Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp an toàn và hợp lý (II)

Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp an toàn và hợp lý (II)Liều lượng và theo dõi Thuốc điều trị đối với hầu hết bệnh nhân (THA không biến chứng, giai đoạn 1 và 2) nên khởi đầu liều thấp nhất để ngừa tác dụng phụ tụt HA quá nhiều hoặc quá đột ngột. Nếu HA vẫn không kiểm soát được sau 1 - 2 tháng thì mới tăng liều. Để tránh tác dụng phụ của thuốc có thể mất nhiều tháng để kiểm soát HA hiệu quả. Phần lớn thuốc chống THA dùng 1 lần ngày và điều...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp an toàn và hợp lý (II) Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp an toàn và hợp lý (II)Liều lượng và theo dõiThuốc điều trị đối với hầu hết bệnh nhân (THA không biến chứng, giai đoạn 1 và 2) nênkhởi đầu liều thấp nhất để ngừa tác dụng phụ tụt HA quá nhiều hoặc quá đột ngột. NếuHA vẫn không kiểm soát được sau 1 - 2 tháng thì mới tăng liều. Để tránh tác dụng phụcủa thuốc có thể mất nhiều tháng để kiểm soát HA hiệu quả. Phần lớn thuốc chống THAdùng 1 lần ngày và điều này giúp bệnh nhân tuân thủ điều trị tốt.Điều trị thuốc khởi đầuKhi quyết định bắt đầu điều trị THA bằng thuốc và nếu không có chống chỉ định thì nênchọn thuốc lợi tiểu hoặc thuốc ức chế bêta bởi vì nhiều thử nghiệm lâm sàng đã chứngminh 2 thuốc này giúp giảm bệnh suất và tử suất.Nếu đáp ứng với liều khởi đầu không hiệu quả sau khi đã cho liều tối đa, có 2 hướng điềutrị tiếp.- Nếu bệnh nhân dung nạp thuốc khởi đầu tốt, thêm thuốc thứ hai khác nhóm.- Nếu có tác dụng phụ đáng kể hoặc không đáp ứng, thay thế một thuốc khác nhóm.Nếu lợi tiểu không phải là thuốc khởi đầu, thường chọn thuốc này ở bước 2 vì thuốc làmtăng hiệu quả của thuốc khác. Nếu thuốc thứ 2 thêm vào kiểm soát tốt HA, có thể cânnhắc thử rút bớt thuốc điều trị khởi đầu. Trong mỗi bước điều trị, thầy thuốc nên xem xétnhững lý do có thể gây ra kém đáp ứng điều trị ở bệnh nhân nguy cơ cao. Mặc dù một sốbệnh nhân có thể đáp ứng hiệu quả với một thuốc đơn độc nhưng thường cần thêm thuốcthứ 2 hoặc thứ 3 sau một khoảng thời gian ngắn mà không kiểm soát được. Bệnh nhân cóHA tâm thu trung bình bằng hoặc lớn hơn 200mmHg và HA tâm trương trung bình hoặclớn hơn 120mmHg cần phải điều trị tức thì.Điều trị giảm dầnSau khi THA được kiểm soát hiệu quả ít nhất 1 năm cần xét tới giảm liều và số lượngthuốc chống THA. Giảm liều được thực hiện thận trọng, chậm và từ từ. Giảm liều thườngthành công ở bệnh nhân có điều chỉnh lối sống tốt. Bệnh nhân ngưng thuốc phải đượctheo dõi định kỳ vì HA có thể tăng trở lại trong nhiều tháng hoặc nhiều năm sau khingừng thuốc, đặc biệt ở bệnh nhân không thực hiện chế độ điều chỉnh lối sống.Hạ thấp HA tâm trương quá nhiều có thể làm tăng nguy cơ tai biến mạch vành do giảmáp lực tưới máu tâm trương trong tuần hoàn mạch vành.Tăng huyết áp kháng thuốcTHA kháng thuốc khi HA không giảm dưới 140/90mmHg ở bệnh nhân đã tuân thủ điềutrị chặt chẽ và sử dụng 3 thứ thuốc thích hợp bao gồm thuốc lợi tiểu với liều lượng 3thuốc gần liều tối đa. Đối với người già THA tâm thu đơn độc, kháng thuốc là đã dùng 3thuốc đầy đủ mà HA tâm thu không dưới 160mmHg. Tuy nhiên, nếu HA mục tiêu khôngthể đạt được đồng thời cũng không có tác dụng phụ nghiêm trọng thì việc giảm HA dướitối ưu cũng góp phần giảm bệnh suất và tử suất.Cơn tăng huyết ápTHA cấp là tình huống cần phải hạ HA tức thì để ngăn ngừa hoặc hạn chế tổn thương cơquan đích. Những tổn thương bao gồm bệnh não do THA, xuất huyết nội sọ, đau thắtngực không ổn định, nhồi máu cơ tim, suy tim trái cấp kèm phù phổi, phình bóc táchđộng mạch chủ hoặc động kinh. THA cấp là tình huống cần hạ HA trong vài giờ.Hầu hết THA cấp cứu được điều trị ngay bằng thuốc đường tĩnh mạch thích hợp. Thuốcthích hợp gồm thuốc lợi tiểu quai, chẹn bêta, ức chế men chuyển, thuốc ức chế alpha-2 vàchẹn kênh calcium.Mục tiêu khởi đầu của điều trị THA cấp cứu là hạ HA trung bình không quá 25% (trong 2giờ đầu), sau đó đạt 160/100mmHg trong 2 - 6 giờ kế tiếp, tránh hạ quá nhiều có thể thúcđẩy thiếu máu cục bộ thận, não và mạch vành.Dự án Phòng, chống tăng huyết áp Quốc gia - Viện Tim mạch Việt Nam TS.BS. Phạm Quốc Khánh