưởng đến vị giác do làm giảm chức năng hoạt động của thần kinh vị giác hoặc làm biến đổi cảm nhận về vị hoặc gây ra vị giác ảo. Các nghiên cứu cho thấy, có sự khác biệt đáng kể giữa các cá thể về mức độ nhạy cảm với các rối...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rối loạn vị giác do thuốc Rối loạn vị giác do thuốcVị giác của con người có thể bị ảnh hưởng bởi hàng trăm loại thuốc khác nhau, baogồm cả các thuốc kê đơn, thuốc bán không cần đơn, thảo dược, các loại vitamin vàkhoáng chất.Thuốc có thể gây ảnh hưởng đến vị giác do làm giảm chức năng hoạt động của thần kinhvị giác hoặc làm biến đổi cảm nhận về vị hoặc gây ra vị giác ảo. Các nghiên cứu chothấy, có sự khác biệt đáng kể giữa các cá thể về mức độ nhạy cảm với các rối loạn vị giácgây ra do thuốc. Mặc dù tần suất và độ lưu hành chính xác còn chưa được xác định nhưngloại tai biến này có xu hướng xảy ra phổ biến hơn ở những người lớn tuổi. Thuốc chốngung thư, kháng sinh, chống nấm, thuốc tim mạch, an thần là những nhóm thuốc chủ yếugây ra các rối loạn vị giác ở người sử dụng.Các thuốc kháng sinh, chống nấm và diệt virutNhiều loại kháng sinh khi sử dụng có thể gây ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến chứcnăng vị giác bằng các cơ chế khác nhau. Ví dụ như khi dùng liên tục và kéo dài, một sốkháng sinh có thể làm thay đổi hệ vi khuẩn bình thường ở niêm mạc miệng, dạ dày vàruột, dẫn đến các rối loạn vị giác và nhiễm trùng ở vùng răng miệng. Một số kháng sinhcó thể gây ra vị đắng, chua hoặc vị kim loại ở trong miệng, một số khác có thể gây rốiloạn cảm nhận với một số loại muối. Cách uống kháng sinh cũng có thể ảnh hưởng đếnmức độ gây rối loạn vị giác của thuốc. Do các kháng sinh tan nhanh hơn trong môitrường axít và vị đắng của chúng thường không được trung hòa bởi các chất gây ngọt nênkháng sinh thường sẽ gây vị đắng trong miệng nhiều hơn nếu được uống cùng với cácthức ăn hoặc đồ uống có môi trường axít so với khi được uống cùng nước.Trong số các thuốc chống nấm, terbinafin là thuốc có liên quan rõ rệt nhất với các rốiloạn vị giác. Thuốc này có thể gây ảnh hưởng đến vị giác thông qua con đườngcholesterol pathway hoặc ức chế thụ thể của các enzym cytochrom P450. Các rối loạn vịgiác xảy ra ở khoảng 2-3 % số người sử dụng terbinafin. Khoảng thời gian từ lần đầuuống thuốc cho đến khi xuất hiện các rối loạn vị giác thường là khoảng 5-6 tuần và vịgiác thường sẽ hồi phục vài tháng sau khi ngưng dùng thuốc. Rối loạn vị giác liên quanđến terbinafin thường gặp hơn ở những người trên 55 tuổi hoặc có thể trạng gầy.Một số thuốc diệt virut cũng có thể gây các biến loạn vị giác, thường là vị đắng kéo dàitrong miệng. Vị đắng của amantadin và oseltamivir dưới dạng hỗn dịch (thường dùngtrong điều trị các loại cúm) sẽ tăng lên nếu thuốc được sử dụng trong môi trường axít.Các hóa chất chống ung thưCác thuốc này có thể phá hủy các thụ thể thần kinh cảm giác, từ đó làm giảm khả năngcảm nhận vị giác. Tác nhân thường gặp nhất là carboplatin, cyclophosphamid,doxorubicin, fluorouracil, levamisol và methotrexate vì các thuốc này có thể làm tổnthương các thụ thể thần kinh khứu giác và vị giác. Các tổn thương này có thể là vĩnh viễnnếu quần thể tế bào gốc cũng bị phá hủy, làm ngăn cản khả năng tái tạo các thụ thể thầnkinh. Các hóa chất chống ung thư cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng vị giác bằngcách làm thoái hóa niêm mạc mũi và niêm mạc miệng, lưỡi. Một số thuốc có thể gây ra vịđắng tức thì sau khi truyền thuốc và trong một số trường hợp có thể làm thay đổi cảmnhận về vị giác trong một vài tháng do thuốc ngấm trực tiếp vào tuyến nước bọt. Mấtchức năng của lưỡi cũng được ghi nhận sau dùng pegylated liposomal doxorubicin.Ngoài ra, hóa chất chống ung thư cũng có thể gây suy giảm miễn dịch thứ phát, dẫn đếnnhiễm trùng và nhiều vấn đề khác ở miệng, góp phần gây ra các rối loạn về vị giác.Các thuốc tim mạchGần như tất cả các nhóm thuốc tim mạch đều có liên quan với các rối loạn về vị giác, baogồm các thuốc điều trị rối loạn mỡ máu, thuốc kích thích giao cảm, thuốc ức chế menchuyển, thuốc chẹn thụ thể angiotensin II, thuốc chống rối loạn nhịp tim, thuốc lợi tiểu vàgiãn mạch vành. Trong các nhóm thuốc kể trên, nhóm ức chế men chuyển có liên quan rõrệt nhất với các rối loạn vị giác, với khoảng 60-70% số người sử dụng có những rối loạnvề vị giác ở những mức độ khác nhau. Trong thực tế, khoảng hơn 1/3 tổng số các thuốcđiều chỉnh huyết áp đang được sử dụng hiện nay có những ảnh hưởng không mong muốnđối với vị giác.CorticosteroidCorticosteroid có thể gây rối loạn vị giác thông qua cơ chế ức chế miễn dịch tương tựnhư các hóa chất chống ung thư. Các dẫn chất khác nhau có khả năng gây rối loạn vị giáckhác nhau cho dù các hoạt tính khác có thể tương đương nhau. Theo một nghiên cứu sosánh 3 loại corticosteroid là dexamethason, prednison và prednisolon cho thấy, prednisoncó nguy cơ lớn nhất và dexamethason có nguy cơ thấp nhất về khả năng gây rối loạn vịgiác. Với các loại corticosteroid xịt mũi dùng trong điều trị các bệnh viêm mũi xoang dịứng, các nghiên cứu cũng cho thấy, triamcinolon gây rối loạn vị giác nhẹ hơn và ít dư vịhơn so với mometason và fluticasone propionate. Các loại corticosteroid đường tiêmtruyền nếu dùng liề ...