Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kỳ đổi mới

Qua hơn 25 năm đổi mới, tư duy về kinh tế thị trường của Đảng ta ngàycàng hoàn thiện hơn. Nếu ở Đại hội VI, Đảng ta mới khẳng định sự cầnthiết phải sử dụng quan hệ hàng hóa - tiền tệ dưới chủ nghĩa xã hội thìđến Đại hội VII và Đại hội VIII Đảng đã khẳng định cơ chế thị trường cósự quản lý của Nhà nước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kỳ đổi mớiII.2 Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kỳ đổimới .Qua hơn 25 năm đổi mới, tư duy về kinh tế thị trường của Đảng ta ngàycàng hoàn thiện hơn. Nếu ở Đại hội VI, Đảng ta mới khẳng định sự cầnthiết phải sử dụng quan hệ hàng hóa - tiền tệ dưới chủ nghĩa xã hội thìđến Đại hội VII và Đại hội VIII Đảng đã khẳng định cơ chế thị trường cósự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đại hội IXtiếp tục đánh dấu thêm một bước phát triển mới trong đổi mới tư duy lýluận kinh tế của Đảng, đã xác định: Phát triển nền kinh tế thị trường địnhhướng xã hội chủ nghĩa là mô hình kinh tế tổng quát trong thời kỳ quá độlên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đại hội X làm sáng tỏ thêm nội dung cơbản của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam,đó là nắm vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong nền kinh tế thị trường,nâng cao vai trò và hiệu lực quản lý của Nhà nước, phát triển đồng bộ vàquản lý có hiệu quả sự vận hành các loại hình thị trường cơ bản theo cơchế cạnh tranh lành mạnh, phát triển mạnh các thành phần kinh tế, cácloại hình tổ chức sản xuất, kinh doanh.II.2.1 Tư duy của Đảng về kinh tế thị trường từ Đại hội VI đến Đạihội VIII .Đây là giai đoạn hình thành và phát triển tư duy của Đảng về kinh tế thịtrường. So với thời kỳ trước đổi mới, nhận thức về kinh tế thị trường cósự thay đổi căn bản và sâu sắc:Một là, kinh tế thị trường không phải là cái riêng có của Chủ nghĩa tưbản mà là thành tựu phát triển chung của nhân loại.Lịch sử phát triển nền sản xuất xã hội cho thấy sản xuất và trao đổi hànghóa là tiền đề quan trọng cho sự ra đời và phát triển của kinh tế thịtrường. Trong quá trình sản xuất và trao đổi, các yếu tố thị trường nhưcung, cầu, giá cả có tác động điều tiết quá trình sản xuất hàng hóa, phânbổ các nguồn lực kinh tế và tài nguyên thiên nhiên như vốn, tư liệu sảnxuất, sức lao động… phục vụ cho sản xuất và lưu thông. Thị trường giữvai trò là một công cụ phân bổ các nguồn lực kinh tế. Trong một nền kinhtế khi các nguồn lực kinh tế được phân bổ bằng nguyên tắc thị trường thìngười ta gọi đó là kinh tế thị trường.Kinh tế thị trường đã có mầm mống từ trong xã hội nô lệ, hình thànhtrong xã hội phong kiến và phát triển cao trong chủ nghĩa tư bản. Kinh tếthị trường và kinh tế hàng hóa có cùng bản chất đều nhằm sản xuất ra đểbán, đều nhằm mục đích giá trị và đều trao đổi thông qua quan hệ hànghóa – tiền tệ. Kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường đều dựa trên cơ sởphân công lao động xã hội và các hình thức sở hữu khác nhau về tư liệusản xuất, làm cho những người sản xuất vừa độc lập, vừa phụ thuộc vàonhau. Trao đổi mua bán hàng hóa là phương thức giải quyết mâu thuẫntrên. Tuy nhiên, kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường có sự khác nhau vềtrình độ phát triển. Kinh tế hàng hóa ra đời từ kinh tế tự nhiên, đối lập vớikinh tế tự nhiên, nhưng còn ở trình độ thấp, chủ yếu là sản xuất hàng hóatư nhân, quy mô nhỏ bé, kỹ thuật thủ công, năng suất thấp. Còn kinh tế thịtrường là kinh tế hàng hóa phát triển cao. Kinh tế thị trường lấy khoa học,công nghệ hiện đại làm cơ sở và nền sản xuất xã hội hóa cao.Kinh tế thị trường có lịch sử phát triển lâu dài, nhưng cho đến nay nó mớibiểu hiện rõ rệt nhất trong chủ nghĩa tư bản. Nếu trước chủ nghĩa tưbản, kinh tế thị trường còn ở thời kỳ manh nha, trình độ thấp thì trong chủnghĩa tư bản nó đạt đến trình độ cao đến mức chi phối toàn bộ cuộc sốngcủa con người trong xã hội đó. Điều đó khiến cho người ta nghĩ rằng kinhtế thị trường là sản phẩm riêng của chủ nghĩa tư bản.Chủ nghĩa tư bản không sản sinh ra kinh tế hàng hóa, do đó, kinh tế thịtrường với tư cách là kinh tế hàng hóa ở trình độ cao không phải là sảnphẩm riêng của chủ nghĩa tư bản mà là thành tựu phát triển chung củanhân loại. Chỉ có thể chế kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa hay cách sửdụng kinh tế thị trường theo lợi nhuận tối đa của chủ nghĩa tư bản mới làsản phẩm của chủ nghĩa tư bản.Hai là, kinh tế thị trường còn tồn tại khách quan trong thời kỳ quá độ lênchủ nghĩa xã hội.Kinh tế thị trường xét dưới góc độ “một kiểu tổ chức kinh tế” là phươngthức tổ chức vận hành nền kinh tế, là phương tiện điều tiết kinh tế lấycơ chế thị trường làm cơ sở để phân bổ các nguồn lực kinh tế và điều tiếtmối quan hệ giữa người với người. Kinh tế thị trường chỉ đối lập vớikinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc, chứ không đối lập với các chế độ xã hội.Bản thân kinh tế thị trường không phải là đặc trưng bản chất cho chế độkinh tế cơ bản của xã hội. Là thành tựu chung của văn minh nhân loại,kinh tế thị trường tồn tại và phát triển ở nhiều phương thức sản xuấtkhác nhau. Kinh tế thị trường vừa có thể liên hệ với chế độ tư hữu, vừacó thể liên hệ với chế độ công hữu và phục vụ cho chúng. Vì vậy, kinh tếthị trường không đối lập với chủ nghĩa xã hội, nó tồn tại khách quan trongthời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và cả trong chủ nghĩa xã hội. ...