Sứ mạng của hoa hải đằng

Nổi tiếng từ một sự nhầm lẫn hay sai sót trong khoa học, loài hoa hải đằng được ví như là thần hộ mệnh của những bệnh nhân ung thư máu và đem lại sức hồi sinh như sức sống của mùa xuân mới... Loài hoa hải đằng Hoa hải đằng có tên gọi khác là cây dừa cạn. Vì hoa của chúng không chỉ nở vào mùa xuân mà còn cả những mùa khác nữa nên người ta còn đem tặng nó nhiều cái tên mỹ miều khác như trường xuân hoa, tứ thời hoa, nhật nhật hoa, cây...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sứ mạng của hoa hải đằng Sứ mạng của hoa hải đằngNổi tiếng từ một sự nhầm lẫn hay sai sót trong khoa học, loài hoa hải đằngđược ví như là thần hộ mệnh của những bệnh nhân ung thư máu và đem lạisức hồi sinh như sức sống của mùa xuân mới...Loài hoa hải đằngHoa hải đằng có tên gọi khác là cây dừa cạn. Vì hoa của chúng không chỉ nởvào mùa xuân mà còn cả những mùa khác nữa nên người ta còn đem tặng nónhiều cái tên mỹ miều khác như trường xuân hoa, tứ thời hoa, nhật nhật hoa,cây bông dừa, dương giác. Tên khoa học là Catharanthus roseus L hay Vincarosea L, thuộc họ trúc đào. Phần Catharanthus do chữ kartharos trong tiếngLa-tinh mang ý nghĩa là tinh khiết mà thành. Còn chữ anthos có nghĩa là hoađẹp đến độ tinh khiết của một thành viên họ trúc đào.Ở Việt Nam, cây được trồng nhiều ở các tỉnh gần biển nhưng khắp mọi nơiđều có thể trồng được loại cây này.Ít ai ngờ rằng loài hoa đầy mong manh và mềm mại này lại chứa trong mìnhcả một kho hoạt chất sinh học. Nếu gọi là cây cảnh cũng đúng, nhưng gọi làthảo dược cũng chẳng sai vì ở trong cây luôn tồn tại hai đặc tính đẹp và dượctính. Từ hải đằng người ta đã chiết xuất được nhiều chất hoá học khác nhaucó giá trị với các phòng nghiên cứu dược và với ngành khoa học vì conngười. Một vài loại như axít pyrocatechic, sắc tố flavonoid, anthrocyanic từthân và lá dừa cạn hoa đỏ, axít ursonic từ lá và cholin từ rễ. Hiện nay, ngườita đã xác định hoạt chất chính của dừa cạn là các ankaloid có nhân idol cótrong tất cả các bộ phận của cây, nhiều nhất trong rễ và lá.Nếu tính tổng số các hợp chất hoá học trong cây hải đằng thì chúng ta có thểghi được số 55 trong bảng tổng hợp. Tuy nhiên người ta cũng chưa khámphá hết được những tính năng dược lý của loại cây quý này. 55 hợp chất nàybao gồm: các alkaloid monomer có nhân idol và các alkaloid dimer khôngđối xứng gần như là nhóm chất đặc thù của loại dừa cạn Catharanthusroseus. Tiêu biểu là vincaleucoblastin (vinblastin), leurocristin (vincristin).Đây là những alkaloid quan trọng nhất của cây này vì nó các tác dụng chốngung thư. Tuy nhiên hàm lượng những alcaloid trong loại thảo dược này rấtthấp, phải cần đến 500kg dừa cạn, tức là nửa tạ dừa cạn chỉ để lấy 1gvincristin hoạt chất.Cuộc thử nghiệm nhầm lẫnCũng giống như sự phát hiện tình cờ ra iốt, một nhà khoa học đã hậu đậu tớimức lỡ tay gạt đổ cả một lọ iốt to tướng vào đĩa hồ tinh bột làm hồ tinh bộtbiến đổi thành màu xanh, sự phát hiện ra khả năng chống ung thư cũng hếtsức tình cờ đến mức có thể gọi là may mắn.Năm 1952, TS. Clark Noble, một nhà y học người Canada đã nhận được mộtgói chuyển phát bưu điện từ một bệnh nhân của ông. Gói bưu kiện mà ôngnhận được chứa đầy lá và cây của một loại thân thảo mà ông cũng thấy lạ.Tác giả của gói bưu kiện cho biết: Hiện nay người dân vùng này đang sửdụng loại cây này để chữa tiểu đường. Thế là ông quyết định bắt tay vàonghiên cứu xem trong cái loại cây này có gì mà chúng lại có tác dụng trịbệnh hay vậy. Ông đã chuyển 25 lá của loại cây này cho anh trai của ông làRobert Noble, lúc bấy giờ là Phó giám đốc Phòng thí nghiệm nghiên cứu yhọc Collip của Đại học Western Ontario. Cuộc nghiên cứu cây dừa cạn hayhoa hải đằng bắt đầu.Nhưng khoa học lần này lại không mỉm cười với ông, bởi kết quả tìm ra thậtthất vọng. Ông Robert Noble chẳng thể tìm ra được một chút nào về sự biếnthiên nồng độ đường máu khi thử nghiệm với dịch chiết hải đằng. Đến conchuột cuối cùng và lần này ông lấy cả máu để “soi” thử cho bớt thất vọng thìmột điều vô cùng lạ là: tế bào bạch cầu trong máu chuột lại bị suy giảm lớn,“có ý nghĩa thống kê”. Sự kiện này làm bộ óc ông loé sáng, ông không tiếnhành thử nghiệm với đường máu nữa mà chuyển sang nghiên cứu các tế bàomáu. Sau khi tiến hành trên hệ máu với nhiều con chuột khác nhau, ôngnhận thấy rằng ở mọi con chuột đều có sự giảm không thể kiểm soát đượccác tế bào bạch cầu, không những ở các con chuột bình thường mà còn cảnhững con chuột bị ung thư hệ lympho, loại ung thư tạo ra rất nhiều bạchcầu vô dụng cần phải giảm số lượng chúng xuống (ung thư máu hay ung thưdòng bạch cầu). Chính kết quả này đã làm nảy sinh trong các bộ óc hàn lâmmột logic vô cùng đơn giản: có thể có một cái gì đó trong cây này có tácdụng làm giảm bạch cầu.Và thế là bước ngoặt nghiên cứu bắt đầu được thực hiện, từ đái tháo đườngsang ung thư hệ lympho. Vào năm 1954, nhà hoá sinh Beer vào làm trongphòng thí nghiệm của Robert Noble, vào năm 1958 ông đã tinh chế thànhcông một loại alkaloid từ lá của loại thảo dược kỳ bí này bằng công nghệhoá phân tử. Ông đặt tên nó là vinblastine. Và từ đó vinblastine bắt đầu đượcvào bệnh viện với những thử nghiệm lâm s àng đầu tiên tại Bệnh việnPrincess Margaret ở bang Toronto trên những bệnh nhân bị ung thư lympho.Sự phát hiện ra vinblastine và đặc tính chống ung thư của loài dừa cạn hayhải đằng là hoàn toàn may mắn từ một cuộc thử nghiệm nhầm lẫn. Song nếukhông có cuộc thử nghiệm nhầm lẫn này, k ...