Sử dụng học tập hỗn hợp khi dạy học kiến thức về dòng điện Fu-cô và ứng dụng của nó cho học sinh lớp 11

Nội dung bài viết trình bày tiến trình dạy học kiến thức về dòng điện Fu-cô và một số ứng dụng của nó trong cuộc sống cho học sinh lớp 11. Sử dụng mô hình Học tập hỗn hợp trong tiến trình dạy học nhằm phát huy năng lực sáng tạo của học sinh, giúp học sinh hiểu biết ứng dụng của dòng Fu-cô trong cuộc sống. Đồng thời, bài viết cũng trình bày một số thí nghiệm và tiêu chí đánh giá năng lực sáng tạo học sinh khi dạy nội dung này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng học tập hỗn hợp khi dạy học kiến thức về dòng điện Fu-cô và ứng dụng của nó cho học sinh lớp 11 JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Educational Sci., 2016, Vol. 61, No. 8B, pp. 138-147 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn DOI: 10.18173/2354-1075.2016-0168 SỬ DỤNG HỌC TẬP HỖN HỢP KHI DẠY HỌC KIẾN THỨC VỀ DÒNG ĐIỆN FU-CÔ VÀ ỨNG DỤNG CỦA NÓ CHO HỌC SINH LỚP 11 Ngô Trọng Tuệ Khoa Vật lí, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Tóm tắt. Nội dung bài báo trình bày tiến trình dạy học kiến thức về dòng điện Fu-cô và một số ứng dụng của nó trong cuộc sống cho học sinh lớp 11. Sử dụng mô hình Học tập hỗn hợp trong tiến trình dạy họcnhằm phát huy năng lực sáng tạo của học sinh, giúp học sinh hiểu biết ứng dụng của dòng Fu-cô trong cuộc sống. Đồng thời, bài báo cũng trình bày một số thí nghiệm và tiêu chí đánh giá năng lực sáng tạo học sinh khi dạy nội dung này. Từ khóa: Dòng điện Fu-cô, Học tập hỗn hợp, tiến trình dạy học, tiêu chí, sáng tạo. 1. Mở đầu Dạy học vật lí gắn với thực tế cuộc sống của học sinh (HS) là rất cần thiết vì giúp HS hiểu được ứng dụng của vật lí, nguyên lí hoạt động của một số thiết bị trong đời sống, qua đó biết cách sử dụng, vận hành an toàn các thiết bị. Đồng thời, giúp HS hiểu rõ hơn kiến thức vật lí khi vận dụng kiến thức đã học vào thực tế. Kiến thức về dòng điện Fu-cô có nhiều ứng dụng trong đời sống và sản xuất như nguyên lí hoạt động của bếp từ, công tơ điện, tốc kế, phanh điện từ;cách nấu chảy, tôi kim loại hoặc giải thích cấu tạo lõi thép của máy phát điện, máy biến thế, động cơ điện. Do đó, khi dạy nội dung này cần thiết phải dạy các ứng dụng của dòng Fu-cô trong đời sống và sản xuất để HS hiểu nguyên lí làm việc, cấu tạo của một số thiết bị. Có một số công trình nghiên cứu về dạy học dòng điện Fu-cô và ứng dụng của nó đã đưa ra tiến trình dạy học theo Dạy học giải quyết vấn đề, chế tạo dụng cụ thí nghiệm (TN) sử dụng trong dạy học ứng dụng kĩ thuật (ƯDKT) của dòng Fu-cô [1, 2]. Cách tiến hành TN kiểm tra sự xuất hiện, đặc điểm dòng điện Fu-cô có trình bày trong một số công trình, tài liệu [3, 4, 5, 6]. Trong tổ chức dạy học giải quyết vấn đề, khi HS giải quyết vấn đề thì HS phải tự tìm hiểu lí thuyết trong sách, học liệu hay qua TN để giải quyết nhiệm vụ đặt ra. Quá trình này sẽ hình thành kiến thức mới cho HS.Do đó, để đảm bảo thành công trong dạy học thì phải cung cấp thiết bị TN, học liệu cần thiết để HS sử dụng.Phương án TN phải dễ thực hiện, kiểm tra được sự xuất hiện và đặc điểm dòng điện Fu-cô. Học tập hỗn hợp tạo điều kiện HS có nhiều thời gian nghiên cứu, sử dụng môi trường trên mạng để trao đổi ngoài lớp, tra cứu thông tin, tìm hiểu các hiện tượng và ứng dụng của kiến thức vật lí. Như vậy, mô hình này phù hợp khi dạy học kiến thức về dòng điện Fu-cô và ứng dụng của nó trong cuộc sống. Ngày nhận bài: 17/7/2016. Ngày nhận đăng: 15/9/2016 Liên hệ: Ngô Trọng Tuệ, e-mail: tuebg2005@yahoo.com.vn 138 Sử dụng học tập hỗn hợp khi dạy học kiến thức về dòng điện Fu-cô và ứng dụng... Một số công trình nghiên cứu chỉ ra tiến trình học của HS trong Học tập hỗn hợp [7, 8, 9], trong các công trình này, hoạt động của HS được chỉ rõ ở các môi trường trên lớp, trên mạng. Đây là tiến trình chung trong dạy học các môn học. Như vậy, cần nghiên cứu sử dụng Học tập hỗn hợp trong tiến trình giải quyết vấn đề và áp dụng vào dạy học vật lí. Nội dung bài báo trình bày các hoạt động của giáo viên(GV), HS trong các môi trường trên lớp, trên mạng và áp dụng vào tiến trình dạy học kiến thức về dòng điện Fu-cô theo quan điểm dạy học giải quyết vấn đề ở trên. Phương án TN để sử dụng trong dạy học có điểm khác so với phương án trong một số tài liệu, công trình công bố ở trên. 2. 2.1. Nội dung nghiên cứu Sử dụng mô hình Học tập hỗn hợp trong tiến trình dạy học giải quyết vấn đề Các mô hình học tập hỗn hợp gồm: (1) Mô hình xoay vòng (gồm: Hoán đổi trạm học tập, Hoán đổi lớp học, Vòng quay cá nhân, Lớp học đảo ngược), (2) Mô hình linh hoạt, (3) Mô hình A La Carte, (4) Mô hình học ảo chủ đạo. Trong mô hình Lớp học đảo ngược, HS học theo một lịch trình cố định, xoay vòng giữa học đối mặt và học trực tuyến ở nhà với cùng nội dung. Mỗi HS nhận nhiệm vụ, hợp tác trên mạng để thực hiện hoạt động dưới sự hướng dẫn của GV qua mạng. Sau đó, HS báo cáo kết quả cho GV trên môi trường mạng. Trên lớp, HS tiếp tục thực hiện nhiệm vụ để hoàn thành hoạt động dưới sự hướng dẫn trực tiếp của GV[10]. Sử dụng mô hình lớp học đảo ngược trong tiến dạy học giải quyết vấn đề để hình thành kiến thức mới cho HS[11],các hoạt động của GV và HS như sau: Bảng 1. Mô hình Học tập hỗn hợp trong tiến trình dạy học giải quyết vấn đề Các giai đoạn 1. Làm nảy sinh vấn đề cần giải quyết 2. Phát biểu vấn đề cần giải quyết (câu hỏi cần trả lời) 3. Giải quyết vấn đề: - Suy đoán giải pháp giải quyết vấn đề: Nhờ khảo sát lí thuyết và/hoặc thực nghiệm - Thực hiện giải pháp đã suy đoán Trên mạng Hoạt động của Hoạt động của GV HS - Chuyển giao - Thảo luận tìm nhiệm vụ: Yêu hiểu hiện tượng cầu ...