Sinh thái vật nuôi và ứng dụng trong chăn nuôi gia súc, gia cầm - Chương 3

Chương 3 . ảnh hưởng của ngoại cảnh đến vật nuôi I/ ảnh hưởng Stress đến vật nuôi. 1.1. Stress là gì? Người ta gọi mọi tác động từ bên ngoài mà quá sức chịu đựng của vật nuôi là tác nhân stress. Trạng thái mới bị sinh ra trong cơ thể vạt nuôi gọi là stress. 1.2. Sự phân loại stress: Stress được chia 4 nhóm sau: - Nhóm A: nhóm khí hậu: lạnh, nóng, ẩm độ cao trong không khí nóng, tốc độ gió tăng dần trong lạnh; tốc độ gió giảm dần trong nóng bức, không khí kém chất lượng....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sinh thái vật nuôi và ứng dụng trong chăn nuôi gia súc, gia cầm - Chương 3 RUMENASIA.ORG/VIETNAM Ch­¬ng 3 . ¶nh h­ëng cña ngo¹i c¶nh ®Õn vËt nu«i I/ ¶nh h­ëng Stress ®Õn vËt nu«i. 1.1. Stress lµ g×? Ng­êi ta gäi mäi t¸c ®éng tõ bªn ngoµi mµ qu¸ søc chÞu ®ùng cña vËt nu«i lµ t¸c nh©n stress. Tr¹ng th¸i míi bÞ sinh ra trong c¬ thÓ v¹t nu«i gäi lµ stress. 1.2. Sù ph©n lo¹i stress: Stress ®­îc chia 4 nhãm sau: - Nhãm A: nhãm khÝ hËu: l¹nh, nãng, Èm ®é cao trong kh«ng khÝ nãng, tèc ®é giã t¨ng dÇn trong l¹nh; tèc ®é giã gi¶m dÇn trong nãng bøc, kh«ng khÝ kÐm chÊt l­îng. - Nhãm B: liªn quan ®Õn chuång nu«i: + NÒn chuång kh«ng c¸ch nhiÖt, VD: ®èi víi gµ, ®én chuång (phoi bµo) kh«ng ®­îc < 12cm (phoi bµo). + NÒn chuång h­ háng + MËt ®é + M«i tr­êng thay ®æi: cã nhiÒu yÕu tè 106 RUMENASIA.ORG/VIETNAM - Nhãm C: dinh d­ìng + ThiÕu dinh d­ìng (kh«ng c©n ®èi) + Thay ®æi thøc ¨n ®ét ngét (con vËt ®ang ¨n thøc ¨n A cho thøc ¨n B vµo, tõ A – B th× 1/2 A – 1/2 B sau dã míi thay hoµn toµn). + Thêi gian biÓu cho ¨n tuú tiÖn + M¸ng ¨n, m¸ng uèng kh«ng phï hîp + M¸ng ¨n, m¸ng uèng kh«ng ®Çy ®ñ + ChÊt l­îng thøc ¨n kÐm, do thêi gian ®­a vµo kh«ng tèt + ChÊt l­îng n­íc uèng kÐm - Nhãm D: VÖ sinh gia sóc. VD: lÊy m¸u kiÓm tra, cho u«ng thuèc, c¸c h×nh thøc tiªm phßng- - Nhãm E: c¸c yÕu tè kh¸c mµ ta kh«ng g©y ra nh­: tiÕng ån, ®éng vËt c¾n nhau, b·o tè th×nh l×nh ®Õn. II. C¬ chÕ cña Stress (c¬ chÕ ph¶n øng Stress) 107 RUMENASIA.ORG/VIETNAM D­íi t¸c nh©n cña stress (nhiÖt ®é, ¸nh s¸ng, ®é Èm) c¬ thÓ ph¶n øng d©y chuyÒn ®­îc Selye ®· ph©n chia lµm 3 giai ®o¹n nh­ sau: - Giai ®o¹n 1: giai ®o¹n ph¶n øng c¨ng th¼ng - Giai ®o¹n 2: giai ®o¹n chèng ®ì thµnh c«ng - Giai ®o¹n 3: giai ®o¹n mÖt mái + Giai ®o¹n 1 Víi sù t¨ng c­êng “gi¸n tiÕp” cña Hypothalamus th× ACTH ®­îc s¶n sinh ra ë thuú tr­íc tuyÕn yªn. Nhê ®ã vá thêi gian th­îng thËn s¶n sØnh ra hormon ®­a vµo m¸u. Sau 24 giêi, tuyÕn vá th­îng thËn lín dÇn lªn, trong vßng 3 giê sau, hµm l­îng cholesterol trong m¸u gi¶m xuèng chØ cßn 1/2 vµ ngay sau ®ã l­îng Arcorbinaxid gi¶m nghiÖm träng ® nªn c¬ thÓ c¶m thÊy c¨ng th¼ng do bÞ huy ®éng toµn bé. + Giai ®o¹n 2 Trong giai ®o¹n nµy, mét vµi tuyÕn mµ nã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tÝch luü lipit lµ t¨ng c­êng b­íc vµo ho¹t ®éng. 108 RUMENASIA.ORG/VIETNAM M« h×nh tæng thÓ vÒ stress T¸c ®éng th¼ng ®Õn b¸n cÇu ®¹i n·o Nh©n tè Stress t0, AS, A0 T¸c ®éng vµo toµn bé hÖ TK TW HÖ thÇn kinh Thuú tr­íc tuyÕn yªn (Hypophisis) thùc vËt T. ®éng lªn tuyÕn T.thËn ACTH Thyrotropin Adrenalin Vá th­îng thËn TuyÕn gi¸p Cortecoit S¶n xuÊt thyrosine Adrenalin trong gan vµ c¬ ph©n ph¸t triÓn lªn m¸u gi¶i glucogen ACTH lµ chÊt biÕn mì vµ acid Lµm cho tÕ bµo mÒm ra ® mÖt mái amin thµnh ®­êng. H×nh 3: M« h×nh tæng thÓ vÒ stress. 109 RUMENASIA.ORG/VIETNAM Khèi l­îng tuyÕn th­îng thËn cã thÓ lín lªn 20%. Qu¸ tr×nh ph©n gi¶i chiÕm ­u thÕ trong qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt ë giai ®o¹n nµy. + Giai ®o¹n 3 Hay cßn gäi lµ giai ®o¹n ®· huy ®éng hÕt cì, giai ®o¹n nµy ho¹t ®éng cña vá th­îng thËn ®· bÞ ë møc qu¸ t¶i vµ diÔn ra qu¸ l©u dµi do ®ã kh¶ n¨ng lµm viÖc bÞ gi¶m yÕu dÉn ®Õn c¸c tÕ bµo mÒm yÕu, c¬ thÓ kh«ng cßn kh¶ n¨ng thÝch øng víi m«i tr­êng. * Nghiªn cøu vÒ c¬ chÕ stress chóng ta cÇn l­u ý c¸c ®iÓm sau ®©y: - C­êng ®é t¸c ®éng - Biªn ®é cña søc m¹nh t¸c ®éng ®ã - Thêi gian t¸c ®é ...