Sáng kiến kinh nghiệm - Đề tài: Giúp học sinh học tốt bộ môn Lịch sử ở trường THCS thông qua việc sử dụng các sơ đồ để dạy học

Tài liệu tham khảo đề tài: Phương pháp dạy học Giúp học sinh học tốt bộ môn Lịch sử ở trường THCS thông qua việc sử dụng các sơ đồ để dạy học. Phương pháp này nhằm rèn luyện năng lực tư duy, khả năng tưởng tượng, sáng tạo phát triển trí tuệ, trí thông minh...của học sinh nói chung và góp phần giúp giáo viên tiến hành một giờ dạy học hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm - Đề tài: Giúp học sinh học tốt bộ môn Lịch sử ở trường THCS thông qua việc sử dụng các sơ đồ để dạy học SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMĐề tài : GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT BỘ MÔN LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG THCS THÔNG QUA VIỆC SỬ DỤNG CÁC SƠ ĐỒ ĐỂ DẠY HỌC I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận Việc học tập Lịch sử, cũng như học tập bất cứ bộ môn nào ở nhà tr ườngđều nhằm cung cấp kiến thức khoa học, hình thành thế giới quan khoa h ọc,phẩm chất đạo đức chính trị cho học sinh. Trong những năm qua khi thực hiện chương trình thay sách giáo khoa, việcđổi mới phương pháp dạy học đã được nhiều người quan tâm và kh ẳng đ ịnh vaitrò quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học trong vi ệc nâng cao ch ấtlượng dạy học.. Bộ môn Lịch sử cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ sởcủa khoa học lịch sử, nên đòi hỏi học sinh không chỉ nhớ mà còn ph ải hiểu vàvận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống. Cùng với các môn học khác, việc họctập Lịch sử giúp học sinh phát triển tư duy và sáng tạo. Đã có quan ni ệm sai l ầmcho rằng học Lịch sử chỉ cần học thuộc lòng sách giáo khoa, ghi nhớ các s ự ki ện- hiện tượng lịch sử là đạt, không cần phải tư duy - động não, không có bài t ậpthực hành,… Đây là một trong những nguyên nhân làm suy giảm chất lượng mônhọc. Điều quan trọng nhất trong việc đổi mới phương pháp dạy học là thầy dạythế nào để học sinh động não, làm phát triển trí thông minh, tính sáng t ạo c ủacác em, đưa chất lượng của bộ môn ngày càng có hiệu quả. Hi ện nay, trong quátrình dạy học trên lớp, hoạt động trí tuệ chủ yếu của học sinh là ghi nhớ và táihiện. Ở nhà, học sinh tự học dưới dạng học bài và làm bài…nh ưng v ề căn b ảnđã được hướng dẫn ở lớp, nên hoạt động trí tuệ của học sinh vẫn nặng về rènluyện trí nhớ và khả năng tái hiện. Như vậy, rèn luy ện năng l ực tư duy, kh ảnăng tưởng tượng, sáng tạo phát triển trí tuệ, trí thông minh…của học sinh nói 1chung được xem là nhiệm vụ chủ yếu, nhiệm vụ quan trọng nhất của quá trìnhdạy học hiện đại. Chính vì vậy, then chốt của việc đổi mới phương pháp dạyhọc là điều chỉnh mối quan hệ giữa tái hiện và sáng tạo, đến việc tăng cườngcác phương pháp sáng tạo nhằm đổi mới tính chất hoạt động nhận th ức của họcsinh trong quá trình dạy học. 2. Cơ sở thực tiễn : Dạy học Lịch sử là dạy những sự gì đã xảy ra trong quá kh ứ, m ỗi bài h ọcđều có rất nhiều sự kiện và khái niệm lịch sử, h ọc sinh phải nh ớ và hiểu. Trongthực tế hiện nay, còn nhiều học sinh học tập một cách th ụ đ ộng, ch ỉ đ ơn thu ầnlà nhớ kiến thức một cách máy móc mà chưa rèn luyện kỹ năng tư duy. H ọc sinhchỉ học bài nào biết bài đấy, nhớ các kiến thức lịch sử một cách rời rạc và rấtnhanh quên, thậm chí bài chỉ mới học tiết trước thì đến tiết sau đã không cònnhớ được gì nữa. Ngoài ra, do quan niệm sai lệch về vị trí, ch ức năng của môn l ịch s ử trongđời sống xã hội. Một số học sinh và phụ huynh có thái độ xem th ường bộ mônlịch sử, coi đó là môn học phụ, môn học thu ộc lòng, không c ần đ ầu t ư công s ứcnhiều, dẫn đến hậu quả học sinh không nắm đựơc nh ững sự ki ện l ịch s ử c ơbản, nhớ sai, nhầm lẫn kiến thức lịch sử là hiện t ượng khá ph ổ bi ến trong th ựctế ở nhiều trường. Trong điều kiện hiện nay, việc giảng dạy và học tập bộ môn l ịch s ử v ẫncòn nhiều bất cập như: Chương trình sách giáo khoa khá nặng nề, quá tải về kếtcấu các nội dung, về thời lượng của chương trình. Ch ương trình còn n ặng v ề líthuyết mà rất ít số tiết thực hành và ôn tập ( điển hình là L ịch S ử 9 ). Trong m ỗibài dạy lại có quá nhiều sự kiện làm cho học sinh ít h ứng thú h ọc l ịch s ử vì khónhớ , khó thuộc 2 Qua nhiều năm giảng dạy lịch sử , bản thân tôi luôn trăn tr ở đ ể tìm ranhững phương pháp giúp học sinh hứng thú h ọc tập bộ môn h ơn và đ ạt k ết qu ảcao hơn . Một trong những phương pháp có hiệu quả tôi đã thực hiện gây h ứngthú học tập cho học sinh là sử dụng các sơ đồ đ ể d ạy và c ủng c ố bài h ọc. Trêncơ sở đó, bản thân tôi đã chọn đề tài nhỏ về đổi mới ph ương pháp d ạy h ọc:Giúp học sinh học tốt bộ môn Lịch sử ở trường THCS thông qua việc sửdụng các sơ đồ để dạy học II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Thực trạng của vấn đề Trong những năm qua, mặc dù chương trình và sách giáo khoa đã có thayđổi, nhưng lượng kiến thức trong mỗi bài học vẫn rất nhiều. Đa s ố h ọc sinhkhông hề quan tâm đến môn Lịch sử, các em th ậm chí còn không sử d ụng c ảSách Giáo Khoa lịch sử trong giờ học lịch sử tại trường nên dẫn đến tình trạnghọc sinh học mà không hiểu, nhớ nội dung bài học là gì. Vì th ế để có th ể giúphọc sinh hiểu bài nhanh chóng giáo viên có thể sử dụng các sơ đồ có sẵn trongsách giáo khoa hoặc tự làm để cụ thể hóa các sự kiện l ịch sử và hình thành kháiniệm lịch sử cho học sinh. Sơ đồ là một loại đồ dùng trực quan quy ước, n ếu s ửdụng tốt sẽ đem lại hiệu quả cao ...