Tác động của các ngôn ngữ dân tộc thiểu số đến tiếng Việt hiện đại

Trong đời sống ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số ở Việt Nam, tiếng Việt có được vị trí như trên do những điều kiện xã hội - chính trị và kinh tế của đất nước này trong nhiều thập kỷ vừa qua qui định.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của các ngôn ngữ dân tộc thiểu số đến tiếng Việt hiện đạiTÁCĐỘNGCỦACÁCNGÔNNGỮDÂNTỘCTHIỂUSỐ ĐẾNTIẾNGVIỆTHIỆNĐẠI 09:4526102011 “trangwebVIỆNNGHIÊNCỨUXÃHỘIKINHTẾ&MÔITRƯỜNG” PGS.VươngToàn 1.Donhữngcuộcdidânliêntụcdiễnratronglịchsử,nhấtlàtừ khoảnggiữathếkỷXX,hiệntượngcưtrúđanxentrởthànhphổbiến.Chỉxemxétvùng núiphíaBắcViệtNamngàynay,cácnhànghiêncứuđãthấyngaylàđịabàncưtrúđadântộc,vớisựcómặtcủa40/54thànhphầndântộckhácnhau.Ðâylàđịa bànđadântộccư trúđanxennhưngkhôngđềugiữacáctỉnh,huyệnvàthị: ngườidântộcthiểusố chiếmtrên80%dânsố ở 6tỉnh:CaoBằng,HàGiang,BắcKạn,LạngSơn,SơnLavàLaiChâu;chiếmtừ50đến70%ởcáctỉnh:Hoà Bình,LàoCaivàTuyênQuang;nhưngchỉ chiếmtừ 20đến50% ở YênBáivàTháiNguyên.Cótỉnhcóhàngchụcdântộccư trúnhưngcótỉnhchỉ có89dântộc.TheonghiêncứucủaNguyễnThếHuệthìhiệnnaytrongsố109huyện,thịcủa10tỉnhtrongkhuvực,đãcótrên59huyện,thịcótừ10dântộctrởlên,chiếm54%sốhuyện,thịởmiềnnúiphíaBắc.Nhữnghuyệncótừ15dântộccưtrútrởlênlàTuầnGiáo(17),BắcQuang(16),YênSơn(16),HữuLũng(16),SìnHồ(16),ÐiệnBiên(16),ÐồngHỷ (16),PhongThổ (15),thànhphố TháiNguyên(15).Nhưvậy,mườinămsausovớikếtquảcủatổngđiềutradânsốnăm1979, số huyện,thị cótừ 10dântộccư trútrở lênđãtăngthêm30đơnvị,vàonăm1989.TheonghiêncứucủaKhổngDiễn,thìvàonăm1979,hầunhư khôngcó mộtnơinàodiệntíchvàibatrămkm2lạichỉcómộtdântộccưtrú[1].Cótỉnh giápbiênnhưngcũngcótỉnhnằmsâutrongnộiđịa.CótỉnhngườiKinhkháđông,cótỉnhngườiKinhkhôngcònlàđasốmàtrởthànhthiểusố. Vớitêngọiđãtrở thànhquenthuộclàtiếngphổ thông,tiếngViệtngày càngđảmnhiệmvữngchắctưcáchlàngônngữgiaotiếpgiữacácdântộccùngsốngchungtrongnướcViệtNam:cácdântộcthiểusố ở nướctathựcsự coi tiếngViệtlàcôngcụ giaotiếpchungcủamình.Hơncả tiếngmẹ đẻ củamỗi dântộcthiểusố,tiếngViệtthựcsựtrởthànhthứcôngcụgiaotiếpđặcbiệttiệnlợikhôngchỉchonhữngcáthểthuộccáctộcngườikhácnhaumàchocáccáthểthuộccùngmộtdântộcthiểusố.HiệntượngsongngữdântộcViệtđãđượchìnhthànhvàngàycàngcủngcốvữngchắc.Mộtsốngườikhôngmuốnhọcthứchữ dântộcmớiđượcxâydựngcũngchỉ vìkhôngthấylợiíchtrướcmắttrongviệcgiaotiếp. TrongđờisốngngônngữcủacácdântộcthiểusốởViệtNam,tiếngViệtcóđượcvịtrínhư trêndonhữngđiềukiệnxãhộichínhtrị vàkinhtế củađất nướcnàytrongnhiềuthậpkỷvừaquaquiđịnh. Trongbốicảnhlịchsửấy,lẽđươngnhiêntiếngViệtcũngđãphảinhậnsựtácđộngtừ phíacácngônngữ thiểusố.Kếtquả củasự tácđộngnàylàtiếngViệthiệnđạiđãgiàuthêm,phongphúthêmdođãtiếpthumộtsốyếutố ngônngữtừcácngônngữthiểusố:nhữngyếutốthuộcnhữngcấpđộngônngữkhác nhauđượcdunhậpvàlắngkếtlạitrongtiếngViệthiệnđại,lúcđầulàở khu vựcsongngữvàđangữtrongtiếngViệtcủangườithiểusốvàtrongtiếngViệtcủangườiKinh ở vùngnày),trongngônngữ cánhângiaotiếphàngngày,rồi sauđóđivàotiếngViệtvănhọchiệnđạisử dụngtrongsóngphátthanh,trongsáchbáov.v...) 2.Dướiđâychúngtôimuốnthử khảosátnhữngthể hiệncủasự tácđộngnàytừphíacácngônngữdântộcthiểusốđếntiếngViệthiệnđại.Chúngtacóthểdễdàngnhậnthấynhữngthểhiệnnàyởnhữngcấpđộngônngữkhácnhau củatiếngViệt. 2.1.Sự thểhiệnrõnétnhấtđượcbiểulộ ở hệ thốngngữ âmtiếngViệthiệnđạivàởphépviếttrêncácvănbảnhiệnđại. Ðểdiễnđạttênngười,tênmộtsốdântộcthiểusốởViệtNam,tiếngViệt hiệnđạibuộcphảichấpnhậnbổ sungphụ âmđầu[p]:SaPa,ngườiPacô,ngườiPupéo,kènpílè,hoapơ lang,cũngnhư nhómphụ âmvốnxalạ tiếngViệt:br,gl,đr,kl,kr,hm.hr,pl,v.v...nhưngườiBru,huyệnKrôngPác,người Raglai,chimđrao,chimpoongkle,đànkrôngpútv.v...Cũngnhưtronggiaotiếp thôngthường,ngườitađãquendầnvớiphátâmmớinày.Songđiềuđángtiếctrênsáchbáokhácnhauđượcxuấtbản,cáchviếtđôikhicòntuỳtiệndườngnhưchưacómộtquiđịnhthốngnhất,bởivậy,bêncạnh: HmôngtathấycóHơmông PlâycuPleiku HrêHơrê MnôngMơnông,v.v... DùsaođâycũnglànhữngcáimớixuấthiệntrongtiếngViệthiệnđại. Cũngphảinóithêmrằngkếtquả nàycóđượcmộtphầnlàdotácđộngcủasựvaymượntừ cácngoạingữ như tiếngPháp,tiếngAnh,khicầndunhậpthuậtngữ vàkhoahọckỹ thuật,cũngnhư khicầnphiênâmtênngười,tênđấtnước ngoài.Chúngtôichorằnghaisự tácđộngnàytheocùngmộthướngkhiếncho tiếngViệthiệnđạisớmcódiệnmạongữâmvàchữviếtnhưhiệnnay. 2.2.Cùngvớisựxuấthiệnngàycàngnhiềunhàvănnhàthơv.v...làngườidântộcthiểusố,sángtácbằngcả haingữ:dântộcvàViệt,như VươngAnh(dântộcMường);NôngQuốcChấn,NôngMinhChâu,NôngViếtToại,ViHồng,TriềuÂn(dântộcTày);MãThếVinh(dântộcNùng);CầmBiêu,VươngTrung(dântộcThái);MãALềnh(dântộcHmông);BànTàiÐoàn(dântộcDao); YÐiêng(dântộcÊÐê),làsự xuấthiệnngàycàngnhiềubàiviết,tácphẩmtác giảngườiKinhviếtvềcuộcsốnglaođộngvàchiếnđấucủađồngbàocácdântộcthiểusố khôngngừngtănglên,như:BàngThúcLong,MạcPhi,NguyênNgọc,MaVănKháng.Nếutrướcđâykhônglâutachỉ quenvớicáctừ ...