SKKN: Nâng cao kết quả giải bài tập 'về các quy luật di truyền'

Như chúng ta đã biết, môn Sinh học là có vị trí hết sức quan trọng trong hệ thống tri thức khoa học của nhân loại. Trong chương trình Sinh học 9, mảng kiến thức không kém phần quan trọng đó là phần bài tập Sinh học. Bài SKKK về các quy luật di truyền, mời các bạn tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SKKN: Nâng cao kết quả giải bài tập “về các quy luật di truyền” -1-Nâng cao kết quả giải bài tập “về các quy luật di truyền” -2-B. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Kiến thức Sinh học là rất rộng, vì điều kiện và thời gian nên phạm vi đề tài này tôichỉ quan tâm đến việc làm sao giúp học sinh nắm vững các quy luật di truyền và cách giảibài tập về các quy luật di truyền trong giảng dạy Sinh học 9.C. Mô tả bản chất của sáng kiến: I. Tình trạng giải pháp đã biết: Như chúng ta đã biết, môn Sinh học là bộ môn khoa học thực nghiệm nó có vị tríhết sức quan trọng trong hệ thống tri thức khoa học của nhân loại, có ý nghĩa thiết thựcđối với đời sống, kinh tế và xã hội loài người. Trong hệ thống chương trình Sinh học cấptrung học cơ sở nói chung và Sinh học 9 nói riêng, bên cạnh những kiến thức thuộc về lýthuyết được mô tả còn có mảng kiến thức không kém phần quan trọng đó là phần bài tậpSinh học. Trong chương trình Sinh học cấp THCS, đặc biệt là chương trình Sinh học lớp 9trong phân phối chương trình thời gian dành cho giải bài tập thì rất ít và hầu như không có(chỉ có 1 tiết bài tập chương I: Các thí nghiệm của Menđen). Vì vậy, giáo viên giảng dạy thường chỉ dựa vào các thí nghiệm trong sách giáokhoa để giảng giải, minh họa cho học sinh hiểu. Vì thế, học sinh chỉ biết lắng nghe và tiếpthu một cách thụ động. Kiến thức các em thu được rời rạc không có tính hệ thống, khôngbiết vận dụng để giải bài tập. Qua thực tiễn bồi dưỡng học sinh giỏi môn Sinh học, tôi thấy học sinh còn nhiềuvướng mắc, lúng túng trong giải bài tập, đặc biệt là bài tập về các quy luật di truyềnthuộc phần “Di truyền và biến dị”, bên cạnh đó thì yêu cầu giải bài tập trong đề thi họcsinh giỏi các cấp lại rất cao. -3- 1,2,3,4 Qua khảo sát chất lượng học sinh các lớp 9 và trong đó có đội tuyển học sinhgiỏi của trường, tôi thấy: - Đa số học sinh chưa nhận dạng được thế nào là toán thuận – toán nghịch. - Học sinh chưa nắm được tỷ lệ nào là di truyền độc lập, tỷ lệ nào là di truyền liênkết. Thậm chí học sinh chưa biết xác định kiểu gen của kiểu hình trội cũng như lặn màhọc sinh chỉ máy móc học thuộc lòng. - Kết quả khảo sát đội tuyển học sinh giỏi trường tham gia học bồi dưỡng như sau: Tổng Điểm 9, 10 Điểm 7, 8 Điểm 5, 6 Điểm dưới 5 số SL % SL % SL % SL % 12 1 8,3 3 25,0 3 25,0 5 41,7 Chính vì vậy, tôi mạnh dạn áp dụng sáng kiến: Nâng cao kết quả giải bài tập “vềcác quy luật di truyền” trong phạm vi chương trình Sinh học 9. II. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến: A. Mục đích của giải pháp: - Giúp học sinh hiểu và nắm vững được cách giải bài tập về các quy luật di truyềnthuộc phần “Di truyền và biến dị”. - Xem đề tài là một tài liệu để nghiên cứu và tham khảo cho bản thân cũng nhưđồng nghiệp và học sinh trong bồi dưỡng học sinh giỏi Sinh học 9. B. Những điểm khác biệt: Qua giải pháp giúp học sinh dễ dàng: - Xác định được kiểu gen của kiểu hình trội cũng như kiểu gen của kiểu hình lặn. -4- - Biết cách tạo giao tử của từng kiểu gen (một cặp hay nhiều cặp tính trạng, ditruyền độc lập hay di truyền liên kết). - Phân biệt được thế nào là một bài toán thuận – toán nghịch. - Nắm được tỷ lệ nào là di truyền độc lập, tỷ lệ nào là di truyền liên kết. C. Tính mới của giải pháp so với giải pháp đã, đang được áp dụng: - Trong chương trình Sinh học cấp THCS, đặc biệt là chương trình Sinh học lớp 9trong phân phối chương trình thời gian dành cho giải bài tập thì rất ít và hầu như khôngcó. - Xây dựng được phương pháp giải bài tập di truyền dựa trên cơ sở lý thuyết vềcác quy luật di truyền. - Hướng dẫn học sinh giải được bài tập về các quy luật di truyền, từ đó nâng caokhả năng tư duy trừu tượng và phân tích cho học sinh. D. Bản chất của giải pháp: Từ thực trạng trên, tôi phát hiện ra nguyên nhân chủ yếu là do học sinh nắm chưavững nội dung của các quy luật di truyền, đồng thời trong quá trình dạy học do yêu cầucủa bài học nên giáo viên cũng không có đủ thời gian để hướng dẫn học sinh cách giải bàitập Sinh học. Vì vậy, muốn làm tốt các bài tập phần quy luật di truyền thì học sinh cầnphải nắm vững một số kiến thức cơ bản sau: 1. Phần lý thuyết: 1.1. Các khái niệm cơ bản: - Tính trạng: là những đặc điểm về hình thái, cấu tạo, sinh lí của một cơ thể. Vídụ: Cây đậu Hà Lan có các tính trạng: thân cao, quả lục, hạt vàng,… ...