Sơ lược lịch sử phát triển chuyên ngành Gây mê Hồi sức

Nguồn gốc và sự phát triển chuyên ngành Gây mê Hồi sức Thực hành gây mê được ghi nhận từ thời xa xưa và cho tới giữa thế kỷ XIX bắt đầu phát triển thành một chuyên khoa nhưng chỉ được công nhận là một chuyên khoa của ngành y chỉ cách đây gần 70 năm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sơ lược lịch sử phát triển chuyên ngành Gây mê Hồi sức Sơ lược lịch sử phát triển chuyên ngành Gây mê Hồi sứcI. Nguồn gốc và sự phát triển chuyên ngành Gây mê Hồi sứcThực hành gây mê được ghi nhận từ thời xa xưa và cho tới giữa thế kỷ XIX bắtđầu phát triển thành một chuyên khoa nhưng chỉ được công nhận là một chuyênkhoa của ngành y chỉ cách đây gần 70 năm.Vào thời kỳ văn minh cổ đại người ta đã biết dùng cây thuốc phiện, lá cây coca, rễcây mandrake (cây độc có quả vàng), rượu và ngay cả việc trích máu (mục đíchtạo nên mất tri giác) để cho phép các nhà ngoại khoa thực hiện phẫu thuật điều trịbệnh nhân. Người Ai cập cổ cũng đã biết kết hợp cây thuốc phiện và câyhyoscyamus (là hai cây thuốc sau này điều chế thành morphine và scopolamineđược sử dụng trong tiền mê) để gây mê.Ngoài ra phương thức giảm đau gần giống như gây tê vùng cũng đã được sử dụngtừ thời xưa như: Gây chèn ép thân thần kinh (gây thiếu máu nuôi dây thần kinh),làm lạnh để gây tê vùng mổ (cryoanalgesia) hoặc các phẫu thuật viên đã thực hiệnphương thức như gây tê tại chỗ bằng cách nhai các lá cây coca rồi đắp lên vếtthương. Lúc đó các thủ thuật, phẫu thuật bị giới hạn và chỉ thực hiện được với cáctrường hợp gãy xương, các vết thương do chấn thương, cắt cụt chi hoặc lấy sỏibàng quang. Vì vậy sự phát triển của lĩnh vực ngoại khoa bị cản trở không nhữngdo thiếu hiểu biết về quá trình bệnh lý, giải phẫu, vô trùng trong phẫu thuật màcòn thiếu hụt sự tin cậy và an toàn của kỹ thuật gây mê.Kỹ thuật gây mê được phát triển trước hết bắt nguồn từ việc sử dụng thuốc mê bốchơi và khí mê, tiếp theo là các thuốc tê để áp dụng trong gây tê vùng và tê tại chỗ,sau cùng là các thuốc mê tĩnh mạch, thuốc giảm đau trung ương và thuốc giãn cơ.Sự khám phá về gây mê trong lĩnh vực ngoại khoa được đánh giá là một đột pháquan trọng về lịch sử phát triển của con người.1. Thuốc mê bốc hơi và khí mê- Thuốc mê hơi tìm ra đầu tiên đó là ether, quả thật ether (thực sự là diethyl ether)đã được biết đầu tiên vào năm 1540 do Valerius Cordus t ìm ra, lúc ông mới 25tuổi, ether cũng được biết trong lĩnh vực y học nhưng đã không được sử dụng nhưmột thuốc mê, cho đến năm 1842 khi Crawford W. Long và William E. Clarkdùng nó cho bệnh nhân của họ. Tuy nhiên nó vẫn chưa được phổ biến sự khámphá này.Bốn năm sau, ở Boston (Mỹ), vào ngày 16 tháng 10 năm 1846, William T. GMorton giới thiệu sử dụng ether để khởi mê trong gây mê toàn thân. Sự thành côngđầy ngoạn mục và gây ấn tượng sâu sắc này gây ra những hoài nghi của một sốthính giả có tính đa nghi tham dự trong buổi báo cáo khoa học vào lúc đó, đến nỗimà người nghiên cứu và những nhà ngoại khoa đã phải trấn an với kêu thán lênrằng: Thưa các Ông các Bà đây không phải sự lừa dối bịp bợm đâu!. Sau ether,thuốc mê hơi chloroform được khám phá bởi Von Leibig vào năm 1831 nhưng chỉđược sử dụng như là một thuốc mê vào năm 1947 bởi Holmes Coote.- Chloform được khám phá bởi Leubig, Guthrie và Soubeiran vào năm 1831.Được sử dụng đầu tiên bởi Holmes Coote vào năm 1947. Sau đó Sir JamesSimpson, một nhà Sản khoa đưa vào sử dụng trên lâm sàng để giảm đau trongchuyển dạ cho những bệnh nhân của Ông. Sau này do Chloroform thường gây rốiloạn nhịp tim, ức chế hô hấp, nhiễm độc gan trong và sau gây mê nên càng ngàynhững Nhà gây mê từ chối sử dụng.- Mặc dù khí N2O (nitrous oxide) được khám phá từ 1772 bởi Joseph Priestleynhưng mãi đến 1844 mới được xem như thuốc mê và vì có nhiều tai biến do gâythiếu oxy trong quá trình sử dụng để gây mê, thuốc này không được sử dụng chođến 1868 Edmun Andrew đã dùng lại bằng cách pha trộn với 20% oxy, khí mê nàyhiện nay còn được sử dụng phổ biến và vẫn là một khí mê tốt. Dẫu rằng, về sau cóthêm nhiều loại thuốc mê hơi khác được tìm ra (ethyl chloride, ethylene,divinylether, cyclopropane...), nhưng ether vẫn được đánh giá là thuốc gây mêtoàn thân tiêu chuẩn và tiếp tục sử dụng cho đến đầu thập niên 60 của thế kỷ XX.- Sự ra đời của nhóm thuốc mê họ halogen vào giữa thập niên 1950 cũng là mộtbước ngoặc phát triển của ngành gây mê hồi sức thế giới (halothan tìm ra 1951 vàcho phép sử dụng 1956), methoxyflurane (tìm ra 1958 và cho phép sử dụng 1960)enflurane (tìm ra 1963 và cho phép sử dụng 1973), isoflurane (tìm ra 1965 và chophép sử dụng 1981).Sau đó những thuốc mê bốc hơi mới tiếp tục phát triễn: như desflurane (1972), cónhiều tính chất dược lý giống isoflurane, cũng nh ư có tính chất hấp thu nhanh vàđào thải nhanh giống N2O đã đưa vào sử dụng. Sevofluran một thuốc mê có tỉ lệhoà tan trong máu thấp được cho phép sử dụng 1995.- Với sự phát triễn các phương tiện và máy gây mê, máy theo dõi trong gây mêhiện đại tạo điều kiện tốt phát triển những kỹ thuật gây mê hiện đại như gây mê hệthống kín, gây mê dòng thấp đã thúc đẩy Ngành gây mê hồi sức phát triễn nhanhchóng đáp ứng được nhu cầu phát triễn như vũ bão của lĩnh vực Ngoại khoa. ...