Tác động của gia nhập TPP đối với cán cân thanh toán quốc tế Việt Nam

Mục tiêu của bài viết là đưa ra những phân tích về ảnh hưởng của TPP đối với cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam (BOP), quốc gia được nhận định là đạt được lợi ích lớn nhất từ Hiệp định, khi Hiệp định này chính thức được thông qua. Cụ thể, bài viết tập trung vào phân tích thực trạng BOP hiện nay của Việt Nam với các quốc gia tham gia TPP và các nhân tố do TPP tạo ra ảnh hưởng đến BOP bao gồm hàng rào thuế quan,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của gia nhập TPP đối với cán cân thanh toán quốc tế Việt Nam TÁC ĐỘNG CỦA GIA NHẬP TPP ĐỐI VỚI CÁN CÂN THANH TOÁN QUỐC TẾ VIỆT NAM ThS. Nguyễn Thị Thanh Dương1 Nguyễn Thị Hồng Ngọc2 Tóm tắt Mục tiêu của bài viết là đưa ra những phân tích về ảnh hưởng của TPP đối với cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam (BOP), quốc gia được nhận định là đạt được lợi ích lớn nhất từ Hiệp định, khi Hiệp định này chính thức được thông qua. Cụ thể, bài viết tập trung vào phân tích thực trạng BOP hiện nay của Việt Nam với các quốc gia tham gia TPP và các nhân tố do TPP tạo ra ảnh hưởng đến BOP bao gồm hàng rào thuế quan,... Từ khoá: Cán cân thanh toán quốc tế, cán cân thương mại, cán cân vốn, hàng rào thuế quan, xuất nhập khẩu 1. Đặt vấn đề Ngày 5 tháng 10 năm 2015, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) giữa 12 quốc gia tham gia đã chính thức kết thúc đàm phán. Đây được coi là một bước ngoặt lớn đối với hội nhập kinh tế khu vực bởi lẽ Hiệp định này được nhận định là có tác động chiến lược sâu rộng đến không chỉ kinh tế khu vực mà còn cả kinh tế toàn cầu. Là 1 quốc gia nhỏ bé với mức thu nhập trung bình, Việt Nam được hầu hết các mô hình dự đoán đồng tình rằng sẽ hưởng lợi ích về kinh tế nhiều nhất so với các thành viên khác tham gia đàm phán, cụ thể sẽ ảnh hưởng đáng kể đến tốc độ tăng trưởng GDP, xuất khẩu và thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Theo Bloomberg, khi TPP chính thức có hiệu lực, trong vòng 1 thập kỷ, GDP của Việt Nam sẽ tăng khoảng 11%, tương ứng 36 tỷ USD; xuất khẩu tăng vọt 28%. Báo cáo của World Bank tính toán, TPP có thể sẽ bổ sung thêm 8% GDP, 17% giá trị xuất khẩu thực tế, và 12% lượng tích lũy tài sản cho Việt Nam trong vòng 20 năm tới. Cần nhấn mạnh rằng, gia nhập TPP sẽ mở ra thị trường rộng lớn cho hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam khi một loạt các loại thuế xuất - nhập khẩu và hàng rào thuế quan đánh trên hàng hoá được cắt giảm và xoá bỏ. Điều này sẽ có ảnh hưởng to lớn đến cán cân 1, 2 Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Email: thanhduong208@gmail.com 423 thương mại của Việt Nam không chỉ về giá trị và số lượng của hàng hoá xuất nhập khẩu mà còn thay đổi cơ cấu các đối tác xuất - nhập khẩu của Việt Nam hiện nay. Thêm vào đó, việc gia nhập vào 1 hiệp định được đánh giá có quy mô lớn hơn cả WTO, giúp Việt Nam tăng cường thu hút vốn FDI từ bên ngoài, giúp cải thiện cán cân vốn. Bài viết sẽ tập trung phân tích những tác động của TPP tới cán cân thương mại và cán cân vốn của Việt Nam - 2 bộ phận quan trọng của cán cân thanh toán quốc tế BOP của Việt Nam. Từ đó giúp người đọc thấy được ảnh hưởng của TPP lên cán cân tổng thể. Bài viết được chia làm hai phần chính. Phần thứ nhất cung cấp cái nhìn tổng quan về Hiệp định TPP. Phần thứ hai, phân tích các tác động của TPP lên cán cân thương mại và cán cân vốn, từ đó rút ra kết luận về ảnh hưởng của TPP đến cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam. 2. Tổng quan về Hiệp định TPP Hiệp định TPP là gì? TPP được viết tắt từ Trans - Pacific Partnership Agreement (Hiệp định Đối tác Kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương), là một hiệp định thương mại tự do nhiều bên, được ký kết với mục tiêu thiết lập một mặt bằng thương mại tự do chung cho các nước khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Hiệp định này được ký kết ngày 3/6/2005, có hiệu lực từ 28/5/2006 giữa 4 nước Singapore, Chile, New Zealand, Brunei (vì vậy Hiệp định này còn gọi là P4). Mục đích của TPP TPP ra đời với 3 mục đích chính đó là: Thứ nhất, nhằm xoá bỏ các loại thuế và rào cản cho hàng hoá, dịch vụ xuất nhập khẩu giữa các nước thành viên. Thứ hai, với vị thế dẫn đầu TPP, Mỹ muốn TPP là điểm chốt mới của họ tại châu Á sau nhiều năm Mỹ lún quá sâu vào khu vực Trung Đông. Thứ ba, Mỹ muốn sử dụng TPP để tạo ra một nền kinh tế hợp nhất trong khu vực có thể đối trọng lại với sự phát triển nhanh của Trung Quốc. Các bên tham gia đàm phán Tính đến nay, TPP có sự tham gia của 12 quốc gia: Úc, Brunei, Chile, Malaysia, Mexico, New Zealand, Canada, Peru, Singapore, Mỹ, Nhật Bản và Việt Nam. Theo chuyên gia của World Bank, diện tích địa lý của các quốc gia thành viên TPP chiếm 24,9% diện tích thế giới. Quy mô kinh tế của TPP tương đương 28 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 37,7% tổng GDP toàn cầu, bên cạnh đó về các giao dịch thương 424 mại chiếm 19,3% về xuất khẩu và 21,1% về nhập khẩu. Quy mô thị trường khoảng 800 triệu dân, chiếm khoảng 11,1% dân số thế giới. Quy trình đàm phán Quy trình đàm phán của 12 nước thành viên khởi động từ tháng 3 năm 2012, trải qua 19 phiên chính thức và nhiều phiên giữa kỳ. Ngày 30/9/2015, Bộ trưởng phụ trách thương mại của các nước tham gia đàm phán tại Atlanta, Hoa Kỳ, ngày 5/10/2015, Bộ trưởng của các nước tham gia Hiệp định đã tuyên bố kết thúc đàm phán. Hiện tại, TPP đang chờ đợi Quốc hội của quốc gia mỗi nước thành viên phê chuẩn, thông qua để chính thức ký kết và có hiệu lực. Vị trí của Việt Nam trong khối TPP Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có trình độ phát triển thấp nhất trong 12 nước tham gia Hiệp định nhưng sẽ là nước được hưởng nhiều lợi nhất từ TPP. Về GDP danh nghĩa: năm 2014, Việt Nam đạt 186 tỷ USD đứng thứ 11/12, chỉ trên Brunei (17 tỷ USD). Hình 1. GDP danh nghĩa của Việt Nam so với các nước (2014) Thu nhập trung bình: năm 2014, thu nhập trung bình của người Việt Nam đạt 2.025 USD. Việt Nam là nước có thu nhập GDP/người thấp nhất và bị các quốc gia như Úc, Mỹ, Nhật Bản bỏ xa. 425 Hình 2. GDP bình quân đầu người của Việt Nam so với các n ...