Sự sụp đổ của hệ thống Vecxai-Oa sinh tơn và con đường dẫn đến chiến tranh

Sự sụp đổ của hệ thống Vecxai-Oa sinh tơn và con đường dẫn đến chiến tranh thế giới II (1929-1939)Những nét khái quát về tình hình quốc tế những năm cuối thập niên 20, đầu thập niên 30: Cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 - 1933) bùng nổ đã chấm dứt thời kì ổn định của chủ nghĩa tư bản cùng với ảo tưởng về một kỷ nguyên hoà bình của thế giới. Cuộc khủng hoảng bắt đầu từ nước Mĩ ngày 24 - 10 - 1929, đã nhanh chóng tràn sang châu Âu, bao trùm toàn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự sụp đổ của hệ thống Vecxai-Oa sinh tơn và con đường dẫn đến chiến tranhSự sụp đổ của hệ thống Vecxai-Oa sinh tơn và con đường dẫn đến chiến tranh thế giới II (1929-1939)Những nét khái quát về tình hình quốc tế những năm cuối thập niên 20,đầu thập niên 30:Cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 - 1933) bùng nổ đã chấm dứtthời kì ổn định của chủ nghĩa tư bản cùng với ảo tưởng về một kỷ nguyên hoàbình của thế giới. Cuộc khủng hoảng bắt đầu từ nước Mĩ ngày 24 - 10 - 1929,đã nhanh chóng tràn sang châu Âu, bao trùm toàn bộ thế giới tư bản chủnghĩa, để lại những hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, chính trị, xã h ội. Hàngtrăm triệu người (công nhân, nông dân và gia đình của họ) bị rơi vào vũng lầyđói khổ. Hàng ngàn cuộc biểu tình lôi cuốn trên 17 triệu công nhân ở cácnước tư bản tham gia trong những năm 1929 - 1933. ở các nước thuộc địa vàphụ thuộc, cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc cũng bùng lên mạnh mẽ.Những mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản trở nên cực kì gay gắt. Trong bốicảnh đó đã hình thành những xu hướng khác biệt nhau trong việc tìm kiếmcon đường phát triển giữa các nước tư bản chủ nghĩa. Các nước không cóhoặc có ít thuộc địa gặp nhiều khó khăn về vốn, nguyên liệu và thị trường đãđi theo con đường phát xít hoá chế độ chính trị, thiết lập nền chuyên chínhkhủng bố công khai nhằm cứu vãn tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng củamình. Các nước Italia, Đức, Nhật Bản là điển hình cho xu hướng này. Trongnhững năm 1929 - 1936, giới cầm quyền các nước nói trên đã từng bước phávỡ những điều khoản chính yếu của hệ thống Vécxai - Oasinhtơn và tích cựcchuẩn bị cuộc chiến tranh để phân chia lại thế giới. Trong khi đó các nướcMỹ, Anh, Pháp... đã tìm cách thoát ra khỏi khủng hoảng bằng những cải cáchkinh tế - xã hội , duy trì nền dân chủ tư sản đại nghị, đồng thời chủ trươngduy trì nguyên trạng hệ thống Vécxai - Oasinhtơn. Quan hệ giữa các cườngquốc tư bản trong thập niên 30 chuyển biến ngày càng phức tạp. Sự hìnhthành hai khối đối lập - một bên là Đức, Italia, Nhật Bản với một bên là Mĩ,Anh, Pháp và cuộc chạy đua vũ trang giữa hai khối đã phá vỡ hệ thống thoảhiệp tạm thời Vecxai - Oasinhtơn dẫn tớ i sự hình thành các lò lửa chiến Sưu t m b i: www.daihoc.com.vntranh, báo hiệu một cuộc chiến tranh thế giới mới.1.Sự hình thành ba lò lửa chiến tranh thế giới .a) Lò lửa chiến tranh ở Viễn ĐôngNhật Bản là nước đầu tiên có tham vọng phá vỡ hệ thống Vecxai - Oasinhtơnbằng sức mạnh quân sự. Từ năm 1927 Thủ tướng Nhật Tanaca đã vạch mộtkế hoạch chiến tranh toàn cầu đệ trình lên Thiên hoàng dưới hình thức bản“tấu thỉnh”, trong đó khẳng định phải dùng chiến tranh để xoá bỏ những “bấtcông mà Nhật phải chấp nhận” trong các Hiệp ước Oasinhtơn (1921 - 1922)và đề ra kế hoạch cụ thể xâm lược Trung Quốc, từ đó mở rộng xâm lược toànthế giới. Sau hai lần thất bại trong việc xâm lược vùng Sơn Đông (TrungQuốc), ngày 18 - 9 - 1931 Nhật Bản tạo ra “Sự kiện đường sắt Nam MãnChâu” để lấy cớ đánh chiếm vùng Đông Bắc Trung Quốc, nơi tập trung 77%tổng số vốn của Nhật ở Trung Quốc. Đây là bước đầu tiên trong kế hoạchxâm lược đại qui mô của Nhật. Sau khi chiếm vùng này, quân Nhật dựng lêncái gọi là “Nhà nước Mãn Châu độc lập” với chính phủ bù nhìn do Phổ Nghiđứng đầu, biến vùng Đông Bắc Trung Quốc thành thuộc địa và bàn đạp chonhững cuộc phiêu l ưu quân sự mới.Việc Nhật Bản xâm lược Đông Bắc Trung Quốc đã động chạm đến quyền lợicủa các nước tư bản phương Tây, nhất là Mĩ. Tuy nhiên Mĩ cũng như Anh,Pháp đã nhân nhượng, dung túng cho hành động xâm lược của Nhật với tínhtoán rằng Nhật sẽ tiêu diệt phong trào cách mạng ở Trung Quốc và tiến hànhchiến tranh xâm lược Liên Xô. Điều đó đã làm cho Nhật bỏ qua mọi phản đốicủa phái đoàn điều tra Líttơn (Lytton) do Hội Quốc liên cử đến Trung Quốc.Ngày 24 - 2 - 1933 Hội Quốc liên đã thông qua Báo cáo công nhận chủ quyền của Trung Quốc ở Mãn Châu, không công nhận “nước Mãn Châu” do Bộtham mưu Nhật dựng lên nhưng mặt khác lại đề nghị duy trì “những quyềnlợi đặc biệt của Nhật” ở Trung Quốc. Như vậy, Hội Quốc liên đã không côngkhai tuyên bố “hành động của Nhật là xâm lược và không quyết định một Sưu t m b i: www.daihoc.com.vnhình phạt nào đối với Nhật. Trước sức mạnh quân sự, Hội Quốc liên đã sửdụng sức mạnh tinh thần. Phương pháp đó không đem lại kết quả nào”(1).Nhật Bản tiếp tục mở rộng xâm lược Trung Quốc, chiếm đóng hai tỉnh NhiệtHà và Hà Bắc. Để có thể tự do hành động, ngày 24 - 3 - 1933 Nhật Bản tuyênbố rút khỏi Hội Quốc liên. Hành động của Nhật đã phá tan nguyên trạng ởĐông á do Hiệp ước Oasinhtơn năm 1922 qui định, đánh dấu sự tan vỡ bướcđầu của Hệ thống Vecxai - Oasinhtơn. Không dừng lại ở đó, năm 1937 Nhậtbắt đầu mở rộng chiến tranh trên toàn lãnh thổ Trung Quốc.b) Sự hình thành lò lửa chiến tranh nguy hiểm nhất ở châu ÂuTrong lúc đó, lò lửa chiến tranh thế giới nguy hiểm nhất đã xuất hiện ở châuÂu với việc Hitle lên cầm quyền ở Đức tháng 1 - 1933. Có thể nói, lực lượngquân phiệt Đức đã nuôi chí phục thù ngay từ sau khi nước Đức bại trận vàphải chấp nhận hoà ước Vécxai. Bước vào thập niên 30, sự sụp đổ của chínhphủ Muylơ (Muler) - chính phủ cuối cùng của nền Cộng hoà Vaima(Weimar) - và việc Bơruyninh (Bruning) lên nắm chính quyền đầu năm 1930đánh dấu một thời kì chuyển biến mới trong chính sách đối nội cũng như đốingoại của Đức. Xu hướng thành lập một chính quyền mạnh, một nềnchuyên chính dân tộc chủ nghĩa cực đoan đã trở thành nhu cầu cấp thiết củagiới quân phiệt ở Đức. Đảng Quốc xã được coi là lực lượng thực tế có thểđáp ứng được nhu cầu đó và Hítle được coi là “người hùng” có thể ngăn chặnđược “tình trạng hỗn loạn và chủ nghĩa bônsêvích”. Ngày 30-1-1933 Tổngthống Hinđenbua (Hindenburg) đã cử Hitle, lãnh tụ của Đảng Quốc xã làmThủ tướng, mở đầu một thời kỳ đen tối trong lịch sử nước Đức.Việc Hitle lên cầm quyền không chỉ là một sự kiện thuần tuý của nước Đức,mà còn “đánh dấu m ...