Sản xuất hạt giống và công nghệ hạt giống - Chương 11

CHƯƠNG 11 CHẾ BIẾN HẠT GIỐNGChương này giới thiệu các kĩ thuật thu hoạch, làm sạch, chế biến hạt giống, bảo quản, tách hạt
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sản xuất hạt giống và công nghệ hạt giống - Chương 11 CHƯƠNG 11 CH BI N H T GI NG11.1 Thu ho ch11.1.1 Th i ñi m thu ho chTh i ñi m thu ho ch khi h t chín vì n u thu ho ch s m nh hư ng ñ n năng su tch t lư ng h t gi ng, thu ho ch mu n t n th t h t l n do h t chín qu v m t h tho c hư h ng h t ngay trên cây. Th i ñi m thu ho ch r t quan tr ng và c n ñ m b onguyên lý chung sâu ñây: + Ch t lư ng h t gi ng ñ c bi t s c s ng và kh năng n y m m + Năng su t h t gi ng + Thu n ti n cho phơi s y, ch bi n (tr i n ng và khô)Loài cây thu ho ch mu n t n th t h t như c i, chúng tách qu và rơi h t trên ñ ngru ng c n thu ñúng th i ñi m khi qu màu xanh chuy n sang màu vàng. Tuy nhiêncác qu trên cùng m t bông không chín cùng th i gian, khi kho ng 50 s qu trênbông chín có th thu ho ch ñư c. Sau khi thu và b o qu n chúng trong phòng choquá trình chín ti p t c b ng treo c bông hoa trên dây và có d ng c h ng h t rơiphía dư i. H t phong lan cũng là lo i qu nang thu ho ch ngay khi qu chuy n xanhsang nâu, th i gian chín r t khác nhau có loài vài tháng có loài ch sau th ph n 35ngày h t ñã chín. ð m h t khi thu ho ch cũng là m t yêu c u ñ i v i h t gi ng, ñ m h t khi thu ho ch ph thu c vào loài cây tr ng, th i ti t và môi trư ng thuho ch. V i các lo i cây tr ng có th phân thành 3 lo i qu là : + Qu khô như các cây c i, rau di p, ñ u, c c i ñư ng , hành.. + Qu th t: qu khô sau khi thu ho ch và h t có th tách khi qu khô như cà tím, bí ngô, t + Qu th t ư t : lo i qu này ñ m cao , h t có màng gelatin ho c mucilat bao b c, tách h t b ng lên men ho c hóa ch t như cà chua, dưa chu tNhư v y ñ m h t, th i ñi m thu ho ch r t ph thu c vào các loài cây tr ng nhưngnh ng căn c ch y u là + Màu s c v qu + Màu s c h t + ð tàn c a cây11.1.2 Phương pháp thu ho chThu ho ch b ng tay áp d ng trong ñi u ki n cây tr ng qu không chín cùng th iñi m như cà chua, dưa chu t s d ng tay ng t t ng qu hay chùm qu . Phương phápnày ñ m b o t t ch t lư ng h t gi ng và năng su t nhưng chi phí cao, d n ñ n giáthành h t gi ng cao. Thu ho ch b ng máy gi m công lao ñ ng, th i gian thu ho chng n an toàn hơn ñ i v i h t gi ng. Thu ho ch b ng máy c n có máy thu ho ch phùh p v i loài cây tr ng, di n tích s n xu t gi ng ph i ñ l n, ñ ng ru ng thu n ti ncho cơ gi i. Trong thu ho ch b ng máy k t h p thu ho ch và tách h t nâng cao hi uqu v i nh ng loài cây tr ng có th th c hi n hai khâu này ñ ng th i như lúa, ngô.Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình S n xu t gi ng và công ngh h t gi ng----------------------- 210 http://www.ebook.edu.vnThu ho ch b ng máy yêu c u công nhân có k năng và hi u bi t v máy thu ho chvà yêu c u s n xu t h t gi ng11.2 Các bư c ch bi n h t gi ng và nguyên lýM c ñích c a vi c ch bi n qu hay h t gi ng là ñ thu ñư c nh ng h t gi ng s ch,có ch t lư ng cao , d b o qu n và x lý khi ti n hành ch bi n như ch bi n sơ b,v n chuy n hay gieo h t. Công ngh ch bi n bao g m m t s phương pháp , khnăng áp d ng c a phương pháp này khác nhau .Công ngh ch bi n có th ñư c chiathành 7 bư c sau ñây: 1) Làm s ch sơ b : ñ i v i các lo i qu và h t có nhi u m nh v n, cành ,ho c các qu lép v.v 2) C t tr sau thu ho ch: ñ i v i các lo i qu còn ti p t c chín sau thu ho ch ho c c n s y qua ch tách h t 3) Tách h t: ñ i v i nh ng qu ñã ñư c thu ho ch nhưng ch riêng h t gi ng ( và ñôi khi là m t ph n c a qu ) ñư c c t gi và ñem gieo. N u v t li u gieo tr ngch là h t gi ng thì ph i ti n hành tách h t kh i qu , th t qu . 4) Lo i qu và h t có cánh: lo i b nh ng ph n th a như gai, áo h t và lông. 5) Làm s ch: lo i b các lo i qu và h t l n v i các ph n khác c a qu như lá, cành , h t lép, h t l và v . 6) Phân lo i h t: ñ i v i các lo i h t thay ñ i nhi u v kh i lư ng và kích thư c. Phân lo i h t ñ m b o cho lô h t ñ ng ñ u. 7) ði u ch nh ñ m phù h p: ñ i v i các lo i h t mà sau các bư c trên v n có ñ m cao hơn ho c th p hơn ñ m tiêu chu n ñ i v i t ng lo i h t ph i ñi u ch nh ti p ñ ñ t tiêu chu n.Ch bi n h t gi ng thư ng ñư c ti n hành theo bư c trên nhưng không ph i t t ccác lo i h t ñ u ph i qua ñ y ñ các bư c mà tùy lo i h t có th b qua m t s bư c.M i m t bư c trong quy trình ch bi n có nh ng k thu t phù h p tránh gây h i vànguy cơ hao h t h t gi ng. Trong quá trình ch bi n có th x y ra k t qu khôngmong mu n, ch bi n k quá có th phá h y h t, làm cho h t m t kh năng n y m mho c gi m kh năng b o qu n. M t h th ng ch bi n h t gi ng liên hoàn r t có l icho qu n lý ch t lư ng h t gi ng trong quá trình ch bi n11.2.1 Làm s ch sơ bLàm s ch sơ b chính là lo i b các v t to như lá, cành và qu lép. Bư c làm s ch sơqua này ñư c ti n hành ch y u là ñ gi m kh i lư ng v n chuy n và b o qu n sauthu ho ch..Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình S n xu t gi ng và công ngh h t gi ng-------------------- ...