Sinh sản ở tép nước ngọt

Tép nước ngọt có một cơ chế sinh sản độc đáo mà nhiều phương diện còn chưa được khámphá. Những gì đã biết đôi khi sai lệch hoặc chưa chính xác. Bài này được viết với mục đích lýgiải càng nhiều càng tốt về cơ chế sinh sản của tép nước ngọt. Bài tập trung vào những loàitép không trải qua giai đoạn phát triển ấu trùng mà trứng trực tiếp nở ra những bản sao nhỏxíu của tép trưởng thành....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sinh sản ở tép nước ngọtSinh sản ở tép nướcngọtTổng quanTép nước ngọt có một cơ chế sinh sản độc đáo mà nhiều phương diện còn chưa được khámphá. Những gì đã biết đôi khi sai lệch hoặc chưa chính xác. Bài này được viết với mục đích lýgiải càng nhiều càng tốt về cơ chế sinh sản của tép nước ngọt. Bài tập trung vào những loàitép không trải qua giai đoạn phát triển ấu trùng mà trứng trực tiếp nở ra những bản sao nhỏxíu của tép trưởng thành.Giới tínhDĩ nhiên, việc nắm vững cơ chế sinh sản là một trong những yếu tố quan trọng nhất để xácđịnh giới tính của tép. Nhưng điều này không dễ dàng. Một số loài rất dễ xác định trong khinhững loài khác thì không. Những loài dễ xác định giới tính gồm tép cherry đỏ (red cherryshrimp), tép vàng (yellow shrimp), tép bông tuyết (snowball shrimp); những loài cực kỳ khó xácđịnh giới tính gồm tép tấm đỏ (red goldflake shrimp), tép đỏ (cardinal shrimp), tép hề(harlequin shrimp). Cách xác định giới tính tùy thuộc vào mỗi loài. Hãy tìm hiểu thông tin vềtừng loài và cách để xác định giới tính.Tuổi: giới tính phụ thuộc vào tuổi. Xác định giới tính tép trưởng thành dễ hơn nhiều so vớitép non. Tép non rất khó xác định giới tính, đôi khi là không thể được ở kích thước và loàinhất định. Hầu như không thể xác định được giới tính của tép rất non bởi vì chúng chưa thểhiện các đặc điểm về giới tính. Tốt nhất chỉ nên xác định giới tính tép trưởng thành.Kích thước và màu sắc: ở nhiều loài, tép cái thường lớn hơn tép đực. Màu tép cái đôi khi cũngđậm và sẫm hơn so với tép đực. Chẳng hạn như tép cherry đỏ, tép cái không chỉ to hơn màcòn đỏ hơn. Tép cherry đỏ đực hầu như trong suốt và nhỏ hơn nhiều. Tép cái của một số loàiđôi khi có đường chỉ dưới lưng. Dưới đây là hình một cặp tép cherry đỏ. Lưu ý đến khác biệtvề kích thước và nhất là màu sắc.Tép cherry đỏ đực và cáiĐặc điểm giới tính: có những phương pháp khác nữa để xác định giới tính tép một cách dễdàng. Những đặc điểm giới tính dùng để phân biệt tép đực với tép cái một cách ngay lập tức.Những đặc điểm này thường xuất hiện ở tép cái và là những đặc điểm giải phẫu nhất định ởtép cái vốn không bao giờ hiện diện ở tép đực. Một số đặc điểm xuất hiện vào những giaiđoạn nhất định trong khi một số khác lại luôn thường trực. Dĩ nhiên, cá thể đang mang trứnghiển nhiên là tép cái. Tuy nhiên, khi trứng không hiện diện thì vẫn có cách để nhận biết.“Yên ngựa”: một trong những đặc điểm phổ biến và dễ nhận thấy nhất là sự hiện diện của“yên ngựa” hay những trái trứng chưa phát triển bé xíu bên trong buồng trứng. Thuật ngữ “yênngựa” (saddle) xuất phát từ một thực tế rằng trứng chưa phát triển nằm ở trên lưng tép, phíasau đầu, trông giống như cái yên trên lưng ngựa. Ở dưới là hình tép vàng với trứng và “yênngựa”. Lưu ý rằng hình trước trông giống như cái yên trên lưng ngựa, hình sau là những tráitrứng chưa phát triển bé xíu tạo nên hình “yên ngựa”.Tép vàng với trứng và “yên ngựa” (saddle)Cận cảnh yên ngựaBụng căng: một cách nữa để phân biệt tép đực với tép cái là bụng hay vùng bên dưới đuôicăng. Khi tép cái mang trứng, vùng bụng có tác dụng che chắn để trứng không bị hư hại. Dấuhiệu bụng căng thường xuất hiện ở cá thể cái của nhiều loài tép nhưng một vài loài khôngxuất hiện đặc điểm này. Bụng không căng không có nghĩa rằng đó là tép đực. Điều này thựcsự phụ thuộc vào độ tuổi và quan trọng hơn là loài cần xác định. Hình dưới là một con tép ongđỏ (crystal red shrimp) cái với vùng bụng căng tròn.Tép ong đỏ cái với vùng bụng căng trònGiao phốiHành vi: giao phối giữa tép đực và tép cái diễn ra cực nhanh. Trong vòng vài giây, tép đực vàovị trí bụng đối bụng với tép cái để nạp tinh và nhanh chóng rời đi. Đôi khi bạn có thể thấy tépđực thường xuyên quấy rối tép cái khi cố gắng bám lấy nó. Bạn có thể nghĩ rằng tép đangđánh nhau nhưng cũng có thể là một con tép đực đang cố gắng giao phối với tép cái. Ở dướilà một vài hình ảnh tép cherry đực đang nạp tinh cho tép cái.Tép đực đang nạp tinh cho tép cáiTép đực đang nạp tinh cho tép cáiThụ tinh: như đã nói ở trên, tép cái chứa nhiều trứng chưa phát triển bé xíu ở buồng trứng haycòn gọi là “yên ngựa”. Tép đực nạp tinh vào tép cái trước khi trứng di chuyển từ buồng trứngra bụng. Trong khi di chuyển đến bụng, trứng được thụ tinh nhờ tinh trùng được nạp sẵn từtrước. Nhiều người hiểu sai rằng trứng được thụ tinh sau khi xuất hiện dưới bụng. Bạnkhông hề thấy tép cái giao phối một khi trứng đã xuất hiện, mà chỉ thấy khi nó chưa mangtrứng. Tép đực có “chân phụ” (appendage) nhỏ dùng để nạp tinh cho tép cái. Ở dưới là hình“chân phụ” của tép đực và cận cảnh.Chân phụ của tép cherry đỏCận cảnh chân phụNhững điều chưa biết: còn có nhiều điều chưa biết về cơ chế giao phối của tép. Được biết,ngay sau khi lột vỏ thì tép cái sẵn sàng giao phối. Làm sao tép đực nhận biết được tép cái đangsẵn sàng giao phối hãy còn là điều chưa biết. Có lẽ, nó tiết ra tín hiệu hóa học hay loại tínhiệu nào đấy mà chỉ loài tép mới nhận ...