Sử dụng phần mềm Geometer's Sketchpad trong dạy học phép biến hình lớp 11 THPT

Nếu khéo léo kết hợp các phương pháp dạy học cùng sự hỗ trợ của GSP trong một số chủ đề dạy học cụ thể sẽ nâng cao chất lượng bài giảng cũng như giúp người học chiếm lĩnh tri thức dễ dàng hơn. Trong bài báo này, chúng tôi sử dụng GSP vào hỗ trợ dạy học Phép biến hình thuộc nội dung Hình học Lớp 11 THPT.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học phép biến hình lớp 11 THPT JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Educational Science - Mathematics, 2013, Vol. 58, pp. 85-89 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOMETER’S SKETCHPAD TRONG DẠY HỌC PHÉP BIẾN HÌNH LỚP 11 THPT Bùi Minh Đức1 , Nguyễn Thị Thu Hồng2 1 Khoa CNTT, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; 2 Trường THPT Cao Nguyên, Ban Mê Thuật 1 Email: ducbm@hnue.edu.vn Tóm tắt. Geometer’s Sketchpad (GSP) là một phần mềm chuyên về hình học, nó giúp người sử dụng vẽ hình theo đúng thuật toán, thể hiện được tính chất của đối tượng. Một tính năng nổi bật của nó là tính động của các đối tượng toán học. Vì vậy, phần mềm này được đa số giáo viên dạy bộ môn Toán sử dụng. Nếu khéo léo kết hợp các phương pháp dạy học cùng sự hỗ trợ của GSP trong một số chủ đề dạy học cụ thể sẽ nâng cao chất lượng bài giảng cũng như giúp người học chiếm lĩnh tri thức dễ dàng hơn. Trong bài báo này, chúng tôi sử dụng GSP vào hỗ trợ dạy học Phép biến hình thuộc nội dung Hình học Lớp 11 THPT. Từ khóa: Geometer’s Sketchpad (GSP), phép biến hình, hình học động.1. Đặt vấn đề Ngày nay công nghệ thông tin đã được áp dụng rộng rãi trên mọi lĩnh vực của đờisống xã hội, vì tính hiệu quả của nó. Khó có thể hình dung được nếu không có công nghệthông tin thì tình hình sẽ như thế nào. Đã có nhiều phần mềm áp dụng tốt trong ngànhgiáo dục: cho việc quản lí, tính toán, dạy học. . . Cũng đã có nhiều công trình nghiên cứuáp dụng những phần mềm trong dạy học ở nhà trường. Tuy nhiên, kết quả cũng còn rấtkhiêm tốn, tính hiệu quả cũng chưa cao. Tại Hội thảo khoa học “Nâng cao chất lượng dạy và học trong trường phổ thôngnhờ sự hỗ trợ của thiết bị và phần mềm dạy học” do Trung tâm Công nghệ dạy học - ViệnNghiên cứu giáo dục thuộc Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh được tổ chức gầnđây [4], tham luận của những nhà làm công tác giáo dục đã khẳng định vai trò không thểthiếu của công nghệ thông tin trong dạy học nhưng đồng thời cũng lưu ý không nên lạmdụng công nghệ thông tin trong dạy học. 85 Bùi Minh Đức, Nguyễn Thị Thu Hồng2. Nội dung nghiên cứu2.1. Sơ lược về phần mềm Geometer’s Sketchpad The Geometer’s Sketchpad (thường được gọi tắt là Sketchpad hay GSP) là một phầnmềm thương mại với mục đích khám phá Hình học Euclid, Đại số, Giải tích, và các ngànhkhác của Toán học. Tác giả Nicholas Jackiw, trưởng nhóm phát triển phần mềm này đãthiết kế để nó chạy trên nền Windows 95. GSP được sử dụng rộng rãi trong việc giảng dạyở nhiều trường trung học cơ sở ở Hoa Kỳ và Canada. Phiên bản thương mại đầu tiên củaGSP phát hành năm 1991 bởi Key Curriculum Press sau một thời gian thử nghiệm ở HoaKỳ [3]. Phần mềm GSP có công cụ vẽ tất cả những hình cơ bản như đường thẳng, đườngtròn, đường cônic. . . Nó cho phép tạo các Scrip (đoạn kịch bản có sẵn) để vẽ các hình cơbản. Khi cần vẽ một hình cơ bản, ta chỉ cần mở scrip đó và rê chuột. Một tính năng nổi bậtcủa GSP là nó cho phép tạo hiệu ứng hình ảnh động với màu sắc thích hợp, bằng cách kíchhoạt nút Animate . Ta có thể lưu vết khi một điểm nào đó chuyển động, bằng lệnh T race.Tính năng này có tác dụng tốt trong những bài toán về quỹ tích mà một số chương trìnhkhác không có. Hiệu ứng Hide/Show giúp ẩn hay hiện những đối tượng được chọn. Bêncạnh đó, phần mềm còn có những công cụ tính toán (Measure), vẽ đồ thị, biến hình. . . . Với những tính năng ưu việt của phần mềm như đã trình bày trên, ta có thể sử dụngtrong dạy học môn Toán. Dưới đây chúng tôi đề xuất việc sử dụng phần mềm này giúphọc sinh chủ động, tích cực hơn trong học tập [2].2.2. Sử dung phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học phép biến hình Bài toán: Cho đường tròn (O; R) và BC làdây cung cố định của nó. Một điểm A di động trênđường tròn (O; R). Tìm tập hợp trực tâm H của∆ABC [1]. + Hoạt động 1 (Dự đoán về tập hợp điểm H): Trước hết ta có thể gợi ý cho học sinh dự đoánvề tập hợp điểm H dựa vào một số vị trí đặc biệt củađiểm A trên đướng tròn (O; R): A trùng B, trùngC, A thuộc cung lớn BC, A thuộc cung bé BC.Tuy nhiên việc dự đoán được tập hợp điểm H cũngkhông phải là dễ dàng. + Hoạt động 2 (kiểm nghiệm kết quả dự đoánbằng phần mềm GSP): GV sử dụng phần mềm GSP vẽ hình cho bài Hình 1toán và đặt thuộc tính Trace cho điểm H; Dùng86 Sử dụng phần mềm Geometer’s sketchpad trong dạy học phép biến hình lớp 11 THPTchuột (hoặc vào Display/Animate) cho điểm A chuyển động trên đường tròn (O). Cho ...