Sán lá gan nhỏ - TS Nguyễn Ngọc San

Có 3 loại SLGN gây bệnh cho ngời.- Phân bố chủ yếu ở châu á: Trung Quốc, NhậtBản, Triều Tiên, Đài Loan, Lào, Campuchia,Việt Nam…- Theo ướctính trên thế giới có khoảng 19 triệungườimắc bệnh này (WHO, 1995).- Việt Nam, bệnh phân bố ở 21 tỉnh. Chủ yếu ởvùng đồng bằng Bắc Bộ: Ninh Bình, NamĐịnh, Nam Hà…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sán lá gan nhỏ - TS Nguyễn Ngọc San·iGiíi thiÖu h×nh thÓc¸c lo¹i slgn g©y bÖnh S¸n trëng thµnh kÝ sinh ë ®êngdÉn mËt trong gan, ®Î trøng, trøngtheo èng dÉn mËt vµo ruét, theoph©n ra ngoµi. Sau khi r¬i vµo níc, trøng ph¸ttriÓn thµnh Êu trïng l«ng vµo ècÊu trïng ®u«i vµo c ¸ nang Êutrïng (qua 2 vËt chñ phô).Vßng ®êi sinh häc cña s¸n l¸ gan nhá Ngêi hoÆc c¸c vËt chñ chÝnh kh¸c (chã,mÌo ) ¨n c¸ cã nang Êu trïng cßn sèng; khi®Õn t¸ trµng, Êu trïng tho¸t nang. Sau 15 giê Êu trïng ®i ngîc lªn ®êng dÉnmËt, hoÆc ®êng dÉn tôy; sau 1 th¸ng ph¸t triÓnthµnh s¸n truëng thµnh vµ kÝ sinh ë ®ã. Trong c¬ thÓ ngêi s¸n sèng ®îc: 15 - 25n¨m. T¹i n¬i kÝ sinh ë èng mËt, èng tôy, s¸n l¸ g©yph¶n øng viªm, t¨ng sinh tæ chøc liªn kÕt vµ cãthÓ dÉn ®Õn x¬ chai. Thµnh èng mËt, èng tôydµy lªn, cã thÓ g©y t¾c hoÆc g©y ung th. Trêng hîp nhiÔm Ýt s¸n: bÖnh tiÕn triÓnthÇm lÆng, Ýt hoÆc kh«ng cã biÓu hiÖn l©m sµng. Trêng hîp nhiÔm nhiÒu s¸n (kho¶ng 100s¸n trë lªn): triÖu chøng l©m sµng râ. BiÓu hiÖn LS ®a d¹ng, víi triÖu chøng kh«ng®Æc trng: ngêi mÖt mái, kÐm ¨n, ®au vïngrèn, vïng h¹ sên ph¶i, ®i láng, t¸o xen kÏ, cãthÓ cã biÓu hiÖn dÞ øng, næi mÒ ®ay, lªn c¬nhen b¹ch cÇu ¸i toan t¨ng cao: 15 - 25%. TriÖu chøng thêng gÆp: viªm tói mËt, viªm®êng dÉn mËt m¹n tÝnh: vµng da, ch¶y m¸ucam, ®au vïng gan, ®Çy bông, ®i láng, gansng to NÕu s¸n kÝ sinh ë ®êng dÉn tôy, cã biÓuhiÖn viªm tôy cÊp hoÆc m¹n NÕu s¸n l¸ kÝ sinh ë c¶ ®êng mËt vµ®êng tôy biÓu hiÖn bÖnh phøc t¹p ®a d¹ng,cã thÓ x¬ gan, suy mßn, cæ tríng BÖnh nh©n thuêng kh«ng chÕt v× s¸n l¸gan nhá, mµ chÕt v× nhiÔm trïng, do søc ®Òkh¸ng c¬ thÓ gi¶m sót.3.1. L©m sµng: Tuy cã nhiÒu biÓu hiÖn l©m sµng kh¸ râ nhng kh«ng ®Æc hiÖu.3.2. KÝ sinh trïng häc: §©y lµ chÈn ®o¸n cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh, xÐt nghiÖm ph©n hoÆc dÞch t¸ trµng, dÞch mËt t×m trøng.3.3. MiÔn dÞch häc: C¸c ph¶n øng øng miÔn dÞch víi kh¸ng nguyªn cña SLGN nh miÔn dÞch huúnh quang, ELISA cã tÝnh ®Æc hiÖu cao.3.4. DÞch tÔ häc: X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè dÞch tÔ häc cã vai trß rÊt quan träng, nh ë vïng dÞch tÔ s¸n l¸ gan nhá lu hµnh, cã thãi quen ¨n gái c¸.+ Cloroquin diphosphate: thuèc tríc ®©y dïng.+ Hexachloroparaxylol (cloxyl): uèng 50 mg/kg/ ngµy, uèng c¸ch ngµy, ®iÒu trÞ 5 - 12 ngµy.+ Bithionol: liÒu 30 - 50 mg/kg thÓ träng 1 ngµy, uèng c¸ch nhËt 2 - 3 tuÇn.+ Praziquantel: liÒu 75mg/ kg thÓ träng/ chia ba lÇn trong ngµy uèng 1 - 2 ngµy. C¸c tØnh miÒn B¾c cã loµi C¸c tØnh miÒn Nam cã loµi5.1. Nguån bÖnh:ngêi, chã, mÌo.5.2. MÇm bÖnh: nang Êu trïng SLGN ë vËt chñ phô 2.5.3. §êng l©y: ®êng tiªu ho¸.5.4. Phßng bÖnh: kh«ng ¨n cha nÊu chÝn kÜ. §iÒu trÞ triÖt ®Ó cho ngêi bÖnh, qu¶n lÝ nguån ph©n, kh«ng nu«i c¸ b»ng ph©n ngêi.