Sức khỏe bà mẹ, trẻ sơ sinh và trẻ dưới 5 tuổi ở Đông Nam Á: Hướng tới hợp tác khu vực chặt chẽ hơn

Trong bài báo này chúng tôi sử dụng dữ liệu có thể so sánh được giữa các quốc gia theo từng thời điểm, chứng minh xu hướng giảm tử vong từ năm 1990 đến năm 2008 nhằm đánh giá các nguyên nhân chính gây tử vong ở bà mẹ và trẻ em. Sự bất bình đẳng trong bao phủ các can thiệp thể hiện qua hai đo lường phổ biến là phân nhóm giàu - nghèo và phân nhóm thành thị - nông thôn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sức khỏe bà mẹ, trẻ sơ sinh và trẻ dưới 5 tuổi ở Đông Nam Á: Hướng tới hợp tác khu vực chặt chẽ hơn| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |Söùc khoûe baø meï, treû sô sinh vaø treûdöôùi 5 tuoåi ôû Ñoâng Nam AÙ:HÖÔÙNG TÔÙI HÔÏP TAÙC KHU VÖÏCCHAËT CHEÕ HÔNDr Cecilia S Acuin MD a, Prof Geok Lin Khor PhD b, TippawanLiabsuetrakul PhD c, Endang L Achadi DrPH d, Thein Thein Htay MD e,Rebecca Firestone ScD f g, Zulfiqar A Bhutta PhD hNgöôøi dòch: Leâ Minh Thi, Ñoaøn Thò Thuøy DöôngMaëc duø töû vong baø meï vaø treû em ñang treân ñaøgiaûm ôû Ñoâng Nam AÙ, tuy nhieân möùc giaûm khoângñoàng ñeàu. Ñaûm baûo coâng baèng laø chìa khoùa ñeå ñaïtñöôïc Muïc tieâu Phaùt trieån Thieân nieân kyû. Trong baøibaùo naøy chuùng toâi söû duïng döõ lieäu coù theå so saùnhñöôïc giöõa caùc quoác gia theo töøng thôøi ñieåm, chöùngminh xu höôùng giaûm töû vong töø naêm 1990 ñeán naêm2008 nhaèm ñaùnh giaù caùc nguyeân nhaân chính gaây töûvong ôû baø meï vaø treû em. Söï baát bình ñaúng trong baophuû caùc can thieäp theå hieän qua hai ño löôøng phoåbieán laø phaân nhoùm giaøu - ngheøo vaø phaân nhoùmthaønh thò - noâng thoân. Nghieân cöùu tröôøng hôïp giaûmtyû leä töû vong ôû Thaùi Lan vaø Indonesia cho thaáy möùcñoä thaønh coâng khaùc nhau cuûa caùc can thieäp cuõng nhömoät soá yeáu toá thuùc ñaåy giaûm töû vong. Chuùng toâi xaâydöïng Coâng cuï phaân tích cöùu soáng (Lives Saved ToolAnalysis) theo vuøng vaø theo nhoùm nöôùc ñeå öôùclöôïng tyû leä töû vong coù theå phoøng ngöøa theo nguyeânnhaân vaø theo can thieäp. Ba moâ hình giaûm töû vongbaø meï vaø treû em trong khu vöïc ñöôïc xaùc ñònh laø:ñieåm xuaát phaùt sôùm, xu höôùng ñi xuoáng nhanh (ôûBrunei, Singapore, Malaysia vaø Thaùi Lan), giaûmnhieàu giai ñoaïn ñaàu (beàn vöõng ôû Vieät Nam nhöngcoù söï dao ñoäng ôû Philippines vaø Indonesia), tyû leäxuaát phaùt ñieåm cao vaø coù xu höôùng ñi xuoáng (ôû Laøo,Campuchia vaø Myanmar). Phaùt trieån kinh teá döôøngñaõ taïo ñieàu kieän quan troïng laø phaûi ñi keøm vôùi môûroäng hôn caùc can thieäp cuûa heä thoáng y teá. Heä thoángy teá caàn ñöôïc quan taâm vaø môû roäng ñoä bao phuû hônnöõa. Hieäp hoäi caùc Quoác gia Ñoâng Nam AÙ(Association of Southeast Asian Nations, ASEAN)cuõng caàn ñaåy maïnh thöïc hieän chính saùch ñeå ñaïtñöôïc caùc muïc tieâu veà söùc khoûe cuûa baø meï, treû sôsinh vaø treû em.Taïp chí Y teá Coâng coäng, 4.2011, Soá 18+19 (18+19)53| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |Giôùi thieäuTöû vong baø meï vaø treû em ôû khu vöïc Ñoâng NamAÙ ñaõ giaûm ñaùng keå qua hôn hai thaäp kyû, tuy nhieânthaønh töïu naøy khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc nöôùc. Trong10 nöôùc ASEAN, chæ coù 3 nöôùc coù tyû leä töû vong treûem döôùi 10/1000 treû sinh soáng, ñoù laø Brunei,Singapore vaø Malaysia. Tyû leä töû vong treû sô sinh vaøtreû döôùi 5 tuoåi ôû Thaùi Lan vaø Vieät Nam ñaõ giaûm beànvöõng xuoáng döôùi 15/1000 treû sinh soáng qua hai thaäpkyû. Tuy nhieân, taïi Philippines vaø Indonesia, tyû leä töûvong vaãn dao ñoäng ôû möùc 30 - 50/1000 treû sinh soáng.Thaäm chí naêm 2008, Myanmar, Campuchia vaø Laøocoù möùc töû vong dao ñoäng töø 50 - 70/1000 treû sinhsoáng, möùc töû vong naøy töông ñöông vôùi möùc töû vongcuûa nöôùc laùng gieàng töø thai thaäp kyû tröôùc vaø ñöôïc xeápvaøo nhoùm nöôùc coù möùc töû vong cao nhaát chaâu AÙ[1].Theo öôùc tính cuûa Lieân Hieäp Quoác, moãi naêm coùkhoaûng 350 000 phuï nöõ töû vong vì mang thai vaø sinhnôû[2], gaàn 9 trieäu treû em döôùi 5 tuoåi bò töû vong [3].Treân toaøn theá giôùi, naêm 2008, khoaûng 18.000 baø meï[2] vaø 400.000 treû em döôùi 5 tuoåi [3] töû vong thuoäckhu vöïc Ñoâng Nam AÙ. Laøo vaø Campuchia naèmtrong nhoùm 7 nöôùc coù tyû suaát cheát meï cao nhaát theágiôùi, chæ ñöùng sau khu vöïc caän Sahara Chaâu Phi.Indonesia laø moät trong nhoùm 11 nöôùc chieám 65%tröôøng hôïp töû vong meï treân toaøn theá giôùi [2]. Maëcduø Ñoâng Nam AÙ laø khu vöïc ñaït Muïc tieâu Phaùt trieånThieân nieân kyû 4 (MDG4) veà giaûm töû vong treû emnhöng Campuchia vaø Myanmar ñöôïc xeáp nhoùm coùloä trình giaûm töû vong chöa phuø hôïp [4]. Tyû leä töûvong ôû Indonesia, Laøo vaø Philippines ñaõ giaûmnhöng chöa beàn vöõng. Töông töï nhö vaäy, duø taát caûcaùc nöôùc trong khu vöïc ñaõ giaûm tyû suaát cheát meï(theo Muïc tieâu Phaùt trieån Thieân nieân kyû 5) nhöngIndonesia, Philippine vaø Myanmar coù toác ñoä giaûmvaãn raát chaäm.Thoâng ñieäp chính- Töû vong meï, töû vong treû sô sinh vaø töû vong treû emôû Ñoâng Nam AÙ ñaõ giaûm beàn vöõng töø naêm 1990nhöng toác ñoä giaûm khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùcnöôùc. ÔÛ moät soá nöôùc, töû vong giaûm laø keát quaû cuûatoác ñoä giaûm töû vong nhanh, baét ñaàu giaûm tröôùcñoù raát laâu, tröôùc khi coù Muïc tieâu Phaùt trieån Thieânnieân kyû naêm 1990. Moät soá nöôùc ñaõ giaûm ñöôïc töûvong vaø toác ñoä giaûm beàn vöõng töø naêm 1990 nhöngmoät soá nöôùc coøn ñang phaûi noã löïc nhieàu.- Trong khu vöïc nguyeân nhaân töû vong meï coù söïdòch chuyeån töø nguyeân nhaân t ...