Sử dụng phương pháp Graph nhằm tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh trong giảng dạy hóa học hữu cơ ở lớp 11 trung học phổ thông nâng cao

Đổi mới phương pháp dạy học cần chú trọng nâng cao tính chủ động, tích cực của học sinh nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của quá trình học tập. Phương pháp đồ thị có thể lập kế hoạch các hoạt động phức tạp, xây dựng một bản đồ cấu trúc logic cho hoạt động. Nó minh họa một hệ thống các nhiệm vụ, mục tiêu và cách thức thực hiện các hoạt động khác nhau từ đầu đến cuối. Phương pháp biểu đồ được sử dụng như một công cụ hữu hiệu giúp giáo viên xây dựng logic quá trình hình thành, phát triển, kết nối nội dung định nghĩa cũng như thiết lập mối quan hệ của các định nghĩa trong hóa học hữu cơ ở trường phổ thông. Phương pháp GRAPH giúp học sinh phát triển quá trình tư duy logic của mình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng phương pháp Graph nhằm tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh trong giảng dạy hóa học hữu cơ ở lớp 11 trung học phổ thông nâng cao JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE ◦ 2009, Vol. 54, N . 5, pp. 121-130 SÛ DÖNG PH×ÌNG PHP GRAPH NHŒM TCH CÜC HÂA HO„T ËNG HÅC TŠP CÕA HÅC SINH TRONG GIƒNG D„Y HÂA HÅC HÚU CÌ Ð LÎP 11 TRUNG HÅC PHÊ THÆNG N…NG CAO Nguy¹n Thà Sûu Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H  Nëi Vô Thà Thu Ho i Tr÷íng THPT Nguy¹n Tr¢i H  Nëi 1. Mð ¦u Ph¡t huy t½nh t½ch cüc håc tªp cõa håc sinh (HS) l  ành h÷îng êi mîi ph÷ìng ph¡p d¤y håc (PPDH) nh¬m n¥ng cao ch§t l÷ñng, hi»u qu£ qu¡ tr¼nh d¤y håc. ành h÷îng n y ¢ ÷ñc nghi¶n cùu, ph¡t triºn m¤nh m³ tr¶n th¸ giîi v  ÷ñc x¡c ành l  mët trong nhúng ph÷ìng h÷îng êi mîi gi¡o döc phê thæng Vi»t Nam. Theo h÷îng êi mîi PPDH, gi¡o vi¶n (GV) ph£i thi¸t k¸, tê chùc gií håc sao cho HS ho¤t ëng nhi·u hìn v  ph¡t huy ÷ñc t½nh chõ ëng, ëc lªp mët c¡ch tèi a. Trong d¤y håc hâa håc, GV câ thº tê chùc c¡c ho¤t ëng håc tªp cõa HS thæng qua vi»c sû döng c¡c PPDH hâa håc kh¡c nhau theo h÷îng d¤y håc t½ch cüc, trong â ph÷ìng ph¡p Graph d¤y håc (Gdh ) câ nhúng ÷u th¸ nh§t ành, gióp HS câ thº h» thèng, li¶n k¸t nëi dung cõa tøng kh¡i ni»m hâa håc v  x¡c ành mèi li¶n h» ch°t ch³ vîi c¡c kh¡i ni»m kh¡c trong to n bë ch÷ìng tr¼nh. Tr¶n tinh th¦n â, chóng tæi chån ph÷ìng ph¡p Gdh l m cì sð º tê chùc c¡c ho¤t ëng håc tªp t½ch cüc cõa HS trong qu¡ tr¼nh h¼nh th nh, cõng cè, ph¡t triºn kh¡i ni»m hâa håc húu cì khi gi£ng d¤y hâa håc húu cì lîp 11 THPT n¥ng cao. 2. Nëi dung nghi¶n cùu 2.1. Ph÷ìng ph¡p Graph d¤y håc Graph l  kh¡i ni»m trong to¡n håc, Graph (G) bao gçm mët tªp hñp khæng réng E nhúng y¸u tè gåi l  ¿nh v  mët tªp hñp A nhúng y¸u tè gåi l  c¤nh (cung). Méi y¸u tè A l  mët c°p (khæng x¸p thù tü) nhúng y¸u tè rã r»t cõa E. Trong sì ç G, sü s­p x¸p tr÷îc hay sau cõa ¿nh v  cung câ þ ngh¾a quy¸t ành, cán k½ch th÷îc, h¼nh d¡ng khæng câ þ ngh¾a. Graph ÷ñc vªn döng trong d¤y håc tr¶n cì sð þ t÷ðng cì b£n cõa l½ thuy¸t Graph l  nguy¶n l½ v  c§u tróc cõa Graph [1;146]. Ph÷ìng ph¡p Graph ÷ñc ùng döng rëng r¢i do câ c¡c ÷u iºm nêi bªt l : 121 Nguy¹n Thà Sûu v  Vô Thà Thu Ho i - Ngæn ngú cõa G vøa câ t½nh trüc quan - cö thº vøa câ t½nh kh¡i qu¡t - trøu t÷ñng n¶n câ ÷u th¸ tuy»t èi trong vi»c mæ h¼nh hâa c§u tróc c¡c ho¤t ëng tø ìn gi£n ¸n phùc t¤p d÷îi d¤ng sì ç. G câ kh£ n«ng mæ t£ hai m°t t¾nh v  ëng (logic ph¡t triºn) cõa ho¤t ëng. - Trong d¤y håc, ph÷ìng ph¡p G gióp GV thi¸t k¸ c¡c ho¤t ëng phùc t¤p, x¥y düng sì ç c§u tróc logic cõa ho¤t ëng håc tªp, di¹n t£ h» thèng c¡c nhi»m vö - möc ti¶u, cæng o¤n, con ÷íng thüc hi»n ho¤t ëng kh¡c nhau tø lóc b­t ¦u ¸n khi k¸t thóc. Tø nhúng ÷u iºm tr¶n cõa ph÷ìng ph¡p Graph, GV câ thº x¥y düng c¡c Graph nëi dung (Gnd ) d¤y håc nh÷: thi¸t k¸ qui tr¼nh cæng ngh» b i håc hâa håc; thi¸t k¸ ti¸n tr¼nh mët b i håc hay sü h¼nh th nh kh¡i ni»m hâa håc; th¸t k¸ qu¡ tr¼nh gi£i - x¥y düng b i to¡n hâa håc,... * Qui tr¼nh thi¸t k¸ Graph nëi dung d¤y håc a. Nguy¶n t­c cì b£n cõa vi»c x¥y düng Gnd d¤y håc - Düa v o nëi dung håc tªp, lüa chån c¡c ki¸n thùc chõ chèt, quan trång cõa tøng ph¦n (ki¸n thùc cì b£n c¦n v  õ v· c§u tróc v  ngú ngh¾a). - S­p x¸p c¡c ki¸n thùc chèt v o c¡c ¿nh cõa G sao cho óng vîi logic cõa ch÷ìng tr¼nh v  ph£i chó þ m¢ hâa chóng thªt tri»t º. - Nèi c¡c ¿nh ki¸n thùc b¬ng cung theo logic d¨n xu§t (theo sü ph¡t triºn b¶n trong cõa nëi dung ki¸n thùc). b. Qui tr¼nh (algorit) cõa vi»c lªp Gnd håc tªp - B÷îc 1: X¥y düng nëi dung cõa c¡c ¿nh. + Chån ki¸n thùc chèt tèi thiºu, c¦n v  õ. + M¢ hâa chóng cho thªt sóc t½ch (dòng k½ hi»u º qui ÷îc) + °t c¡c ki¸n thùc chèt v o c¡c ¿nh tr¶n m°t ph¯ng. - B÷îc 2: Thi¸t lªp c¡c cung. Nèi c¡c ¿nh vîi nhau b¬ng c¡c môi t¶n º di¹n t£ mèi li¶n h» phö thuëc giúa c¡c nëi dung ð c¡c ¿nh vîi nhau, nh÷ng ph£i ph£n ¡nh ÷ñc logic ph¡t triºn cõa nëi dung. - B÷îc 3: Ho n thi»n Gnd . L m cho G trung th nh vîi nëi dung ÷ñc mæ h¼nh hâa v· c§u tróc logic nh÷ng ph£i gióp HS l¾nh hëi d¹ d ng nëi dung â ngh¾a l  ph£i £m b£o v· k¾ thuªt, tr¼nh b y (trüc quan, rã r ng, m¾ thuªt, sinh ëng,...) Gnd d¤y håc khæng nhúng £m b£o v· m°t khoa håc, s÷ ph¤m m  cán £m b£o c£ t½nh m¾ thuªt (h¼nh thùc tr¼nh b y). * Nhªn x²t: Trong qu¡ tr¼nh ho n thi»n v  ph¡t triºn kh¡i ni»m hâa håc, ph÷ìng ph¡p G d¤y håc ÷ñc sû döng t÷ìng èi hi»u qu£ gióp cho GV x¥y düng ÷ñc logic ti¸n tr¼nh h¼nh th nh, ph¡t triºn, li¶n k¸t c¡c nëi dung cõa kh¡i ni»m v  thi¸t lªp ÷ñc mèi quan h» giúa c¡c kh¡i ni»m bê trñ kh¡c nhau. Tø â GV câ thº thi¸t k¸, tê ch ...